فصل پنجم کاوش آموزشی محوطه گبری مود شروع شد

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، فصل پنجم کاوش آموزشی محوطه گبری مود شروع شد.

وحید به فرنژاد، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی افزود: این فصل از کاوش توسط دانشجویان ورودی سال 1399 دانشگاه بیرجند با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان به سرپرستی علی اصغر محمودی نسب و نظارت محمد فرجامی انجام می شود.

وی اظهار داشت: با استفاده از تحلیل عکسهای هوایی، ششمین ترانشه در قسمت شمال شرقی سازه مدور موجود در محوطه با هدف شناسایی فضای ورودی آن ایجاد و در کاوش، 2 فاز معماری شناسایی شد.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی گفت: فاز بالایی جدید و مربوط به دوران متاخر اسلامی بوده و فاز پایینی مربوط به دوران قبل از اسلام است که با توجه به داده های فرهنگی به ویژه سفال، میتوان بازه زمانی دوران هخامنشی تا دوره ساسانی را برای آن پیشنهاد داد.

وی افزود: داده های فرهنگی بدست آمده علاوه بر سفال شامل سنگ ساب، مشته سنگ، دست آس و سرباره هستند همچنین آثار معماری بدست آمده شامل فضاهایی است که با مصالح سنگ و خشتهایی با ابعاد 40×40 و ضخامت هشت سانتیمتر ساخته شده اند.

مسئول ثبت محوطه های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی هم گفت: این محوطه در 5.3 کیلومتری شمال غرب شهر مود در میانه دشتی معروف به دشت نخودی شامل 2 تپه در محور شمال غربی - جنوب شرقی است که با نام A و B ثبت شده و تپه A دارای ارتفاع بیشتری نسبت به تپه B است.

محمد فرجامی افزود: کاوش های باستان شناسی طی پنج فصل از سال 1397 به بعد روی تپه B متمرکز بوده و کاوش های انجام شده در چهار فصل گذشته این محوطه با هدف و شناسایی فضاهای معماری روی دیواره های شمالی، غرب، شرق و مرکز این سازه مدور انجام شد.

وی گفت: در پایان کاوش این فصول فضاهای معماری مرتبط با حصار دفاعی همین طور فضاهای مسکونی و حیاط سازه مدور تپه مود B کشف شده است.

مسئول ثبت محوطه های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی ادامه داد: در فصل پنجم کاوش محوطه گبری مود با بررسی عکس های هوایی با هدف شناسایی ورودی احتمالی سازه مدور محوطه گبری مود B به دلیل فرورفتگی در قسمت شمال شرقی سازه مدور، ترانشه ای با ابعاد 5 × 10 متر با حضور 21 نفر از دانشجویان ورودی سال 1399 ایجاد شد که در ادامه روند کاوش 2 فاز معماری در این قسمت محوطه شناسایی شد.

وی گفت: فاز اول که در قسمت مرکز ترانشه قرار دارد مربوط به دیواری سنگی با ملات گل است و 2 رج از آن باقی مانده که با توجه به داده های فرهنگی در این قسمت، نشان از ساخت این دیوار در قرن هشتم تا دهم هجری را دارد.

فرجامی گفت: فاز دوم این ترانشه دوران هخامنشی تا اوایل دوران ساسانی را در بر می گیرد که داده های فرهنگی بویژه سفال نشان از این بازه زمانی دارد.

وی افزود: در این فاز وجود حجم زیادی از آوار سنگی و خشتی در بعضی فضاهای معماری کاوش شده نشان از تخریب بنا در اوایل دوره ساسانی را دارد که احتمالاً براثر یک حادثه طبیعی (زلزله) این محوطه متروک می شود.

فرجامی گفت: از لحاظ حجم داده فرهنگی بیش ترین حجم داده این فصل کاوش مربوط به سفال است که به دو دسته سفال های بدون نقش و سفال های منقوش با نقش کنده یا با نقوش رنگی قرمزرنگ تقسیم بندی می شوند که بیش ترین سفال ها از لحاظ قدمت متعلق به دوره اشکانی است.

وی افزود: محوطه گبری مود در دوره اشکانی دارای بیشترین وسعت استقراری بوده و این دوره مهمترین دوره استقراری است که این ادعا با کشف نمونه های سفالین منقوش، داغدار و شیاردار که قابل مقایسه با فرهنگ های همجوار به ویژه سیستان بوده است، تایید می شود.

مسئول ثبت محوطه های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان جنوبی اظهار داشت: کشف این نمونه ها گویای ارتباطات گسترده این منطقه با سیستان در دوره اشکانی است.

وی گفت: بر این اساس استقرار این دوره در اواخر دوره ساسانی متروک شده است و وجود محوطه های اسلامی در نزدیکی محوطه گبری مود از جمله تپه قلعه کهنه مود، نشان از جابجایی ساکنان آن بعد از این دوران دارد.

فرجامی افزود: تشابه کانی شناسی اجزای تشکیل دهنده سفال ها و خاک های محوطه گبری مود B با کانی های سازنده واحدهای زمین شناسی منطقه نشان می دهد که مواد تشکیل دهنده سفال ها از همین منطقه تامین شده است.

وی تصریح کرد: وجود سرباره های کوره سفالپزی در محدوده پنج فصل کاوش صورت گرفته در محوطه گبری مود نشانگر وجود کوره سفالپزی در این محدوده تاریخی است.

محوطه «گبری مود» در شهرستان سربیشه سال 1381 با شماره 6364 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.