مهارت سنتی بافت کلاه پشمی در شهرستان شاهرود در خطر فراموشی قرار دارد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای واصله، مهارت سنتی بافت کلاه پشمی در شهرستان شاهرود در خطر فراموشی قرار دارد.

هانی رستگاران، پژوهشگر میراث ناملموس و فرهنگ عامه گفت: «کلاه پشمی» یکی از هنرهای سنتی و دستی کهن شهرستان شاهرود در نقاط کوهستانی و کویری منطقه است. این دست بافته منطبق با فرهنگ منطقه ای بوده و جزیی از پوشاک مردان به عنوان سرپوش در فصل سرد سال مورد استفاده قرار می گیرد. در حقیقت میتوان گفت که کلاه تنها بخش پوشاک مردان است که نسبت به سایر پوشاک کمترین تحول و دگرگونی را داشته است و از سویی جایگاه کلاه در اعتقادات، باورها، آیین ها و نقش آن در مفاهیمی چون مردانگی و اصالت موجب شده اهمیت خاصی داشته باشد.

او اضافه کرد: ماده اصلی و اولیه آن از پشم گوسفند، شتر و کرک بز بوده که به صورت کاملا خام و خودرنگ استفاده می شود. مراحل بافت آن بسیار ساده و بدون دخالت هیچ گونه ماشین و یا ابزار خاصی انجام می شود. برای بافت کلاه بعد از شستن پشم آن را نخ ریسی می کنند، سپس کلاه را با پنج عدد سیخ چوبی یا میله فلزی می بافند.

رستگاران با بیان اینکه مهمترین خاصیت این کلاه غیر قابل نفوذ بودن در برابر سرما، نم و رطوبت است که موجب شده تاکنون کاربرد خود را حفظ کند، ادامه داد: از آنجا که دو لبه کلاه را میتوان در مواقع سردی هوا بر روی گوش ها برگرداند، در اصطلاح به آن «کلاه گوشی» نیز گفته می شود و اگر به جای پشم برای تهیه آن از کُرک استفاده شود به آن «کلاه کُرکی» هم می گویند.

این پژوهشگر میراث ناملموس همچنین گفت: بافت این کلاه گاها توسط زنان و بیشتر مردان کهنسال انجام می شود. رنگ آن عموما خودرنگ (رنگ پشم، کرک) بوده و بسته به سن شخص در اندازه و رنگهای متفاوت بافته می شود. در روستای «طرود» و روستاهایی که در منطقه کویری «خوار توران» قرار دارد به دلیل پرورش شتر از پشم آن برای بافت این کلاه استفاده می شود.

او درباره اهمیت ثبت مهارت سنتی بافت «کلاه پشمی» افزود: بر اثر رواج زندگی، فرهنگ شهرنشینی و تغییر شیوه های سنتی گذران زندگی به سبک جدید، نسل جدید کمتر علاقمند به استفاده از این نوع کلاه هستند. از این رو شناسایی، تهیه پرونده ثبتی، مستندنگاری، ترویج، آموزش و ایجاد انگیزه در بین نسل جدید مبنی بر استفاده و تولید این کلاه موجب حفظ و ماندگاری آن می شود.