آتشکده هارپاک؛ نگینی در روستای ابیانه

روستای ابیانه با قدمت 1500 ساله دارای معماری و بافت قدیمی بوده و بسیاری از بناهایش متعلق به دوره ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار هستند. روستا در دامنه کوه کرکس قرار دارد و می توان آن را جز زیستگاه هایی در ارتفاع بلند دانست. در این روستای کهن، جاذبه های گردشگری و تاریخی بسیاری وجود داشته که یکی از آنها، آتشکده هارپاک ابیانه هست. با ما در این مقاله جذاب و خواندنی همراه شوید تا بدانید آتشکده هارپاک کجاست و پی به اسرارش ببرید.

تاریخچه

آتشکده هارپاک ابیانه جز معابد زرتشتیان بحساب می آید. این معبد که با قدمت ترین بنا در این روستا بوده، در یکی از گذرگاه های سرپوشیده قرار گرفته است. گفته می شود برای روشن کردن آتشی که در این بنا روشن بوده، از زغال سنگ استفاده می شده است و به همین خاطر، در اطراف این روستا زغال سنگ بسیار یافت می شود. مردم برای این آتش احترام بسیاری قائل بودند و به صورت کاربردی برای روشن کردن راه کاروانها استفاده می شد.

در مورد نام این آتشکده چندین نظر وجود دارد: برخی می گویند هارپاک نام یکی از شخصیتهای بزرگ زمان هخامنشی بوده است. فرزند هوخشتره، شاه ماد ارثیه پدر خود را که بسیار زیاد بود، کاملا از دست داد. او فرزندی به نام ماندانا داشت. شبی خواب می بیند که ماندانا پسری را بدنیا خواهد آورد که سلطنت ماد را از دست او خواهد گرفت. به همین خاطر، او ترسید و دخترش را به فردی به نام کمبوجیه داد. کمبوجیه فردی آرام بود تا فرزند آنها نیز آرام باشد. فرزند ماندانا، کوروش بود و بعد از تولدش پدر ماندانا دوباره خوابی می بیند و به همین دلیل، به هارپاک که وزیرش بود، دستور از بین بردن کوروش را می دهد. اما، او این کار را نکرد و او را به چوبان دربار سپردند.

کوروش در پارس تصمیم به قیام علیه شاه ماد گرفته و شاه ماد نیز هارپاک را فرمانده سپاه خود قرار می دهد. اما، هارپاک سپاه را تسلیم کوروش کرده و کوروش نیز سلسله ماد را منقرض و پایتختش را فتح می کند. کوروش برای این کار بزرگی که هارپاک کرد، دستور ساخت آتشکده های بسیاری را به نام او می دهد. برخی دیگر هارپاک را به دو کلمه جدا هر و پک تقسیم می کنند که این کلمات در گویش مردم روستای ابیانه به ترتیب به معنای زیر و پله هستند.

معماری

بنای آتشکده هارپاک روستای ابیانه همانطور که گفته شد، در گذرگاه سرپوشیده یکی از کوچه های این روستا قرار دارد. این کوچه اصلی ترین مسیر این روستا بحساب می آید که از دروازه بالا تا دروازه پایین کشیده شده است. این کوچه دارای 4 گذرگاه سرپوشیده بوده که بنای آتشکده در اولین سابات قرار دارد. براساس مقاله آتشکده هارپاک کجاست باید بدانید که این بنا از هر طرف دید دارد و مصالح بکار رفته در آن، گچ و سنگ لاشه هستند. این بنا شامل 4 طاقی و 3 طبقه بوده و در آخرین طبقه آن یک تالار کوچک باقی مانده است.