صنایع دستی استان کردستان آمیخته ای از عشق و هنر است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارشات منتشر شده، صنایع دستی استان کردستان آمیخته ای از عشق و هنر است.

صنایع دستی و هنرهای سنتی یکی از جذاب ترین راهها برای شناخت فرهنگ و هنر اقوام مختلف بشمار می رود و در طول تاریخ بشریت همین هنرهای دستی توانسته است بخشی از نیازهای روحی و مادی انسان را نیز تامین کند.

صنایع دستی امروزه به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و نمادی از نوع زندگی فرهنگی یک جامعه شناخته می شود و علاوه بر آن ظرفیتی بی بدیل برای رونق اشتغال و کسب و کار و تولید ثروت بشمار می رود.

استان کردستان از جمله استانهایی است که در زمینه صنایع دستی از ظرفیتهای بی بدیلی برخوردار بوده و برخی از صنایع دستی این استان همانند فرش، گلیم، کلاش(گیوه) شهرت جهانی پیدا کرده است.

مردمان این دیار در شهرها و روستاهای استان با شوق و عشق خاصی به ساخت صنایع دستی می پردازند و معمولا از عناصر طبیعی و دامی موجود در منطقه خود همانند چوب درختان و یا پشم گوسفندان استفاده می کنند و از طریق همین صنعت نیز امرار معاش کرده و حتی زمینه اشتغال افراد دیگر را نیز فراهم می کنند.

نازک کاری سنندج، گلیم سنه،کلاش مریوان، شال بافی آرمرده بانه، گلیم بافی کاکو سفلی و ارغوان بافی دیوزناو تنها بخشی از شاهکارهای این دیار است که در سطح ملی و جهانی معرفی و ثبت شد.

کلاش برخلاف اسمش گیوه ای محلی و پای افزاری کردی است که از الیاف طبیعی بافته می شود و مهمترین صنایع دستی استان کردستان بشمار می رود و این صنعت مهم که هنر دست مردان و زنان این دیار است نه تنها در ایران بلکه در جهان هم شناخته شده و شهرت جهانی پیدا کرده است.

تولید کلاش در این استان از رونق خوبی برخوردار است و مردان و زنان زیادی در شهرهای سروآباد، مریوان و اورامان به این کار مشغول هستند. ضمن اینکه تولید رویه کلاش که بافتی ظریف دارد به عهده زنها بوده و زیره آن را مردها می سازند و رنگهایی که در این گیوه بکار می رود سفید، آبی و قرمز است.

کلاش تنها پای افزاری است که دارای خط تقارن است به این معنی که چپ و راست برای آن نیست و برای حفظ این فرم و مدل باید هرچند مدت کلاش را راست و چپ و یا چپ و راست پا کرد.

گلیم بافی یکی دیگر از صنایع دستی زیبای کردستان است که شهرت جهانی دارد و در گذشته مردم این منطقه از گلیم برای کف پوش و تزئین خانه یا یک زیرانداز گرم و قابل حمل استفاده می کردند. هنرمندان این حوزه برای تار گلیم از نخ پنبه ای و برای پود آن از نخ پشمی دولای تابیده و الوان استفاده می کنند.

رایج ترین نوع بافت گلیم در کردستان بافت چاکدار است که ساختاری منحنی و ظریف دارد و از نقش هایی همانند گل وکیلی، گل فرنگ، گل چایی، دست و دلبر، نقشه قفقاز، گل چینی، محرمات، نقشه موسایی، گل میرزا علی و قاب قرآن بافته می شوند.

هنر قالی بافی یکی از مهمترین و زیباترین صنایع دستی کردستان است که مشهورترین قالی های این منطقه در طرح های گوناگونی شکسته نظیر انواع هراتی، گل وکیلی، گل میرزاعلی، گل مینا و شاخ گوزن، میناخانی بافته می شوند. سنندج و بیجار از مهمترین مراکز تولید قالی بشمار می روند و به نوعی میتوان گفت که شهرت جهانی دارند و اعتبار آن در بازار جهانی به اثبات رسیده و در این عرصه هنرمندان بیشماری مشغول به فعالیت هستند.

شال بافی از دیگر صنایع دستی استان کردستان بشمار می رود که از گذشته های دور تا به حال در این استان رواج داشته و برخلاف نامش نوعی پوشش مردانه است.

مواد اولیه این دست بافت ظریف و زیبا از پشم نوعی بز، به نام مرخز که پشم لطیفی دارد تهیه می شود و تولید آن را زنان و مردان شهرستان های بانه، سقز، مریوان و روستاهایی مثل کماله، اورامان تخت، آرمرده و ترجان برعهده دارند.

این شال با توجه به الیاف آن خاصیت جالبی دارد به عنوان مثال در تابستان خنک و در زمستان گرم است و حشرات گزنده از آن دوری می کنند.

قدمت نازک کاری چوب هم در استان کردستان به یک قرن و نیم قبل بر می گردد، هنرمندان این رشته قطعه های چوب درختانی مثل گردو و سنجد را صیقل می دهند و با روکش کردن آن طرح و نقش زیبایشان را به نمایش در می آورند.

امروزه با استفاده از این هنر ظریف محصولاتی مثل تخته نرد، میز شطرنج، جعبه جواهر، قوطی سیگار، عصا، رحل و قاب عکس را می سازند که طرفداران زیادی دارد. شهر سنندج از مهمترین مرکز تولید محصولات نازک کاری چوب در این استان بشمار می رود.

تنوع پوشش ها و البسه های محلی کردی، ملون بودن و اهمیت دادن به پوشش توامان با زیبایی و تاثیرات عوامل جویی و جغرافیایی در ایجاد این تنوع ها تاثیرات بسزایی دارد و با توجه به مصارف عمده این تولیدات تعداد کثیری از صنعتگران کردستان به دوخت انواع البسه محلی زنانه و مردانه می پردازند.

هنر دوخت پوشش های کردی با توجه به تنوع و تعدد فرم ها و کاربردهای مختلف آن از غنی ترین هنرهای این مرز و بوم بوده و پرداختن به آن مستلزم شناخت و تبحر زیادی است.

انواع البسه زنانه کردی براساس مناطق مورد استفاده آن از قبیل لباس های اورامی، سنندجی، سقزی، مریوانی، بانه ای نامگذاری شده است.

انواع البسه کردی مردانه با نامهایی از قبیل "رانگ و چوخه"، "که وا پانتول"،" مرادخانی"، "ملکی"، "شکاکی"، "اورامی نامگذاری شده و کارکردهای متنوع و مختلف البسه محلی این منطقه به لحاظ فرهنگی، جایگاه اجتماعی، مناسبت های خاص و جشن ها موجب شده اهمیت پرداختن به این هنر در میان صنعتگران از ویژگی خاصی برخوردار باشد.

زیورآلات محلی در کردستان سابقه دیرینه دارد و هنرمندان سنندجی از دیرباز از قراضه های مس، برنز و ورشو و انواع زیورآلات را که عموماً طرح و شکل محلی دارند، تولید می کنند.

محصولات محلی شامل انواع گردنبند، دستبند، سربند، سینه ریز، النگو، انگشتر و گوشواره در اشکال مختلف تهیه می شود.

اینها تنها گوشه کوچکی از صنایع و هنر دست مردان و زنان با ذوق مناطق مختلف استان کردستان است که اگر زمینه برای فعالیت شان فراهم شود، در رونق و توسعه اشتغال و کاهش بیکاری در استان و حتی کشور موثر است. البته در حال حاضر نیز صنایع دستی کردستان در رونق اشتغال بسیار تاثیرگذار بوده است.

معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کردستان با اشاره به اینکه صنایع دستی به عنوان بخشی از میراث معنوی استان قدمتی کهن دارد و علاوه بر ظرفیت های فرهنگی می تواند زمینه ساز ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی باشد، گفت: تنوع صنایع دستی در استان از بسترهای مناسب برای رونق این صنعت در مسیر توسعه اقتصادی است.

حامد قادرزاده افزود: هنری که با استفاده از فکر و خلاقیت فعالان این عرصه تولید می شود، در حقیقت فرهنگ و تمدن ریشه دار این دیار را معرفی می کند و به دلیل بازدهی سریع، در ایجاد اشتغال، رونق اقتصادی و پیشرفت و توسعه استان نقش مهمی دارد.

وی با بیان اینکه ظرفیتهای خوبی در حوزه صنایع دستی کردستان وجود دارد، یادآور شد: چنانچه این هنر صنعت با مدیریت درست تولید و به سایر نقاط صادر شود، معرف بسیار خوبی برای ظرفیتهای مختلف استان می تواند باشد.

سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان نیز با بیان اینکه صنایع دستی نقش موثری در توسعه اقتصاد و اشتغال منطقه دارد، گفت: سال گذشته 124 هزار دلار انواع محصولات صنایع دستی که توسط هنرمندان استان تولید شده بود به خارج از کشور از جمله کشور عراق بویژه اقلیم کردستان صادر شد.

منصور مهرزاد پیرامون اینکه صنایع دستی استان کردستان آمیخته ای از عشق و هنر است، افزود: بیشترین حجم صادرات استان نازک کاری چوب، دست بافته های سنتی، زیورآلات سنتی، کلاش، سفال، حصیربافی، گیوه، نمد و محصولات چرمی به خود اختصاص داده است.

وی ادامه داد: سال گذشته و در راستای حمایت از کارآفرینان و فعالان حوزه صنایع دستی استان، بیش از 70 میلیارد ریال تسهیلات در قالب تسهیلات مشاغل خانگی تبصره 18، توسط بانک رفاه کارگران و بانک کارآفرینی امید پرداخت شد.

سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان اضافه کرد: اغلب دریافت کنندگان تسهیلات در رشته های گلیم بافی، کلاش بافی، زیورآلات سنتی، سفالگری، نازک کاری، خراطی، البسه محلی، تولیدات چرم، جاجیم بافی، شال بافی و قلم زنی بوده و با پرداخت تسهیلات مورد نظر، برای بیش از 720 نفر شغل ایجاد شده است.

وی افزود: سال گذشته همچنین در راستای تحقق شعار سال 2 هزار و 334 مجوز در استان صادر شد که از این تعداد، 2 هزار و 103 فقره پروانه تولید انفرادی، 56 مورد مربوط به پروانه تولید کارگاهی، 171 فقره کارت شناسایی و چهار مورد جواز تاسیس کارگاهی بوده است.

به گفته وی، این مجوزها برای صنعتگران فعال در رشته های رودوزی های سنتی، سفالگری، نازک کاری، البسه محلی، تولیدات چرم، جاجیم بافی، گلیم بافی، کلاش بافی، شال بافی و قلم زنی صادر شده است.

در حال حاضر، 25 هزار صنعتگر فعال دارای مجوز در 45 رشته صنایع دستی و البته افراد بسیاری نیز به صورت سنتی و خودجوش در استان کردستان در زمینه صنایع دستی مشغول به فعالیت هستند.