مسجدالاقصی بارها تخریب و غارت شده است

ایسنا/ براساس آخرین اخبار بدست آمده و گزارش های منتشر شده، مسجدالاقصی بارها تخریب و غارت شده است.

مسجدالاقصی یکی از شناخته شده ترین بناهای بخش قدیمی اورشلیم است که برای مسیحیان، یهودیان و مسلمانان مقدس است. اصطلاح «مسجدالاقصی» بیشتر برای کل میدانی که مسجد و قبه الصخره در آن قرار دارد استفاده می شود، اگرچه این میدان بطور رسمی به عنوان «حرم الشریف» هم شناخته می شود.

یک تصور غلط اما رایج درباره مسجدالاقصی این است که آن را با قبه طلایی الصخره اشتباه می گیرند. در واقع، مسجدالاقصی یک مجموعه زیارتگاهی است که اهمیت آن برگرفته از سنگ بنایش است که در قلب آن قرار گرفته است. مسجدالاقصی سومین مکان مقدس پس از مکه و مدینه است که مسلمانان در آن عبادت می کنند.

مسجدالاقصی یا به زبان ساده «الاقصی» به معنای «دورترین مسجد» یا «دورترین حرم» است و به مسجد گنبدی سربی در محوطه مقدس «حرم شریف» یا «حصار شریف» اطلاق می شود. در اصل، اعتقاد بر این است که اصطلاح دورترین مکان مقدس به اورشلیم به عنوان یک کل اشاره دارد. این محوطه شامل گنبدِ صخره، چهار مناره، دروازه های تاریخی محوطه و خود مسجد است. تمام این سازه ها روی تپه ای بنا شده که یهودیان آن را «کوه معبد» می خوانند.

سنگ بنای مسجد را خلیفه اموی در سال 661 میلادی پس از تصرف شهر گذاشت. نمازخانه اصلی مسجدالاقصی و قبه الصخره، در نزدیکی مرکز تپه در سال 692 میلادی تکمیل شد و به این ترتیب یکی از قدیمی ترین بناهای اسلامی موجود در جهان ساخته شد. هرچند به اعتقاد یهودیان این مکان پرستشگاه اورشیلم و معبد سلیمان بوده و مقدس ترین مکان مذهبی پیروان یهودیت بشمار می آید.

براساس مقاله مسجدالاقصی بارها تخریب و غارت شده است، باید بدانید که این بنا در قرون بعدی چندین بار بر اثر زلزله ویران شد و در سال 1969 میلادی در یک حمله آتش سوزی بخشی از نمازخانه و منبری که به قرن دوازدهم میلادی تعلق داشت، تخریب شد.

این مسجد و مجموعه حرم شریف در حمله 1967 رژیم اسرائیل به کرانه باختری تصرف شد و از آن زمان در اشغال است.

پرونده شهر باستانی اورشلیم و مسجدالاقصی در سال 1980 به پیشنهاد اردن به یونسکو فرستاده شد که با توجه به اشغال این محوطه و تهدیدهایی که درباره مالکیت، حفاظت و حفظ هویت آن وجود دارد، یونسکو اورشلیم و مجموعه بناهای تاریخی آن از جمله مسجدالاقصی را از سال 1982 تاکنون در فهرست «میراث جهانی در خطر» قرار داد.

در پاییز 2016، یونسکو قطعنامه فلسطین اشغالی را تصویب کرد که در آن تشدید تجاوزات و اقدامات غیرقانونی اسرائیل را محکوم کرد و خواستار بازگرداندن دسترسی مسلمانان به اماکن مقدس از جمله مسجدالاقصی شد و از اسرائیل خواست به وضعیت تاریخی موجود احترام بگذارد و همچنین این رژیم را به دلیل خودداری مداوم از اجازه دادن به کارشناسان یونسکو برای دسترسی به اماکن مقدس اورشلیم برای تعیین وضعیت حفاظتی آنها مورد انتقاد قرار داد.

پس از آن، رژیم اسرائیل قطعنامه یونسکو را محکوم و تمامی روابط خود را با یونسکو قطع کرد و در سال 2017 به همراه ایالات متحده امریکا اعلام کردند به بهانه تعصبات ضد اسرائیلی یونسکو از این سازمان فرهنگی بین المللی خارج می شوند و سپس، حمایت های مالی خود را از یونسکو قطع کردند.

در سال 2020 نیز گزارش مشترکی توسط کشورهای اردن و فلسطین به مرکز میراث جهانی یونسکو ارائه شد که درباره «مسجد الاقصی» (حرم شریف) و اطراف آن نگرانی هایی را بیان کرد از جمله افزایش نفوذ بین سالهای 2017 تا 2018، ناهماهنگی با اوقاف اردن، محدودیت های دسترسی، جلوگیری از حفاظت، نوسازی، بستن ساختمان ها و آسیب رساندن به ساختار و مبلمان مسجدالاقصی.

این گزارش بروزرسانی هایی درباره حفاری ها و تونل سازی در اطراف مسجد الاقصی را ارائه می کند که عمدتاً بر اقدامات زیرزمینی در منطقه بین «سیلوان» و «دیوار غربی» متمرکز است. براساس این گزارش، کاوش ها بر کاخ های اموی در جنوب مسجد الاقصی، منطقه باب العمود /دروازه دمشق در داخل ملک و همچنین محوطه ساختمان قشلا و همچنین محوطه های ساختمان قشلا تأثیر گذاشته است.

این گزارش همچنین اطلاعاتی درباره دگرگونی ها و تغییرات در خیابان ها، مکان ها و ساختمان ها و پروژه های توریستی که برنامه ریزی شده یا در دست اجرا هستند، از جمله پروژه تله کابین، تخریب ها و پروژه های ساخت و ساز را ارائه می کند.

یونسکو همچنین در سال 2019 نامه های متعددی از هیأت های دائمی اردن و فلسطین، ایکوموس فلسطین، گروه عرب در یونسکو، سازمان همکاری اسلامی و سازمان آموزشی، فرهنگی و علمی اتحادیه عرب درباره حفاری ها و پروژه های تونل زنی که می توانند بر یکپارچگی دارایی میراث جهانی شهر قدیمی اورشلیم و دیوارهای آن اثر بگذارد، دریافت کرده است و از رژیم اسرائیل خواسته بود در این باره اطلاعات و توضیحات بدهد.

هیأت های دائمی اردن و فلسطین در یونسکو در سالهای 2019 و 2020 نیز بار دیگر در نامه هایی نگرانی خود را درباره پیشرفت های مربوط به ساخت تله کابین، نصب داربست ها و حفاری های در حال انجام در ملک، طرح هایی برای ساخت و ساز یک آسانسور و یک تونل منتهی به مسجدالاقصی (حرم شریف) و گزارش تخریب پلکان تاریخی و دیوارهای قبرستان اسلامی یوسفیه که در مجاورت ملک واقع شده است به اطلاع یونسکو رساندند.

علاوه بر این، هیأت دائمی فلسطین در یونسکو سال 2020 نگرانی های خود را درباره طرح هایی برای نصب چرخ و فلک مشرف به شهر قدیمی اورشلیم و دیوارهای آن ابراز کرد که دبیرخانه یونسکو از اسرائیل پیگیری کرد تا اطلاعات و توضیحات بدهد که در ادامه و مستند به گزارشی که در وبسایت یونسکو منتشر شده است، به منظور حفاظت از اموال میراث جهانی، طرح های آزمایشی برای پروژه دسترسی به شهر قدیمی اورشلیم از طریق راه آهن به حالت تعلیق درآمد.

یونسکو همچنین در ماه می 2021، نامه هایی را از رئیس گروه عرب و هیأت دائمی فلسطین در یونسکو دریافت کرده که نگرانی هایی را درباره وضعیت بیت المقدس شرقی از جمله مسجدالاقصی یادآوری کرده است.

علاوه بر این گزارش ها، برخی منابع به سرقت های پی در پی آثار باستانی از محوطه مسجدالاقصی توسط رژیم اسرائیل اشاره کرده اند. در سال 2009 گزارش شد که رژیم اسرائیل سنگی را از قسمت جنوبی مسجدالاقصی، «قصر الاماره» به سرقت برده و آن را به محوطه کنیست در محله صهیونیست ها انتقال داده است.