رمضان خوانی و سحر خوانی از جمله میراث ناملموس استان سیستان و بلوچستان هستند

ایسنا/ براساس گزارشهای بدست رسیده، رمضان خوانی و سحر خوانی از جمله میراث ناملموس استان سیستان و بلوچستان هستند.

علیرضا خسروی، کارشناس میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان درباره آیین «رمضان خوانی» یا «رمضونیکه» گفت: این مراسم با چارچوب و شکل خاصی در ماه رمضان اجرا میشده است. در این مراسم گروهی از بزرگان روستا جمع می شدند و به در خانه ها می رفتند و ترانه هایی که اشعاری در وصف ماه رمضان داشت، می خواندند. شعرهای رمضان خوانی در برخی از کتابها چاپ شده است. به عنوان مثال، در کتاب «مردم شناسی محمد اعظم سیستانی» این اشعار گردآوری شده است.

«رِمَضو الله الله/ رِمَضو رمضو الله / خوش نوم خدا، ماه رمضان آمد مهمان خانه هایتان کنید / خروس یک ساله را برایش قربانی کنید، خروس یک ساله که در برابر عظمت این ماه هدیه ای ناقابل است / گاو و گوساله را برایش قربانی کنید» نمونه ای از اشعاری است که به گفته این کارشناس میراث فرهنگی، در مراسم رمضان خوانی به زبان محلی خوانده می شود.

خسروی ادامه داد: شعر «رمضان خوانی» برای هر خانه ممکن بود که متفاوت باشد و بسته به موقعیت خانه مورد نظر، ابیاتی را به شعر اضافه می کردند، مثلا اگر خانه پسر دم بخت داشت، شعری در وصف دامادی او خوانده میشد. اهالی خانه ها نیز هدیه هایی به گروه رمضان خوان پیشکش می کردند. یکی از افراد گروه نیز «جُلی کش» نام داشت که هدایا و نذری های مردم را جمع آوری میکرد. این هدایا معمولا بین نیازمندان توزیع می شود.

به گفته او، کله قند، خرما، گندم و جو از اقلامی بود که در گذشته به «جولی کش» داده میشد، اما این روزها بیشتر پول یا شیرینی جمع آوری می شود. از گذشته تا امروز هم اگر خانواده ای نمیتوانست هدیه ای پیشکش کند، کاسه آبی به رمضان خوان ها میداد که نشانه سرزندگی و تازگی است.

کارشناس میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان درباره ماهیت «رمضونیکه» گفت: در باورهای اسلامی ماه رمضان ماه مهمانی خداست اما مردم سیستان و بلوچستان بر این باورند رمضان نام خوش خداست و با فرا رسیدن رمضان، باید آنها میزبان رمضان باشند و به پیشواز آن بروند. بنابراین با آیین رمضونیکه یا رمضان خوانی به استقبال این ماه مبارک می روند تا آن را مهمان خانه هایشان کنند و این ریشه در مهمان نوازی مردم این خطه دارد.

او ادامه داد: البته آیین «رمضان خوانی» این روزها کمرنگ شده و شاید فقط در چند شب آن هم تا قبل از نوزدهم ماه مبارک رمضان اجرا شود.

خسروی با بیان اینکه «سحر خوانی» نیز از آیین های دیگر سیستانی ها در ماه رمضان بوده، گفت: در گذشته پیدا کردن زمان سحری برای مردم دشوار بوده است، ملا یا بزرگ دِه از طریق ستاره ها زمان سحر را تشخیص میداد و با خواندن اشعار یا آیات قرآن روی پشت بام مردم را از مان سحر مطلع میکرد تا مردم بیدار شوند تا قبل از اذان سحری بخورند. یا گاهی عده ای با طبل به کوچه ها می رفتند تا مردم را بیدار کنند.

او ادامه داد: یکی دیگر از روش های تشخیص سحر از طریق دیوارهای کاهگلی خانه ها بود، ملای ده هر زمان که میتوانست در تاریکی شب کاهگل ها دیوارها را ببیند، یعنی هنگام سحر بوده و آسمان کمی روشن شده است و شروع به «سحر خوانی» میکرد.

خسروی گفت: امروز هم با آمدن تلویزیون و رادیو دیگر مراسم «سحرخوانی» اجرا نمی شود، اما به دلیل اهمیت برگزاری آن در گذشته و یادآوری این رویداد خاص که برای پاسداشت «سحر» برگزار میشد، در فهرست آثار ناملموس به ثبت رسیده است.