گردشگری هوشمند حلقه اتصال سفر با تکنولوژی است

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده و گزارش های منتشر شده، گردشگری هوشمند حلقه اتصال سفر با تکنولوژی است.

هزاره سوم میلادی هزاره شهرنشینی است؛ زیرا برای نخستین بار جمعیت شهری دنیا از مرز 50 درصد عبور می کند. نرخ رشد شهرنشینی معاصر گونه ای است که از آن به عنوان موج دوم شهرنشینی یاد می شود. در این میان رشد شهرنشینی با شروع هزاره سوم که عصرحاکمیت فناوری اطلاعات در زمینه های مختلف حیات شهری بشمار می رود، روند شتابان تری نسبت به گذشته خود گرفته که شاید بتوان آن را تحت عنوان موج سوم شهرنشینی نامگذاری کرد؛ به گونه ای که پیش بینی شده میزان شهرنشینی درسال 2050 به بیش از 70 درصد جمعیت جهان افزایش یابد.

لذا روند شهرنشین شدن سریع جهان، واقعیتی غیرقابل انکار است. البته باید اذعان داشت شهرنشینی علیرغم دستاوردهای بزرگ برای بشر با خود مسائل و چالش هایی را به همراه داشته که با وجود پیشرفت های عظیم علمی و فنی، حل بسیاری از این مشکلات با ناکامی همراه بوده است.

امین قریبی (معاون مرکز تحقیقات شهرهوشمند ایران و عضو کمیته فنی جوامع و شهرهای پایدار سازمان جهانی استاندارد ISO/ ISO/ TC 26.268) با اشاره به گزارش منتشر شده سازمان ملل متحد گفت: جمعیت شهرنشینی ایران در سال 2000 حدود 64.20 ٪ بوده که در سال 2019 به 75.94 ٪ افزایش یافته است و انتظار می رود در سال 2050 به حدود 85.82 ٪ برسد. در این میان نیاز است تا با هوشمندسازی شهر راه را برای توسعه بخشهای مختلف از جمله گردشگری باز کنیم.

او پیرامون اینکه گردشگری هوشمند حلقه اتصال سفر با تکنولوژی است، ادامه داد: با نگاه به سیر تحول شهر هوشمند شاهد آن هستیم که از اواسط دهه 1990 میلادی که مفهوم شهر هوشمند معرفی شد، تاکنون سه نسل از آن معرفی شده است. اگرچه که رویکرد هر کدام از این نسل ها با گذشت زمان تغییر یافته و رویکرد مورد تاکید در زمان حاضر نسل سوم این شهرهاست، لکن همچنان در کشورهای مختلف نسل های متفاوتی از آن در حال برنامه ریزی و اجراست.

این استاد دانشگاه با اشاره به تعاریف جهانی شهر هشمند یادآور شد: طبق بررسی ITU تا سال 2014، بیش از 116 تعریف در مورد شهرهای هوشمند در سطح جهان وجود دارد. این نکته نشان دهنده آن است که تعریف خاصی برای شهر هوشمند وجود ندارد. از طرف دیگر، شهر هوشمند باید یک هدف و یک برنامه اجرایی مشخص داشته باشد. اهداف عمده یک شهر هوشمند می تواند برای خود شهر یا برای شهروندان باشد و اجرای شهر هوشمند می تواند خدمات یا ساختار آن باشد. البته این تعریف از نظر سازمان بین المللی استاندارد (ISO) و موسسه استاندارد بریتانیا (BSIBSI) براساس یکسری کلمات کلیدی همچون پایداری، فناوری هایی مانند داده، سیستم های دیجیتالی، شهروندان، خدمات و کیفیت زندگی توصیف شده است.

حتی تعاریف شهر هوشمند از منظر اتحادیه بین المللی مخابرات (ITUITU) بر روی کلمات کلیدی پایداری، فناوری اطلاعات و ارتباطات و کیفیت زندگی متمرکز شده و اتحادیه اروپا (EU) بر روی فناوری های دیجیتال و مخابرات، خدمات و شهروندان متمرکز شده است. در نهایت، بانک جهانی، شهر هوشمند را در چهار بخش شهر کارآمد، نوآور، فراگیر و تاب آور تعریف می کند.

قریبی تصریح کرد: با توجه به این تعاریف میتوان گفت درواقع هیچ تعریف واحدی از شهرهای هوشمند وجود ندارد! با این حال، تعدادی از این تعاریف با توصیف خدمات شهرهای هوشمند در بخش هایی مثل امنیت، حمل و نقل، انرژی، آموزش یا مراقبت های بهداشتی دارای ویژگی های مشترکی هستند تا کارایی را افزایش داده و در حل مشکلات شهری مشارکت کنند.

این استاد دانشگاه با اشاره به آنکه در حال حاضر شاید مهمترین سوال آن باشد که «تحول هوشمند» دقیقا چیست؟ اذعان داشت: تحول هوشمند یک تغییر اساسی در عملکرد یک خدمت، کسب و کار، سازمان یا در مقیاس دیگری در یک شهر، روستا، منطقه، کشور و هر مقیاس دیگری است. تحول هوشمند فقط با استفاده گسترده از فناوری های نوین مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، رایانش ابری، واقعیت مجازی، واقعیت افزوده، تجزیه و تحلیل داده ها و برنامه ها و خدمات آنلاین حاصل نمی شود؛ بلکه از فناوری های نوین جهت رویارویی با چالش ها و پاسخ هوشمندانه به آنها استفاده می کند.

به گفته او، ما به شهروند هوشمند نیاز داریم که با درک دقیق ضرورت استفاده از این فناوری ها، بتواند ناخودآگاه و بطور پیش فرض از این خدمات استفاده کند و حتی آنها را بهبود بخشد. به عبارت دیگر، این شهروند و کاربر هستند که می توانند به تحول هوشمند دست یابند و تحول هوشمند باید مبتنی بر زمینه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی باشد. در این میان مولفه های لازم برای تحقق تحول هوشمند از استراتژی و برنامه ریزی بر مبنای الگوی بومی گرفته تا تیم هایی با تخصص های مختلف در حوزه های مرتبط با موضوع بین رشته ای تحول هوشمند و بودجه خصوصی، عمومی و مشارکت عمومی و خصوصی را در بر میگیرد.

این استاد دانشگاه با اشاره به عوامل شکست پروژه های تحول هوشمند گفت: عدم در اختیار داشتن تعداد کافی نیروی انسانی متخصص، ضعف در فرهنگسازی و مشارکت کاربران، عدم حمایت و مشارکت مدیران سازمانی و شهری، عدم برنامه ریزی، تدوین استراتژی و نقشه راه، عدم مقابله صحیح با ریسک های ناشناخته، ضعف در شناسایی نیازها و چالش های سازمانی، عدم تامین مالی و مدیریت ضعیف پروژه از جمله عوامل شکست پروژه های تحول هوشمند است.

معاون مرکز تحقیقات شهر هوشمند ایران در ادامه به گردشگری هوشمند و این مهم که موجب بهبود خدمات گردشگری و ارائه خدمات گردشگری یکپارچه می شود، اشاره داشت و ادامه داد: در واقع گردشگری هوشمند حلقه اتصال سفر با تکنولوژی است و ریشه در تحول هوشمند شهرها و استفاده از اینترنت اشیا (IoT) دارد. افزایش رضایت گردشگران، ارائه اطلاعات به هنگام به گردشگران، مدیریت واحد حوزه گردشگری، ایجاد سازوکاری جهت خلق درآمدهای جدید و افزایش درآمد، افزایش سطح دسترس پذیری شهر برای گردشگران و تسهیل تعامل گردشگران از جمله اهداف گردشگری هوشمند است.

او با ارزیابی نمونه های مختلف هوشمندسازی گردشگری در کشورهای مختلف گفت: برای مثال، هدف نهایی دبی هوشمند، تبدیل شدن به شادترین شهر بر روی کره زمین برای شهروندان و همچنین گردشگران است. این چشم انداز تنها هدفش این نیست که از نقطه نظر بکارگیری فناوری، هوشمندترین شهر جهان باشد بلکه درصدد آن است که یکی از شادترین مکان های دنیا برای زندگی و کار باشد. در عین حال، دبی به دنبال این است که جز بهترین شهرهای به هم متصل (Connected City) باشد.

برای نیل به این هدف، این شهر پیشگام استفاده از آخرین نوآوری ها به عنوان بستری برای تحقق چشم انداز شادی برای همه گردشگران و ساکنین است تا از این طریق بتوانند استانداردهای زندگی خود و البته کیفیت زندگی خود را بالا ببرند. حتی در چشم انداز دبی هوشمند 2025، دبی، خواستار تبدیل به پربازدیدترین شهر جهان است. چنانکه جذب بیش از 20 میلیون بازدید کننده در سال، تا سال 2025 را در زمره اهداف خود قرار داده است. بخشی از این رقم را بازدیدکنندگان تجاری و غرفه داران تشکیل می دهند و البته میزبانی نمایشگاه اکسپو 2021 دبی مطمئنا نقش مهمی را برای رسیدن به این هدف ایفا کرده است.

قریبی با اشاره به اقدامات دبی هوشمند و امارات گفت: ایجاد قابلیت ها و تنوع بخشیدن به منابع برای تقویت گردشگری محلی، حمایت از رشد شرکت های گردشگری داخلی، سرمایه گذاری در پروژه های گردشگری محلی، توسعه سیاست ها و برنامه هایی برای ترویج گردشگری داخلی تحت یک هویت گردشگری واحد، راه اندازی برنامه های آموزشی و دانشگاهی در گردشگری داخلی، یکپارچه سازی قوانین گردشگری محلی، ایجاد مشارکت های دولتی و خصوصی دربخش گردشگری، توسعه وبسایت گردشگری داخلی از جمله این اقدامات است.

به گفته این استاد دانشگاه شاید بتوان از فرودگاه هوشمند به عنوان بخشی از توسعه عمده دبی هوشمند در حوزه گردشگری نام برد، خاطرنشان کرد: این فرودگاه با گیت های هوشمند این امکان را در اختیار گردشگران قرار می دهد تا تجربه بهتری در موقع مهاجرت داشته باشند. تلفیق خدمات فرودگاهی با اپلیکیشن های گردشگری منجر به تسهیل امور گردشگر ان شده است. یک ابتکار جدید توسط دولت دبی این اجازه را به گردشگران می دهند تا از گوشی های هوشمند خود به عنوان پاسپورت برای مهاجرت استفاده کنند.

او با اشاره به آنکه حتی چشم انداز توسعه شهر هلسینکی پایتخت فنلاند بر این مبنا قرار دارد که به کاربردی ترین شهر هوشمند جهان تبدیل شود و نیازهای مبرم شهروندان و گردشگران را برآورده سازد، افزود: شهر هلسینکی توانسته است که نیازهای شهروندان را شناسایی کند و مسیر توسعه شهرهوشمند را از طریق رویکرد دولت باز و سیاست های شفافیت مشخص کند. شهردار این شهر بطور مرتب با شهروندان نقاط مختلف شهر ملاقات می کند، ویدئو کنفرانس های زنده با شورای شهر برگزار می کند و به شهروندان امکان می دهد تا برای اتخاذ تصمیمات در امور مختلف شهری درخواست دهند.

در این میان رویکرد گردشگری هوشمند هلسینکی براساس نقشه هوشمند شهر، قابلیت دسترسی، گردشگری پایدار، دیجیتالی شدن، خدمات گردشگری، معرفی میراث فرهنگی و تسهیل ارتباط گردشگران با اماکن میراث فرهنگی، نوآوری در پیشنهادات گردشگری است.

به گفته این استاد دانشگاه، از آنجا که گردشگری به یکی از بزرگترین هسته های اقتصاد تبدیل شده است، اتحادیه اروپا در سال 2018 از یکی از جدیدترین برنامه ها پرده برداشت که با هدف پیشرفت در زمینه گردشگری هوشمند در قاره سبز طراحی شده است و بر پایه 4 ستون اصلی از جمله دسترسی، پایداری، دیجیتالی شدن و میراث فرهنگی و خلاقیت استوار است. در این میان هلسینکی با داشتن 460 سال تاریخ، یک شهر مدرن با صنعت گردشگری هوشمند در حال رشد است و با استفاده ا ز رویکرد باز به داده های عمومی که از سال 2009 برای همه رایگان و قابل دسترس شد، به کانون نوآوری نرم افزار تبدیل شده و توانست در سال 2019، برنده پایتخت گردشگری هوشمند جهان شود.

طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، تعداد گردشگران فنلاند در سال 2019، به 12.43 میلیون نفر رسیده است. اما طی سالهای 2020 و 2021 تعداد گردشگران فنلاند به دلیل شیوع پاندمی کرونا کاهش داشته است.

او همچنین به نمونه دیگری از برنامه ریزی گردشگری هوشمند در کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: سئول هوشمند است چنانکه سازمان گردشگری کره جنوبی، سامانه گردشگری هوشمند خود را متشکل از سه بخش وبسایت، شبکه های اجتماعی (فیسبوک و توییتر و…) و نرم افزارهای موبایلی با هدف معرفی کره جنوبی به گردشگران داخلی و ورودی فعال کرده است. این سازمان در بخش وبسایت، به معرفی و تبلیغ مقصدهای گردشگری، تسهیلات و رویدادهای گردشگری پرداخته و بیشترین و مفیدترین اطلاعات را در اختیار مخاطبان خود قرار می دهد.

به گفته قریبی، تاکنون این سازمان بیش از یازده وبسایت مرتبط با گردشگری را برای کاربر خارجی خود به 10 زبان زنده دنیا پشتیبانی کرده است. سازمان گردشگری کره جنوبی، در بخش شبکه اجتماعی نیز بستری را برای ارتباط کاربرانی که خواستار اطلاعات جامع تری هستند، فراهم ساخته است. طی بررسی های صورت گرفته، علاوه بر اینکه مطالب به زبان های مختلف در شبکه های اجتماعی مرسوم تر مانند فیسبوک و توییتر منتشر می شود، انتشار مطالب براساس محبوبیت شبکه های اجتماعی در هرکشور انجام می پذیرد.

برای مثال علاوه بر شبکه های اجتماعی پر بازدید جهانی مانند توییتر و فیسبوک، این کشور، اطلاعات گردشگری را در شبکه های اجتماعی Sinaweibo (برای کاربران چینی)، Ameba (برای کاربران ژاپنی)، Google+ (برای کاربران اسپانیایی)، Blogger (برای کاربران فرانسوی)، Tripadvisor (برای کاربران آلمانی) و در نهایت YouTube (برای کاربران روس) بارگذاری می کند.

او تصریح کرد: از آنجا که گردشگران اطلاعات مورد نیاز سفر را نه تنها قبل از سفر، بلکه حین سفر هم جستجو می کنند، مسئولان گردشگری این کشور، در بخش نرم افزارهای موبایلی به ارائه نرم افزارهای راهنمای گردشگری بسیار جامعی مانند VISIT KOREA و Everywhere Korea نیز پرداخته اند که از چند زبان پشتیبانی می کنند. بررسی سامانه گردشگری هوشمند در کشور کره جنوبی نشان می دهد تمرکز بر وبسایت ها و استفاده از شبکه های اجتماعی به عنوان ابزاری برای بازاریابی، به توسعه این نوع از گردشگری در این کشور و جذب گردشگران کمک شایانی کرده است. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، تعداد گردشگران کره جنوبی در سال 2019 به 17.503 میلیون نفر رسیده است. اما طی سالهای 2020 و 2021 تعداد گردشگر کره جنوبی به دلیل شیوع پاندمی کرونا کاهش داشت.