نبود مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی پاشنه آشیل صنعت گردشگری مازندران است

ایرنا/ براساس آخرین گزارش های بدست آمده، نبود مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی پاشنه آشیل صنعت گردشگری مازندران است.

مناطق ساحلی به اعتقاد صاحب نظران امر، یکی از مهمترین و حساس ترین واحدهای مورفولوژیکی زمین هستند. در زمان حاضر حدود دوسوم جمعیت زمین در فاصله 60 کیلومتری از خط ساحلی زندگی می کنند و کشور عزیزمان هفت استان ساحلی دریایی دارد که ضروری است برای استفاده بهینه و پایدار از ظرفیت های بیشمار مناطق ساحلی خزر مدیریت یکپارچه این مناطق تهیه و تدوین اجرایی شود، ضمن اینکه طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در بخشی اعظمی از سواحل جنوب ایران تهیه و اجرایی شده است.

کشورمان با دارا بودن بیش از سه هزار کیلومتر خط ساحلی در کرانه های دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان و با توجه به قرارگیری در موقعیت ژئواستراتژیک خاورمیانه تنگه هرمز و دسترسی به اقیانوس هند خود یک کشور ساحلی با اهمیت بسیار زیاد در منطقه و جهان محسوب می شود.

ژئواستراتژیک عبارتست از مطالعه اثر عوامل استراتژیک محیط جغرافیایی منطقه ای و جهانی روی تصمیم گیری های سیاسی حکومت ها و اثرگذاری های متقابل کشورها در ابعاد منطقه ای و جهانی و سیاست های قدرتی.

به اعتقاد کارشناسان حوزه گردشگری مازندران، با پیاده سازی دقیق و اصولی طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی می تواند گامی موثر در جهت دستیابی به توسعه پایدار این مناطق باشد.

استان مازندران 338 کیلومتر ساحل دارد که بخش مهم گردشگری آن در غرب مازندران از شهرستان محمودآباد تا رامسر واقع شده که سالانه پذیرای میلیونها مسافر و گردشگر داخلی و خارجی است.

نداشتن نقشه راه گردشگری، مشکلات زیست محیطی و کمبود تاسیسات و زیرساختهای گردشگری از جمله مهمترین نقاط ضعف در این پهنه ساحلی غرب مازندران بشمار می رود که بدون شک حجم عظیم ظرفیت در سواحل این منطقه و حتی استان مازندران نیازمند مدیریتی یکپارچه به منظور افزایش توانمندی و کاهش نقاط ضعف این مناطق است.

نبود طرح مدیریت یکپارچه ساحلی سبب شده تا ظرفیت های سواحل خزر در استان مازندران بهینه استفاده نشود و گردشگران منطقه بدون امکانات مربوط به ملزومات صنعت گردشگری در سواحل اعم از تفریحی و خدماتی به دیدن دریا یا در حد شنا کردن در فصل تابستان اکتفا کنند، ظرفیتی که اگر شکوفا بشود رافع بسیاری از چالش فراروی منطقه اعم از بیکاری بوده و رونق اقتصادی منطقه را به دنبال خواهد داشت.

کارشناسان امیدوارند که این طرح در سواحل سه استان شمالی در دولت جهادی سیزدهم محقق می شود.

لزوم تهیه طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در شمال ایران

استاد رشته گردشگری دانشگاه های مازندران و گیلان گفت: بحث مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی سالهای متمادی در کشور مطرح و مورد توجه کارشناسان امر واقع شد اما بجز خطه جنوب آنهم در شرق تنگه هرمز که سازمان بنادر و دریانوردی به صورت عملیاتی به انجام این طرح های مطالعاتی اقدام کرد اما در مناطق ساحلی شمال این مهم هنوز به صورت قطعی انجام نشده است.

محمدرضا اورمزدی پیرامون اینکه نبود مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی پاشنه آشیل صنعت گردشگری مازندران است، افزود: در بحث سواحل هم شامل زیستگاه های انسانی شهری هم روستایی و تعبیر دیگر هم روستای ساحلی و مناطق شهری ساحلی داریم که هر کدام دارای کارکردها و مختصات خاص خودشان هستند.

وی خاطرنشان کرد: مهم این که از مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی چه می خواهیم و برای چه این موضوع باید طرح بشود و رابطه اش با صنعت گردشگری چیست؟ یعنی این 2 فاکتور چه تاثیری بر هم میگذارند و چه تاثیری از هم می پذیرند.

وی پیرامون اینکه نبود مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی پاشنه آشیل صنعت گردشگری مازندران است، تصریح کرد: در همه جای دنیا به این فاکتور توجه اصلی دارد که اولین آن زیست محیطی است یعنی تمام اکوسیستم های آبی، خاکی، جانوری، پوشش گیاهی و گونه های جانوری در آن زیست بوم ساحلی هستند و باید کارکردهای زیست محیطی آلاینده های محیطی بررسی دقیق شود.

توسعه گردشگری شمال بدون طرح مدیریت یکپارچه میسر نمی شود

این پژوهشگر حوزه گردشگری اضافه کرد: اکنون در سواحل مازندران آلاینده های بسیاری زیادی داریم این آلودگی آب که مشهودترین آن هست باید به دنبال کاهش منابع این آلاینده باشیم که مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی به این مسائل توجه ویژه دارد.

اورمزدی بیان کرد: موضوع دوم بحث یکپارچه سازی است که باید فعالیت هایمان را هدفمند کنیم که در راستای چیست، حالا آن کارکرد می تواند گردشگری باشد اگر اقتصاد در استان ما چون مبتنی بر معیشت گردشگری هست باید همه سواحل ساماندهی شود که این مناطق اکنون در ید شهرداری ها و دهیاری هاست.

وی خاطرنشان کرد: اگر استراتژی ما گردشگری باشد که این راهبرد متاسفانه کمتر دیده می شود. بطور مثال، نوشهر منطقه ساحلی، گردشگری و بندری است، آیا همه رویکردهای ادارات و نهادها شهرستان با منطقه ویژه اقتصادی نوشهر مدنظر قرار میگیرد؟

این فعال گردشگری مازندران اظهار داشت: تا بحث حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست و یکپارچه سازی و استراتژی هدفمند که در متن مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی هست اتفاق نیفتد توسعه گردشگری پایدار در مناطق ساحلی شمال بویژه در غرب مازندران محقق نمی شود.

اورمزدی افزود: در همین ارتباط نیز بحث آمایش سرزمین پیش می آید، همه این موارد قطعاتی از یک پازل است که اقتصادی مبتنی بر ساحل یا جنگل و دریا را تشکیل می دهد که می تواند کارکردهای زیست محیطی، گردشگری و توسعه پایدار داشته باشد.

این استاد دانشگاه گفت: چون این طرح تا حالا به معنای واقعی کلمه اتفاق نیفتاده واقعا پاشنه آشیل گردشگری است یعنی اول پایه بنا را محکم داشته باشیم بعد روی سازه کار صحبت کنیم.

ساحل مازندران به لحاظ گردشگری خروجی نداشت

اورمزدی اضافه کرد: خط ترازها در شمال ایران نسبت به ساحل جنوب فرق می کند چون اینجا، ما چاله خزر را داریم یعنی 29 متر نسبت به آبهای آزاد جهان پایین تر هستیم که قاعدتا زمانی که بحث ساحل می شود یا توسعه مناطق ساحلی، این سنجش ها و پایش ها و حتی مطالعات و برنامه ریزی با ساحل جنوب ایران فرق می کند.

وی محیط زیست را اولین بحث مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی دانست و گفت: اکوسیستم های زیردریایی خلیج فارس و دریای عمان اعم از جانوری و گیاهی با شمال ایران فرق می کند، در جنوب ایران دریای عمیق داریم اما در شمال گودترین نقطه دریای خزر به عمق 950 متر در محدود انزلی واقع شده است.

وی ادامه داد: بنابراین باید بدانیم که از سواحل شمال ایران چه می خواهیم و هدف گذاری ما چیست؟ اولویت و استراتژی ها مشخص بشود تا بعد روی تاکتیک ها متمرکز شویم.

اورمزدی خاطرنشان کرد: متاسفانه چیزی که الان در سواحل شمال به ویژه در غرب مازندران شاهد آن هستیم رویکرد بلاتکلیفی است، باید دید که بر سر سواحل به طور مثال از نور تا رامسر چه آمده است و اکنون چه نوع کاربری صورت گرفته است؟ آیا درآمدزایی واقعی از سواحل می شود؟ دولت و مردم هیج نفعی از آن نمی برند، در اقتصاد ساحلی هر دو بهره مند می شوند.

وی اظهار داشت: سواحل مازندران از گذشته تا امروز بیشتر شهرکهای ساحلی بوده است یعنی شمال را به اسم دریا می شناختند که بیایند تفریح کنند ولی نه این که کل ساحل را ببریم زیر ساخت و سازهای مسکونی خاص، اهداف نهایی توسعه مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی این است که مردم در اقتصاد دریا و ساحل سهیم باشند.

نسخه سنتی گردشگری در مازندران پاسخگو نیست

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران معتقد است نسخه سنتی گردشگری دیگر پاسخگوی نیاز توسعه این استان نیست.

صادق برزگر آمایش سرزمینی و برنامه ریزی براساس توان و داشته های گردشگری را تنها راه حل برون رفت از یکنواختی و کرختی این صنعت دانست و افزود: باید داشته ها و ویژگی های نقطه به نقطه استان شناسایی و شناسانده شود تا هم گردشگر و سرمایه گذاران و از همه مهمتر مدیران محلی نسبت به بهره برداری مناسب از آن اقدام کنند.

مدیرکل میراث فرهنگی مازندران حوزه گردشگری را فراتر از مسئولیت اداری و نهادی برشمرد و گفت: باید تمامی نهادهای اجرایی جهت توسعه گردشگری و برنامه ریزی در این بخش بخصوص جذب سرمایه گذار وارد میدان شوند و به صورت جهادی همصدا باشند.

رونق گردشگری با تهیه طرح مدیریت یکپارچه سازی مناطق ساحلی

جواد معصومی، فعال حوزه گردشگری از شهرستان نور معتقد است با تهیه طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی در مازندران مشکلات زیست محیطی سواحل برطرف شده و صنعت گردشگری به ویژه در منطقه غرب مازندران رونق می یابد.

به گفته وی، تحقق طرح یاد شده نیازمند تصمیم علمی و جهادی مدیران نهادهای مربوط است.

معصومی اظهار داشت: همه مردم و مسئولان منطقه باید بدانند گردشگری به منزله نیروی محرک توسعه اقتصادی در غرب مازندران است که باید در اولویت برنامه ریزی ها قرار گیرد که این طرح پیش نیاز آن است.

وی خاطرنشان کرد: غرب مازندران بطور طبیعی دارای ظرفیت های متعالی برای صنعت گردشگری بوده اما می شود با خرد جمعی و برنامه ریزی علمی و مهمتر این که با تهیه طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی میتوان به اهداف مورد صنعت گردشگری دست یافت.

در طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی باید بهره برداری مناسب از منابع و ظرفیت های منطقه، دستیابی به تصویری کلان و جامع از مسائل بهم پیوسته در مناطق ساحلی، استفاده از اطلاعات و آمار صحیح در برنامه ریزی با در نظر گرفتن شرایط محلی، هماهنگی با طبیعت و محیط زیست، تلاش در ایجاد تشریک مساعی بین اهالی و نهادهای ذینفع و مشارکت دادن آنها در تصمیم گیری ها و دور اندیشی و پیش بینی مشکلات پیش روی توسعه گردشگری در این منطقه ساحلی غرب مازندران مدنظر قرار گیرد.

اگرچه رونق و شکوفایی گردشگری ساحلی و دریایی یکی از اولویت های دولت سیزدهم و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است و در اسناد توسعه بر 2 بخش به موضوع تحول دریامحور و تحول گردشگری دریایی تاکید شده است اما مدیریت یکپارچه ساحلی در منطقه غرب مازندران با هدف توسعه صنعت گردشگری نیازمند نقشه راه و احصای محورهای اصلی همکاری در راستای برنامه محور شدن آن است که همکاری مستمر بخشهای خصوصی و دولتی را می طلبد.

سید عزت الله ضرغامی تدوین برنامه هدفمند، نقشه راه و تببین محورهای همکاری با سایر سازمان ها و بخشهای خصوصی برای توسعه گردشگری دریایی در استان های شمالی و جنوبی تاکید کرد البته در کنار تحقق این مهم تهیه طرح مدیرت یکپارچه ساحلی امری اجتناب ناپذیر است.

به گفته کارشناسان، ریزه کاری و پیچیدگی صنعت اشتغالزا و درآمدزای گردشگری زیاد است و به مطالعه، هوشمندی، ابتکار و شهامت نیاز دارد باید با یک راهبرد شجاعانه برای احداث تاسیسات گردشگری وارد دریا شد و برای سواحل علاوه بر تهیه طرح مدیریت یکپارچه ساحلی به ایجاد تاسیسات و تجهیزات موردنیاز گردشگری اقدام کرد.

در همین ارتباط، بسیاری از کشورهای برخوردار از سواحل نیز که جاذبه های شگفت انگیزی ندارند اما با روان شناسی و نیازسنجی فضای شادی و تفریح در سواحل برای گردشگر طراحی کردند و درآمد گردشگری خود را در سال های اخیر افزایش دادند حال آن که در شمال ایران سواحل و جنگل و کوهستان در کنار هم زیبایی کم نظیری را بوجود آورده که فقط به برنامه ریزی علمی نیاز دارد تا این ظرفیت های طبیعی شکوفا شود.

با همه ظرفیت هایی که شمال ایران از آثار تاریخی تا جاذبه های طبیعی دارد، برای توسعه صنعت گردشگری کار چندانی انجام نشده است یا در جذب گردشگران خارجی کمترین اثر را داشتیم، بیشتر این چند میلیون گردشگر داخلی سالانه خودجوش و براساس علاقه به این مناطق سفر می کنند.

بهمن پارسال بود که رئیس جمهور در دستوری صریح همه دستگاه های دولتی را بدون استثنا موظف به آزادسازی مناطق ساحلی تصرف شده دریا تا حریم قانونی 60 متر کرد و مازندران یکی از استانهای پیش رو در این زمینه بود و توانست بخش قابل توجهی از ساحل دریای خزر را آزاد نماید.

بنابر اعلام منابع رسمی با همت جهادی از 473 کیلومتر ساحل دریا در مازندران تاکنون 424 کیلومتر آن آزادسازی صورت گرفته و اکنون با آزادسازی ساحل بستر لازم برای سرمایه گذاری در حوزه گردشگری فراهم شده است.

ساحل مازندران با امکانات ابتدایی

سورنا مهرآور، یک مسافر اهل استان تهران از نبود امکانات تفریحی در ساحل دریای خزر اشاره و اضافه کرد: سواحل شمال خالی از امکانات تفریحی مدرن است و گردشگر هم اکنون فقط با دیدن آب دریا از سفر لذت می برد.

وی خاطرنشان کرد: در جنوب کشور اگر شرایط برای شنا کردن وجود نداشته باشد، آنقدر مراکز تفریحی و سرگرمی در ساحل ایجاد شده تا کمبودی احساس نشود و مسافران و گردشگران در طول روز با انواع و اقسام تفریحات خود را سرگرم می کنند البته این امکانات هم نیز باید متنوع باشد و افزایش یابد.

وی تاکید کرد: مسئولان امر باید بیشتر تلاش کنند و نقشه راه داشته باشند و سرمایه گذاران زیادی را برای توسعه گردشگری این منطقه دعوت کنند و مشوق هایی نیز برای آنان در نظر بگیرندچون ساحل بکر و دست نخورده شمال ایران برای هر سرمایه گذاری جذاب است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان تنکابن بر ضرورت توجه بیشتر به مقوله گردشگری ساحلی تاکید کرد و گفت که مناطق ساحلی یکی از سریع ترین نواحی در حال رشد گردشگری بشمار می آیند.

سعید بهادری افزود: توسعه گردشگری به ویژه در نوار ساحلی و تفریحات مربوط به آن از عوامل موثر در شکل گیری توسعه نواحی ساحلی و تامین کننده مزایای مستقیم و غیر مستقیم اقتصادی برای جامعه میزبان است.

وی اظهار داشت: در راستای جذب سرمایه گذار جهت ساخت و توسعه تاسیسات گردشگری در ساحل لازم است تا تعاملات بین بخشی میان دستگاه های متولی در ساحل صورت گیرد تا در اسرع وقت مجوزهای لازم صادر گردد.

ضرورت مدیریت یکپارچه

استاندار مازندران نیز بارها در سخنرانی های خود بر ضرورت رفع مشکلات و ساماندهی سواحل تاکید داشته و لازمه اجرای طرح های اقتصادی و گردشگری را تدوین نقشه راه در این زمینه برشمرد.

سید محمود حسینی پور با بیان اینکه مازندران باید با برنامه ریزی اصولی و همکاری تمامی دستگاه های دخیل به قطب گردشگری ساحلی تبدیل شود، افزود: با اجرای طرح های جزیره ای از سوی فرمانداری ها نمیتوان نسخه واحدی را برای استفاده بهینه از این نعمت خدادادی پیچید.

وی اظهار داشت: بطور حتم فرمانداران شهرستان های ساحلی استان نمی توانند تمامی توقعات مدیریت استان در بحث توسعه اقتصادی سواحل استان را برآورده کنند، بنابرین نیاز است با سپردن امور به یک متولی خاص برای پیشبرد برنامه ها در تلاش باشیم.

حسینی پور با بیان اینکه برنامه هایی برای مدیریت یکپارچه سواحل مازندران با محوریت شهرداری ها در دستور کار است، خاطرنشان کرد: سازمان همیاری شهرداری های استان از این پس متولی امور در اجرای ساماندهی سواحل خواهد بود.

وی یادآور شد: از این پس تمامی مجوزهای سرمایه گذاری در حوزه سواحل استان برعهده سازمان همیاری شهرداری های مازندران خواهد بود.

معاون مهندسی و توسعه امور زیربنایی سازمان بنادر و دریانوردی از فعالیت کمیته سواحل در سطح استان اشاره و تصریح کرد: در این کمیته ها برای رسیدگی به چالش ها بهره گرفته شود با توجه به این که دبیرخانه آن در سازمان مستقر است می طلبد که مدیران استانی، چالش های سطح بخش سواحل در این کمیته برطرف شود.

علی فتحی خاطرنشان کرد: سازمان بنادر و دریانوردی در یک مطالعه مدیریت یکپارچه تاکنون برای پنج هزار و 800 کیلومتر مناطق ساحلی کشور را انجام داده است.

وی با اشاره به وجود بیشترین تعرض ها در سواحل منطقه شمال، از مسئولان استانی خواست با توجه به آماده بودن این مطالعات به عنوان سند بالا دستی از این اسناد استفاده لازم برای مدیریت سواحل بهره بگیرند.