ایجاد بازارچه های صنایع دستی در غرب مازندران راهکاری برای توسعه صنعت گردشگری است

ایرنا/ براساس خبرهای واصله، ایجاد بازارچه های صنایع دستی در غرب مازندران راهکاری برای توسعه صنعت گردشگری است.

مازندران استانی گردشگر پذیر با تعداد گردشگران ورودی 40 میلون نفر در سال شناخته می شود که بخش عمده این شمار گردشگران در خطه غربی این استان حضور می یابند، برآیندها مبین این است که این صنعت توانسته تاحدودی برای این منطقه در بخش های مختلف درآمدزایی کند اما همواره یکی از علامت سوال ها در این بخش، غریبگی صنایع دستی با بخش درآمدزایی این صنعت و عدم استقبال شایسته گردشگران بوده است.

غرب مازندران با نوار ساحلی به طول 142 کیلومتر شامل شهرستان های نور، نوشهر، چالوس، کلاردشت، عباس آباد، تنکابن و رامسر در همه ایام سال بویژه در روزهای تعطیل و تابستان میزبان میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی است. از مجموع 22 شهرستان مازندران 15 شهرستان در نوار ساحلی خزر واقع شده است.

صنایع دستی از جمله صنایعی محسوب می شود که به طبق بررسی های صورت گرفته منابع رسمی، نقش موثری در اشتغالزایی، بهبود معیشت و درآمدزایی دارد و بهره وری از این صنعت به تامین بازار فروش نیاز دارد.

طبق اسناد تاریخ، کشورمان در طول هزاران سال در حوزه صنایع دستی فعالیت داشته و هم اکنون 299 رشته ثبت شده صنایع دستی در کشور موجود بوده که یک ظرفیت مهم است.

صنایع دستی غرب مازندران به گفته کارشناسان امر، در سه جایگاه ییلاقی، جنگلی و دشت براساس مواد اولیه متفاوت و فرهنگ های بومی مناطق مختلف این منطقه از دوره های تاریخی گذشته شکل گرفت و جایگاه خود را تثبیت کرده است.

چادرشب بافی، خراطی، چوب تراشی، گره چینی، منبت و معرق چوب، حصیربافی، سفالگری، کاشی معرق، مینای خانه بندی، چلنگری، گلیم بافی، جاجیم بافی، شال بافی، نمد مالی، جوراب بافی، عروسک بافی و قلاب بافی از جمله هنرهای سنتی و صنایع دستی غرب مازندران است.

با این وجود، هنرمندان صنایع دستی غرب مازندران دغدغه تولید ندارند اما مطالبه شان داشتن بازارچه دائمی ساحلی است تا برای عرضه محصولات خود فضایی همیشگی و دائمی داشته باشند که امید است با کمک مسئولان شاهد تحقق این مهم و رونق روزافزون صنایع دستی و هنرهای سنتی بومی این منطقه باشیم.

کارشناسان می گویند علاوه بر رفع دغدغه های موجود همیشگی با ایجاد بازارچه های ساحلی، صنایع دستی در غرب مازندران رونق میگیرد، چرا که با نظام مند شدن فروش محصولات بطور قطع بسیاری از نواقص موجود نیز برطرف می شود.

به گفته آنان تولیدات صنایع دستی در کنار حراست از اصالت و کیفیت خود باید برای گردشگری تداعی خاطره سفر به غرب مازندران و همچنین انتقال هویت منطقه به خانه های گردشگران داخلی و خارجی باشد.

غربت و بیگانگی صنایع دستی مازندران در بخش گردشگری را بسیاری از کارشناسان و فعالان این عرصه فقدان تبلیغات و اطلاع رسانی درست و عدم حمایت در بازار عرضه داخلی برشمردند اما شاید بتوان یکی از دلایل این عدم استقبال را جا ماندن این صنایع در عدم خاطره سازی از سفر به غرب مازندران برای گردشگران دید که هیچگاه برای مسافران نماینده گوشه ای از استان پر نشانه مازندران نبوده است.

ایجاد بازارچه ساحلی صنایع دستی و تجاری سازی تولیدات برای کمک به تقویت بازار فروش با هدف حفظ اصالت و معرفی این ظرفیت ها به گردشگران در غرب مازندران یکی از خواسته های فعالان این حوزه هنری است که فرمانداران شهرستان های این منطقه باید برای این مهم برنامه ریزی اصولی اتخاذ کنند.

لاک تراشی بلده نور، نمدمالی رامسر و چادر شب بافی رامسر از دیگر رشته های صنایع دستی بومی مازندران است که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران که پرونده ثبت آنها در فهرست شهرهای ملی صنایع دستی به وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارجاع داده است.

سمانه حسین پور، هنرمند چادر شب باف از رامسر راه اندازی بازارچه ساحلی در شان هنرهای دستی غرب مازندران را در این شهرستان ضروری دانست و حمایت مسئولان برای مکان یابی مناسب برای هنرمندان صنایع دستی را خواستار شد.

وی پیرامون اینکه ایجاد بازارچه های صنایع دستی در غرب مازندران راهکاری برای توسعه صنعت گردشگری است، خاطرنشان کرد: بسیاری از گردشگران با مراجعه به هنرمندان صنایع دستی از نبود بازارچه صنایع دستی در شهرهای ساحلی غرب مازندران اشاره دارند.

حسین پور افزود: با راه اندازی این بازارچه ها بطور قطع دغدغه فعالان این حوزه برای فروش محصولات کاهش می یابد. ضمن اینکه درآمدزایی و اشتغالزایی خوبی برای هر شهرستان بدنبال دارد.

به تاکید وی، باید مکان خوب و مناسب در شان هنرمندان صنایع دستی در نظر گرفته شود که برای تحقق این مهم همراهی مسئولان امر هم بسیار مهم است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رامسر گفت: غرب مازندران بویژه رامسر به لحاظ تنوع تولیدات صنایع دستی دارای ظرفیت های فراوانی است که ایجاد بازارچه های ساجلی صنایع دستی با توجه به حضور دهها میلیونی گردشگران و مسافران به این منطقه در توسعه صنعت گردشگری بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

نادر سحرخیز ایجاد این بازارچه ساحلی صنایع دستی را نیاز ضروری غرب مازندران برشمرد و افزود: فعالان حوزه صنایع دستی علاقمندند تا به صورت ویژه این بازارچه را در این شهرستان ایجاد شود که گامی موثر در افزایش درآمد و رونق اشتغالزایی است.

وی نمد، سفال، سرامیک، چادرشب، منبت، معرق و لاک تراشی و سفال را از جمله برندهای صنایع دستی رامسر ذکر و اضافه کرد: هم اکنون یک بازارچه صنایع دستی کوچک در این ساحل این شهرستان فعالیت دارد که پاسخگوی نیازهای گردشگران نیست.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رامسر ادامه داد: با توجه به تنوع تولیدات صنایع دستی با ایجاد این بازارچه ساحلی میتوان این تولیدات را هدفمند به نمایش گذاشت، بنابراین بازارچه های صنایع دستی دائمی نیاز ضروری شهرستانهای غرب مازندران است.

سحرخیز رامسر را برند گردشگری کشور دانست و گفت: به عنوان مثال، موزه شهدای این شهرستان سومین موزه پردرآمد کشور است. بنابراین باید بحث راه اندازی دائمی بازارچه ساحلی و موزه ها را در این شهرستان غرب مازندران جدی گرفت.

به گفته وی، بازارچه های صنایع دستی در حوزه گردشگری بسیار موثر بوده، زیرا گردشگران با دیدن از این بازارچه ها هدفمند و متمرکز برای خود سوغات سفر را به راحتی خرید می کنند.

وی با بیان اینکه در زمان حاضر این شهرستان در بخش فروش صنایع دستی درآمد خوبی کسب می کند، اضافه کرد: اکنون 300 نفر هنرمند بیمه شده در رشته های مختلف صنایع دستی در این شهرستان فعالیت دارند و همین تعداد نیز هنرمندان بیمه نشده داریم.

وی بهره گیری علمی از ظرفیت های سه بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در غرب مازندران به خصوص این شهرستان را اجتناب ناپذیر دانست و تاکید کرد این منطقه در صورت بی توجهی به این ظرفیت ها ضرر خواهد کرد.

کارشناسان درباره میزان رابطه بین صنایع دستی و گردشگری مازندران و بهره بردن صنایع دستی استان از فرصت حضور گردشگران معتقدند برای اینکه صنایع دستی مازندران از حضور میلیونی گردشگران منتفع شود علاوه بر راه اندازی بازارچه های ساحلی باید راههایی در نظر گرفته شود تا مراکز اقامتی و گردشگری، برای تزئین فضاهای خود از محصولات صنایع دستی استان استفاده کنند که با این اقدام هم فضاهای اقامتی و گردشگری ما ظاهری بومی و اصیل پیدا می کنند و هم صنایع دستی از گردشگری سود می برد.

استاد رشته گردشگری دانشگاه های غرب مازندران و شرق گیلان گفت: صنایع دستی یا هنرهای سنتی توسط دست ایده پردازی می شود و با خلاقیت انسان محور با توجه به آداب و سنن و افکار و پیشنه هر منطقه و جغرافیایی تولید می شود.

محمدرضا اورمزدی افزود: صنایع دستی کارکردهای جدید و متنوعی امروز پیدا کرده است و سمبل فرهنگی و تاریخی یک جغرافیا یا استان و یک ملت است و ایران نیز مهد صنایع دستی دنیا است.

به گفته وی، هم اکنون 256 رشته صنایع دستی در کشور فعالیت دارد که قدمت برخی از آنها تا هفت هزار سال می رسد.

وی با بیان اینکه ایران در دهه 40 به عضویت شورای جهانی صنایع دستی درآمده، گفت: در این شورای جهانی 95 کشور دنیا عضو هستند.

این پژوهشگر حوزه گردشگری تصریح کرد: نکته مهم این است که سهم صنایع دستی در تولید ملی و یا برنامه اشتغالزایی یا ارتقای سطح فرهنگی در کجا دیده شده است، چون خیلی از آثار این بخش مهر اصالت سازمان علمی و فرهنگی یونسکو را دارد که مبین نشان این هنر اصیل ایرانی است.

اورمزدی اضافه کرد: گردشگری ارتباط مستقیمی با صنایع دستی دارد و مکمل همدیگر هستند، چرا که هم درآمدزایی بسیار عالی دارد و هم می تواند در رفع بیکاری و در توسعه پایدار روستایی نقش آفرینی کند.

وی بیان کرد : اکنون 68 هزار و 200 و در استان مازندران افزون بر سه هزار روستا وجود دارد که می تواند از طریق بومگردی کمک کنند تا صنایع دستی بومی هر منطقه به نمایش گذاشته شود، زیرا صنایع دستی دارای جنبه های هنری، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی است و بهره برداری از این ظرفیت نیز نیازمند برنامه ریزی علمی است.

این فعال حوزه گردشگری استان مازندران اضافه کرد: در دهه 90 تولید ناخالص ملی کشور بین سه تا چهار درصد بود و در همین دوره حجم تجارت جهانی صنایع دستی در دنیا 14.5 میلیارد دلار گزارش شد که از این رقم 4.5 میلیارد دلار مربوط به صنعت فرش بود که در همین بخش نیز کشورهای چین و هند بالاترین سطح را داشتند.

وی اظهار داشت: در شرایط کنونی در بسیاری از مناطق از جمله غرب مازندران میتوان با سرمایه گذاری اندک کارگاه های خانگی صنایع دستی ایجاد شود که علاوه بر اشتغالزایی هم بازدهی و سودآوری بالایی داشت.

اورمزدی خاطرنشان کرد : بنابراین ایجاد کارگاه های صنایع دستی در مناطق روستایی مازندران باید در دستور کار مدیران نهادهای مربوط قرار گیرد و بازارچه های ساحلی صنایع دستی در غرب مازندران نیز مکمل این راهبرد خواهد بود.

وی نبود رونق بازارهای داخلی را تهدیدی جدی اکنون صنایع دستی برشمرد و گفت: باید در حوزه صنایع دستی برنامه ریزی علمی صورت گیرد تا بتوان در جهت توسعه این صنعت اشتغالزا و ارزآور گام های مهمی برداشت.

وی با تاکید بر ضرورت توجه مراکز علمی اعم از دانشگاه ها و آموزش پرورش به صنایع دستی تصریح کرد: آموزش صنایع دستی باید در این مراکز علمی نهادینه شود.

این استاد رشته گردشگری بیان کرد: نکته دیگر این که صنایع دستی جایگزین خوبی برای اقتصاد نفتی است که باید این رویکرد در برنامه ریزی کلان کشوری مدنظر قرار گیرد.

اورمزدی ادامه داد: غرب مازندران در زمینه هنرهای صنایع دستی از ظرفیت بالایی برخوردار است که به عنوان نمونه میتوان فرش کلاردشت و سفال تنکابن را نام برد که شهرت جهانی دارد.

وی خاطرنشان کرد: دولت سیزدهم باید در بحث کسب و کارهای خانگی و اشتغالزایی تدابیر ویژه ای اتحاذ کند و امورات را تسهیلگری کند تا ظرفیت های این بخش هرچه زودتر نتیجه بدهد و مهمتر اینکه نظام بانکی نیز باید صنایع دستی را به رسمیت بشناسد.

وی با بیان این که در غرب مازندران موزه های مردم شناسی دولتی و خصوصی فعالیت دارد، گفت : این مراکز فرهنگی باید به معرفی صنایع دستی اقدام کنند، چرا که گردشگران در استان مازندران بویژه خطه غربی آن مخاطب اصلی هستند.

وی افزود: ایجاد بازارچه های ساحلی صنایع دستی و هنرهای سنتی یکی از راهکارهای توسعه پایدار صنعت گردشگری در استان و غرب مازندران است.

طبق اطلاعات رسمی نهادهای مربوط امروز خیلی از کشورهای دنیا بخشی از تولید ناخالص ملی را به صنایع دستی اختصاص می دهند. به عنوان مثال، چین بزرگترین تولید کننده صنایع دستی است و 11 درصد تولید ناخالص هند به این هنر صنعت اختصاص دارد بنابراین مسئولان شهرستان های غرب مازندران باید تلاش کنند با روش های مختلف و راههای مناسب سهم اقتصاد منطقه را با تولیدات و فروش و صادرات صنایع دستی افزایش دهند.

صادق برزگر، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران بتازگی در برنامه ای مربوط به ظرفیت بی نظیر هنرمندان این استان شمالی در حوزه صنایع دستی و هنرهای سنتی و تنوع رشته های هنری اشاره و اضافه کرد: این ظرفیت می تواند با کمی برنامه ریزی به جاذبه محیطی تبدیل شود.

وی یادآور شد: تا زمانی که به صنایع دستی به عنوان یک صنعت توجه نشود مشکلات و چالش های آن همچنان لاینحل می ماند.

سید عزت الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گفت: دولت سیزدهم و شخص رئیس جمهور به حوزه صنایع دستی توجه جدی دارد. اولین اقدام در دولت سیزدهم توجه به صادرات است که خوشبختانه با پیگیری دولت در لایحه احکام دائمی بودجه پیمان سپاری ارزی درباره صادر کنندگان صنایع دستی حذف شد. این در حالی است که دستور رئیس جمهور درباره بیمه 10 هزار هنرمند صنایع دستی در دست اقدام است و نشان می دهد که این دولت به حوزه صنایع دستی توجه جدی دارد.

به تاکید کارشناسان، مناطق ساحلی غرب مازندران ظرفیت های مختلفی را در حوزه های تجارت، گردشگری و بومگردی دارد که علاوه بر اینها ظرفیت های مختلفی در سواحل در حوزه ورزش آبی وجود دارد که باید از این ظرفیت برای اجرای طرح های اشتغال آفرین بهره برد، که راه اندازی بازارچه های ساحلی از جمله راهبردهایی است که سبب می شود تا تولیدات و فروش محصولات صنایع دستی رونق بگیرد.

گستردگی صنایع دستی مازندران به اندازه ای است که از حدود 200 رشته صنایع دستی مصوب معاونت صنایع دستی کشور بیشتر از 80 رشته در این استان تولید می شود که حدود 60 رشته مربوط به مازندران و بومی این استان بوده است.

برابر آمار موجود، هم اکنون بیش از 70 درصد اشتغال در حوزه صنایع دستی کشور را بانوان تشکیل می دهند.