موزه ها مکانی برای پایداری و بهتر زیستن هستند

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده و گزارش های منتشر شده، موزه ها مکانی برای پایداری و بهتر زیستن هستند.

موزه ها امروزه دیگر یک مکان نیستند بلکه یک نهاد و یک نگرش هستند که در هر دو ساحت می توانند تأثیرات اجتماعی متعدد داشته باشند. نکته دیگری که امروزه موزه ها را متمایز میسازد، نقش جمعی آنهاست. اگرچه هر موزه در جایگاه خود ارزشمند است اما قرارگیری آنها در کنار همدیگر چه در ساحت شبکه ای و چه در همسویی می تواند نقش فزاینده و تأثیرگذاری در جامعه و حتی جوامع مختلف داشته باشد. از همین رو، در سالهای اخیر موزه ها به سمت همکاری، شبکه سازی و جریان سازی از طریق رویدادها و خط مشی های مشترک رفته اند. شعار سال موزه ها که از سوی شورای بین المللی موزه ها هر ساله تعیین می شود، یکی از اقدامات برای همسویی موزه ها در جریان سازی هم منطقه ای و هم فراتر از مرزها است.

معمولا این شعارها سعی دارد کارکرد موزه ها را گسترش دهد یا سرلوحه ای برای سیاستگذاری موزه ها تعیین کند و این سرلوحه ها برآمده از نیازهای مشترک جامعه بشری و قابلیتی است که در موجودیت موزه ها نهفته است. شعار جدید ایکوم برای سال پیش روی میلادی «موزه ها، پایداری، بهتر زیستن» پاسخی است به چالش هایی که مدتهاست کره زمین و جوامع بشری را تهدید می کند. پایداری زیست بشر امری است که نیاز به حفظ شرایط زیستی در خانه بزرگ او یعنی زمین دارد و تغییرات اقلیمی این شرایط را بهم ریخته و در واقع امکان زیست او را تهدید کرده است.

از گرم شدن کره زمین تا بحران مصرف آب، افزایش فزاینده زباله ها و کاهش منابع غذایی همگی نمونه ای از بحران های موجود در شرایط اقلیمی است که از سویی در هر کدام از مناطق جنبه های برجسته تری دارد و از سوی دیگر ملل و کشورها نمی توانند تنها به منطقه خود نگاه کنند، چرا که تغییرات اقلیمی در هر کجا و هر جنبه که باشد، بر کل کره خاکی تأثیر دارد.

از سوی دیگر پایداری زیست بشر تنها معطوف به شرایط اقلیمی نیست بلکه همه ابعاد زیستی را در بر میگیرد بگونه ای که باید به زیست فرهنگی و زیست اجتماعی بشر نیز توجه کرد همه آن چیزی که حاصل زیست جمعی، بشر بودن و جمع بودن جوامع است و تغییرات جوامع نشان داده که بحران های اجتماعی قابل سرایت به سایر جوامع یا بر هم زدن پایداری جوامع دیگر نیز هست. از همین رو، رشد فرهنگی و اجتماعی باید به طور همزمان و متوازن در همه جوامع بشری اتفاق بیفتد و البته همه ابعاد زیستی بشر باید توسعه یابد، چرا که مفهوم زیستن و کیفیت آن در حال تغییر است و زیست اکنونی را با زیست قرون گذشته قابل مقایسه نیست. از همین رو، کیفیت زیستن در حال تغییر است و بهتر زیستن به یک برنامه و امر پایدار تبدیل شده است.

انتخاب شعار امسال هم نشان می دهد که در موزه ها ظرفیتی وجود دارد که می توانند برای پایداری و بهتر زیستن جوامع نقش ایفا کنند و هم بر مبنای ظرفیت ها اقدام برای چنین هدفی را به عنوان سرلوحه برنامه ریزی موزه ها ضروری می دانند. از سویی موزه ها به دلیل تنوع موضوعی همه ابعاد زیست بشر را مورد توجه قرار می دهند و از این رو، می توانند در ابعاد مختلف به فعالیت و فرهنگ سازی بپردازند. از سوی دیگر موزه ها منابع مورد وثوق جامعه هستند و از طریق همین اعتماد می توانند افکار جامعه را تحت تأثیر قرار دهند.

موزه ها همچنین مجموعه ای از تجربه های زیساه بشر را در خود جای داده اند و تجربه های زیسته می توانند جوامع را آگاهانه تر پیش ببرند. این گونه است که موزه ها می توانند محل گفتگو تذکر به مسأئل امروزی جوامع باشند و جوامع را فراتر از مرزها در پیوند قرار دهند و از طریق همین گفتگوها، تذکرها و پیوندها زمینه پاسخ دهی و رفع بحرانها را فراهم کنند. شعار سال جدید موزه ها در واقع از همه میراث های بشر چراغی برای امروز و فردا میسازد تا موزه ها تنها معطوف به گذشته و درون خود نباشند بلکه وظیفه دارند به زیست امروزی نقشی که می توانند در بهبود این زیست جمعی داشته باشند، توجه بیشتری کنند و حال جامعه را خوب کنند.

آنچه که زیست بهتر حاصل می شود، همین رسیدن به حال خوب است. البته هر موزه باید میان این شعار و موضوع خود و همچنین شرایط جامعه خود نسبتی برقرار سازد تا بداند چه وظیفه ای دارد و چگونه در جهت تحقق این شعار کمکی کند.

نویسنده: رضا دبیری نژاد