دلیل تدوین کدهای اخلاقی در صنعت گردشگری چه بود؟

ایسنا/ بدنبال آخرین خبرهای واصله، این پرسش مطرح می گردد که دلیل تدوین کدهای اخلاقی در صنعت گردشگری چه بود؟

گردشگری یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی در دنیا است و مانند هر فعالیت دیگری دارای آثار مثبت و منفی بسیاری است که به منظور تداوم حیات خود ناچار است آثار منفی را حداقل و آثار مثبت را حداکثر کند تا حداکثر سود و منفعت بدست آید.

در این میان توسعه عنان گسیخته گردشگری در دهه های 1970 و 1980 که بدون توجه به اصول پایداری و احترام به محیط اعم از طبیعی و انسانی انجام گرفته بود، منجر شد تا به تدریج، سیاستگذاران گردشگری در سطوح محلی، ملی و بین المللی در پی یافتن راهکارهایی برای کاستن از اثرات منفی گردشگری بیفتند و همین امر موجب شد تا سازمان جهانی گردشگری، به عنوان بزرگترین نهاد بین المللی گردشگری در دنیا کدهای اخلاق گردشگری را در دستور کار خود قرار دهد.

در سال 1999 با هدف ارتقای مسئولیت پذیری و پایداری در گردشگری، کمیته کد اخلاق گردشگری در سازمان جهانی گردشگری آغاز بکار کرد و به عنوان یکی از کمیته های فعال این سازمان، ادبیات اخلاقی را بیش از پیش در گردشگری دنیا ترویج کرد و در حال حاضر مدیریت گردشگری، بدون در نظر گرفتن چارچوب ها و موازین اخلاقی، امکان فعالیت کارآمد و اثربخش را در این حوزه نخواهد داشت.

ایران نیز یکی از اعضای کمیته کد اخلاق گردشگری در دنیا محسوب می شود، لذا آشنایی با این اصول اخلاقی و در نظر گرفتن آنها در فعالیت های مدیریتی یکی از ضرورت ها است که پرداختن به آنها از اهمیت بالایی برخوردار است.

براساس مقاله دلیل تدوین کدهای اخلاقی در صنعت گردشگری چه بود؟ باید بدانید که یکی از دغدغه های مهم تا قبل از سالهای 1999 نبود اصول اخلاقی جهانی بود. البته تا قبل از آن کدهای اخلاقی بسیاری در مقوله گردشگری توسط سازمان های مختلف دولتی، خصوصی و ان جی اوها (NGO) تدوین شده بود و در واقع هر کشور با توجه به تفاوت های فرهنگی، اجتماعی و محیطی و به فراخور نیاز، اقدام به تنظیم اصول و ضوابط اخلاقی خاص خود کرده بود اما در ابتدا این کدها بیشتر مربوط به کشور و منطقه خاص میشد و جهانی نبود.

برای مثال، در سال 1998 انجمن صنعت گردشگری کانادا (TIAC) اصولی از جمله از طبیعت متنوع و میراث فرهنگی ما لذت ببرید و ما را در حفظ و نگهداری آن یاری کنید، با استفاده معقول از منابع آب و انرژی، ما را همراهی کنید، از دوستی و مهربانی مردم و خوش آمدگویی جامعه مان، تجربه اندوزید و از طریق احترام و عمل به سنت ها، آداب و رسوم و قوانین محلی ما را در حفظ این ارزش ها یاری رسانید، آن محصولات و خدمات گردشگری را انتخاب کنید که حساسیت و اهمیت اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی را آشکار می ‏ کند و از فعالیت ‏ هایی که حیات وحش را تهدید می‏ کند یا به محیط طبیعی آسیب می ‏ رساند جدا بپرهیزید را برای صنعت گردشگری و گردشگر وضع کرده است.

این روند باعث شد تا سازمان جهانی گردشگری درسال 1999 اقدام به تعیین کدهای اخلاقی جهانی کرده و آنها را به عنوان کدهای جهانی اخلاق برای گردشگری معرفی کند.

باید گفت که کد جهانی اخلاق در گردشگری (GCET) مجموعه ای از آداب و شیوه های مهم فراگیری است که با هدف هدایت سرمایه گذاران و متولیان در توسعه گردشگری شامل حکومت های مرکزی و داخلی، اجتماعات داخلی، صنعت گردشگری و متخصصان آن و همچنین بازدیدکنندگان اعم از گردشگران خارجی و داخلی که در راستای توسعه و گسترش گردشگری با شیوه ای پایدار و معتبر فعالیت می کنند، تدوین شده است. این موارد همچنین در ارتباط با مصالح جهانی مانند تجارت مشروع، تأمین امنیت و آسایش، توسعه اجتماعی و مسائل بشر دوستانه ای که به روشهای مختلف بر کشورهای گردشگرپذیر و گردشگرفرست تأثیر میگذارد، تدوین شده اند.

کدهای جهانی اخلاق گردشگری 5 هدف عمده را دنبال می کنند که از آنها میتوان به عمل کردن به عنوان تسهیلگر ارتباط میان دولت و سایر بخش های بدنه گردشگری، ایجاد آگاهی در دولت و صنعت گردشگری به منظور مدیریت همه جانبه اثرات زیست محیطی، افزایش آگاهی میان گردشگران در خصوص رفتار مناسب آنها، ایجاد آگاهی در میان میزبانان در خصوص نیاز به حفاظت از منابع محیطی و تشویق همکاری میان بخشهای دولتی، جامعه میزبان، صنعت و تشکل های غیر دولتی اشاره کرد.

در ادامه همچنین فراخوان رسمی برای تصویب نظام نامه ای اخلاقی در قطعنامه نشست سازمان جهانی گردشگری در استانبول مورد تصویب قرار گرفت و پس از گذشت 2 سال کمیته ویژه ای برای نظام نامه جهانی اخلاق تشکیل شد و سند پیش نویسی توسط دبیر کل با مشاورت کارشناسان حقوقی و شورای تجاری سازمان تهیه شد.

در همین راستا، نشست توسعه پایدار کمیسیون ملل متحد در سال 1999 در نیویورک مفهوم کدها را مورد تأیید قرار داد و در آن از سازمان جهانی گردشگری خواست تا اطلاعات بیشتری از تشکل های غیردولتی، سازمان های کارگری و بخش خصوصی بدست آورد. در همین راستا نظرات مکتوب بالغ بر 70 کشور عضو UNWTO به این سازمان ارسال شد و از دل آن موارد 10 گانه کد جهانی اخلاق گردشگری فعلی استخراج شد و در نشست مجمع عمومی سازمان جهای گردشگری در سانتیاگوی شیلی در اکتبر 1999، به اتفاق آرا به تصویب رسید.

شورای اجتماعی و اقتصادی ملل متحد (ECSOC) نیز به منظور آشنا کردن بیشتر دنیا با این کدها و تشویق سازمان جهانی گردشگری در خصوص عملکردی اثربخش تر در خصوص کدها، آن را به صورت پیش نویسی قطعنامه ای در مجمع عمومی سازمان ملل متحد مطرح و به ثبت رساند.

در نهایت کدهای جهانی اخلاق گردشگری در 10 ماده به تصویب رسیده که 9 ماده از آن حکایت از «قوانین بازی» برای مقصدها، دولت ها، متصدیان تور، برنامه ریزان، کارگزاران مسافرتی، کارکنان و مسافران دارد و ماده دهم به نکات اجرایی مورد توجه در آن تاکید می کند.

این 10 ماده مواردی چون شناخت متقابل و احترام بین مردم و جوامع، گردشگری به عنوان وسیله ای برای شکوفایی انفرادی و اجتماعی، گردشگری به عنوان یکی از عوامل توسعه پایدار، جایگاه میراث فرهنگی در گردشگری و نکات مورد توجه در بهبود آن، گردشگری به عنوان یک فعالیت سودمند برای کشورهای میزبان و جوامع محلی، تعهدات گروههای ذینفع در توسعه گردشگری، حقوق گردشگران، آزادی گردشگران در جابجایی، حقوق کارکنان و کارآفرینان در صنعت گردشگری و اجرای اصول قوانین اخلاقی جهانی برای گردشگری را شامل می شود.

کدهای جهانی اخلاق گردشگری به دنبال این است تا اصول نهادینه ای را که هم در جوامع میزبان و هم در بین مهمانان می تواند منجر به ایجاد رفتارهای بهینه شود معرفی کنند. همچنین براساس کدهای 10 گانه گردشگری، اصول 8 گانه مسافر و گردشگر مسئول نیز طی قطعنامه ای در مجمع عمومی سازمان جهانی گردشگری در سال 2005 به تصویب رسید.

در این بیانیه، گردشگری به عنوان ابزاری برای تکامل فردی و اجتماعی معرفی شده و گفته شده است که گردشگری عاملی غیر قابل جایگزین در زمینه خودآموزی، ارتباطات 2 جانبه و درک اختلافات موجود میان افراد به شمار می آید.

در ایجاد یک تجربه مطلوب سفر هر فردی اعم از میزبان یا میهمان، نقشی را بر عهده دارد که در این میان نقش میهمان (گردشگر) در ایجاد این تجربه و کمک به توسعه گردشگری مسئولانه به این صورت است که گردشگر باید چشمان خود را به روی فرهنگ و سنت های دیگر بگشاید، به حقوق بشر و منابع فرهنگی احترام گذاشته و به حفاظت از محیط زیست کمک کند.

گردشگران همچنین باید بدانند که سفر آنها می تواند موجب توسعه اجتماعی و مشارکت در اقتصاد محلی شود به این صورت که آنها با خرید صنایع دستی و کالاهای محلی به اقتصاد محلی کمک خواهند کرد. آنها برای سفر باید با قوانین و مقررات مقصد مورد نظر آشنا شوند و در خصوص مقصدشان تا حد ممکن اطلاعات را بدست بیاورند.