مراسم رونمایی از نسخه خطی نفیس و هنری قدیمی دیوان حافظ برگزار شد

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده، مراسم رونمایی از نسخه خطی نفیس و هنری قدیمی دیوان حافظ برگزار شد.

مراسم بزرگداشت روز حافظ و رونمایی از نسخه خطی نفیس و هنری قدیمی دیوان حافظ متعلق به سه قرن گذشته که بتازگی توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی خریداری شده، در مرکز همایش های این سازمان برگزار شد.

در آغاز این برنامه، عصمت مؤمنی، معاون کتابخانه ملی در سخنانی کوتاه برای برگزاری این رویداد قدردانی کرد.

پس از این، حسن انوری، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی از حافظ سخن گفت و بیان کرد: حافظ خود دیوانش را جمع نکرده است. دوستی به نام محمد گلندام، پس از مرگ حافظ دیوان او را جمع کرده و مقدمه ای بر آن نوشته است. در اینکه شخصیت گلندام در تاریخ بوده یا نه، تردید بوده. علامه قزوینی گفته که این اسم می تواند مستعار باشد و چنین شخصیتی اصلاً در تاریخ وجود نداشته باشد. اما پس از مرگ علامه قزوینی، چند قصیده از گلندام منتشر شده که نشان می دهد او وجود داشته و دوست حافظ بوده است.

او در ادامه و با بیان اینکه حافظ توانسته بهترین کلمات را از زبان فارسی بیرون بکشد، اظهار کرد: قصد حافظ، گفتن کلام به زیباترین صورت است. در دیوان حافظ تناقض زیاد است، چون نمیخواست یک فکر را به مردم تلقین کنید، بلکه میخواست زیباترین کلام را منتقل کند.

انوری افزود: عصر حافظ، عصر اشعریت و اعتزال بود، چنانکه بعضی گفته اند حافظ اشعری و بعضی دیگر گفته اند معتزله بوده است، در مورد هر دو در دیوان سند هست.

او سپس به بیان دیگر تناقض های دیوان حافظ پرداخت و گفت: برخی می گویند حافظ جبری است. اما حافظ نه جبری بوده و نه معتقد به اختیار.

حسن انوری همچنین درباره عارف بودن یا نبودن حافظ توضیح داد: حافظ نمی توانست عارف باشد، چون با پادشاهان در ارتباط بود و در مراسم بزم آنان شرکت میکرد، پس نمی توانست عارف باشد. دیگر اینکه نهایت عرفان به فنافی الله می رسد اما حافظ این را که انسان بتواند به فنا فی الله برسد، محال میداند؛ رسیدن به ذات الهی را برای انسان محال میداند. همانطور که می دانیم نمیتوان گفت حافظ از نظر فکری مثل یک فیلسوف فکر سامان مندی دارد. هر چه گفته، ضد آن را هم گفته است.

این عضو فرهنگستان زبان ادامه داد: حافظ 250 بار واژه «عشق» را به کار برده است. ناب ترین فکر حافظ، عشق است. اما چند نوع عشق در شعرهای او وجود دارد، برخی از آنها معشوق دارند - برخی عشق الهی و برخی عشق زمینی است - اما برخی معشوق مشخصی ندارند.

انوری در عین حال درباره اینکه حافظ چه پیامی برای امروز دارد، گفت: حافظ، پرورده قرن هشتم است، پرورده قرن هشتم نمی تواند برای قرن 15 راه حل نشان دهد. ما امروز با مسائلی درگیریم که به ذهن حافظ ابداً نمی رسید. امروز می گوییم باید عقل جمعی را ملاک زندگی قرار دهیم، در حالیکه حافظ می گوید باید عشق را ملاک قرار داد. با این همه، میتوان از حافظ یا سعدی نشاطی را بیرون کشید تا امروز هم کارایی داشته باشد. مثل همین عشق که میتوان آن را امروزی کرد و به کار برد. حافظ از جمله کسانی است که به قدرت انسان اعتقاد دارد؛ یعنی وجودی است که می تواند خود را به وجود برتر تبدیل کند.

در ادامه این مراسم، نوشاد رکنی، نسخه شناس عضو کمیته کتابخانه ملی درباره خصوصیات نسخه یاد شده گفت: زمانیکه این نسخه به کمیته کتابخانه ملی آمد، با اینکه نسخه های نفیس متعددی برای خریداری می آید، هیجان عجیبی داشتیم.

او جلد نفیس این نسخه را از جمله ویژگی های برجسته آن دانست و بیان کرد: این نسخه برای ما خیلی دلنشین بود. تنوعی که در استفاده از گلها داشت، مورد توجه قرار گرفت. همچنین، کاغذ آن، ترمه هندی است و معمولاً نسخه هایی که از ترمه هندی هستند، آسیب دیده اند اما در این نسخه هیچ صدمه نمی دیدیم که نشان دهنده درست نگه داشتن آن بود.

رکنی در عین حال گفت که در ایران کمتر نسخه ای با این کیفیت داریم. در پایان، این نسخه از دیوان حافظ با حضور افرادی چون حسن انوری و برخی از مشاوران رئیس کتابخانه ملی رونمایی شد.