تغییر کاربری غیرمجاز بلای جان باغستان سنتی قزوین است

ایسنا/ براساس آخرین گزارشات منتشر شده، تغییر کاربری غیرمجاز بلای جان باغستان سنتی قزوین است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان قزوین، اعضای شورای شهر در گذشته و امروز و جمعی از باغداران باغستان سنتی قزوین با حضور در برنامه گفت و گوی ویژه خبری شبکه استانی قزوین در خصوص مسائل مربوط به این میراث سنتی شهر قزوین به گفت و گو نشستند.

حفظ باغستان به ساختارهای جدید نیاز دارد

عباس ظاهری، عضو دوره چهارم شورای اسلامی شهر قزوین اظهار کرد: شیوه سنتی حفظ باغستان مربوط به سالیان گذشته است در حالیکه قزوین هم همانند همه جای دنیا پیشرفت کرده و باید در مورد باغستان با مناسبات و مقتضیات عصر حاضر برخورد کرد.

وی تصریح کرد: اگر برای حفظ و احیای باغستان ساختار جدیدی تعریف شود که باز هم باغات به شکل سنتی امروز خود اداره و حفظ شود باز هم پاسخگوی نیاز مردم نخواهد بود. این معادله بسیار پیچیده است؛ حوزه های مختلف باغبانی، باغداری، مهندسی آب، مهندسی رودخانه، تقسیم آب، حقابه و مالکیت، امروز مفاهیم دیگری یافته اند و با یک جلسه، یک تحقیق و یا یک کتاب نمی توان مشکل باغستان سنتی قزوین را حل کرد.

باغداران در تصمیم گیری برای باغستان دخیل شوند

محمدرضا بابوک، از باغداران باغستان سنتی قزوین در خصوص وظایف باغداران و دغدغه آنها برای حفظ باغستان گفت: 2874 هکتار باغستان سنتی قزوین در سال 93 ثبت ملی شده و تنها کسانی که در باغستان کار می کنند، باغدارها هستند. از سال 93 تاکنون قریب به 8 سال میگذرد و میراث فرهنگی هیچ برنامه ای برای باغستان نداشته و حتی یک وجب پایلوت و نمونه کار صورت نگرفته است.

وی پیرامون اینکه تغییر کاربری غیرمجاز بلای جان باغستان سنتی قزوین است، تأکید کرد: طبق مصوبه صیانت از باغستان سنتی در مرداد 1400 میراث فرهنگی موظف شد که ظرف 2 ماه با مشارکت باغداران و اعضای شورا و فعالان محیط زیست نسبت به تدوین آیین نامه و ضوابط باغستان اقدام کند.

این باغدار قزوینی عنوان کرد: این ضوابط در تهران به تأیید رسید اما در آن از هیچ باغداری مشورت گرفته نشد. خبرگان باغدار در این جلسات حضور نداشتند در صورتیکه آنها کسانی هستند که باغستان را می شناسند و طی هزار سال باغستان را به اینجا رسانده اند. باغداران می دانند که در این باغستان نمیتوان درخت آب بر کاشت و با تسط بر شرایط باغستان در آن درختان پسته کاشته اند.

بابوک گفت: باغداران برای تمام مشکلات باغستان راهکار دارند. باید خبرگان باغدار به عنوان افرادی که در متن کار هستند برای آب باغستان، امنیت باغستان و اقتصادی بودن باغستان راهکار ارائه دهند.

وی خاطرنشان کرد: درخواست باغداران این است که جلساتی که در استان در خصوص باغستان سنتی قزوین برگزار می شود بدون حضور باغدار نباشد. در استان باغداران واقف بر امور شناسایی شده اند و میراث فرهنگی این باغداران را می شناسد. موضوع باغستان به راحتی قابل حل و فصل است بنابراین لازم است مسئولان از باغداران دعوت و از مشاوره آنها استفاده کنند.

قوانین حاکم بر باغستان برای همه باغداران یکسان باشد

فاطمه اشدری، عضو شورای اسلامی شهر قزوین اظهار کرد: مباحثی از گذشته بر موقعیت باغستان حاکم بوده و باغداران را همواره گلایه مند کرده است. قوانین حاکم بر باغستان از بعد میراث فرهنگی و عدم تغییر کاربری آن، باید برای تمام نقاط باغستان و همه باغداران به صورت یکنواخت اجرا شود و به دلیل گرایش های سیاسی اجتماعی برخی افراد، نسبت به آنها از قانون چشم پوشی نشود که عمارت سازی در دل باغستان را ایجاد خواهد کرد.

وی تصریح کرد: در مصوبه شورای عالی معماری شهرسازی در خصوص باغستان و پهنه باغات سنتی در شرق و غرب و جنوب شهر ضمن تأکید بر حفظ این گونه باغات مقرر شده هرگونه تغییر کاربری، احداث و تعریض معابر به عنوان مغایرت اساسی در نظر گرفته شود و صرفاً فعالیت هماهنگ با ضوابط جهاد کشاورزی به عنوان فعالیت های مجاز مطرح شود و سایر فعالیت ها هم ممنوع است.

اشدری خاطرنشان کرد: در کنار مبحث شورای عالی معماری و شهرسازی با ورودی که سازمان میراث به جایگاه اصلی خود در حفظ باغستان سنتی کرده قوانین مدون تر و کامل تر خواهد شد و قوانین میراث، قوانین شورای عالی را جدی تر تحت تأثیر قرار خواهد داد. امیدواریم حضور دستگاه های متولی راهگشای حل مسائل باغستان و باغداران سنتی قزوین شود.

وی در پایان سخنانش گفت: نظام حکمرانی در باغستان باید به نظام حکم روایی تبدیل شود. تمام دستگاه های متولی برای خدمت به احیا و حفاظت از باغستان بکار گرفته شوند و در خدمت باشند تا حکم روایی توسط باغداران اتفاق افتاد.

تشکیل صندوق حمایت از باغستان

علیرضا خزائلی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین گفت: با حضور باغداران قدیمی شهر قزوین در خصوص موضوعات باغستان جلسات متعددی برگزار شده است. آنچه که توسط وزیر میراث فرهنگی ابلاغ شد ضوابط عرصه و حریم است. بعد از سال 93 که عرصه به ثبت ملی رسید، نیاز بود ضوابط عرصه و حریم هرچه سریع تر ابلاغ شود و حریم داخلی باغستان سنتی با داخل شهر و حریم بیرونی با مزارع و حریم حوزه آبخیز و آبخوان توسط مهندس ضرغامی ابلاغ شد.

وی تصریح کرد: باغدار برای حفظ معیشت خود بر موضوعات مختلف باغستان مسلط بوده و برای همه راه حل دارد و ما وظیفه داریم این راه حل ها را شنیده و آنها را در کشور قانونمند و آیین نامه دار کنیم و قطعاً این کار انجام خواهد شد.

خزائلی گفت: در جلسات شورای فنی میراث فرهنگی استان گروه های متعدد باغدار حضور داشته و نظرات خود را ابراز کرده اند و در تدوین ضوابط عرصه و حریم نیز از آنها استفاده شده است و برای برنامه احیای باغستان هم استفاده از نظرات مشورتی باغداران صورت خواهد گرفت.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین خاطرنشان کرد: شاید برای نخستین بار در مرحله تدوین ضوابط در کشور جمهوری اسلامی ایران بندی گنجانده شده که باغدار و مالک پیشنهادات خود را برای حفاظت از باغستان به شورای عالی ثبت کشور اعلام کرده تا شورا مطابق آن رفتار کند.

وی اظهار کرد: در این دولت با دستور ویژه استاندار قزوین، صندوق حمایت از باغستان تشکیل خواهد شد که سهامداران آن باغ داران هستند و امیدواریم حرف باغدار و باغستان در آن مطرح شود. دستور توسط وزیر جهاد کشاورزی داده شده و وزارت میراث فرهنگی هم با آن موافقت کرده و در همین راستا استانداری به شدت پیگیری تشکیل این صندوق است.

خزائلی با بیان اینکه باغستان سنتی قزوین به عنوان یک میراث سنتی ثبت ملی شده تا از تخریب و نابودی نجات پیدا کند افزود: باغستان با عرصه ی بیش از 2 هزار و 800 هکتاری به ثبت ملی رسیده که اگر کل بودجه سالیانه وزارت میراث فرهنگی را هم در این محدوده هزینه کنیم باز هم شاهد تحول محسوسی در آن نخواهیم بود.

وی تصریح کرد: براساس قانون مرمت 1398 در مرمت آثار تاریخی که متولی آن دستگاه هایی بجز میراث فرهنگی هستند، دستگاه ها موظفند برای تأمین هزینه های مرمتی با نظارت میراث فرهنگی اقدام کنند. این توقع به اشتباه در بین مردم شهر قزوین بوجود آمده که میراث فرهنگی مسئول مرمت و بازسازی همه اماکن و بناهای تاریخی است. در سال 1400 کل بودجه استانی میراث فرهنگی 15 میلیارد تومان بوده است در حالیکه محصول یک باغدار بزرگ در طول سال عددی بزرگتر از این بودجه است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری استان قزوین عنوان کرد: پس این توقع و انتظار از میراث فرهنگی برای احیای باغستان باید از بین برود. آنچه بطور مشخص باید از آن جلوگیری کرد توسعه ها و تغییر کاربری هایی که بدون نظارت و کنترل و به صورت غیرمجاز انجام می شود و موجب نابودی باغستان سنتی قزوین شده است.