نقش زنان در توسعه صنعت گردشگری روستایی

میراث آریا/ این خبر پیرامون نقش زنان در توسعه صنعت گردشگری روستایی برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

گردشگری یکی از صنایعی بوده که به سرعت در حال رشد است. با رشد و رونق گردشگری، نیازها و تقاضاهای جدید پیش می آید و میزان تقاضا نسبت به کالاها، خدمات و امکانات موجود افزایش می یابد. این امر محیط ایجاد کسب و کار های جدید را فراهم کرده و موجب افزایش روحیه کارآفرینی در میان همه مردم از جمله زنان می شود. رشد کارآفرینی در توریسم که از نتایج آن افزایش سرمایه گذاری ها و ایجاد مشاغل در کشور ما و همه جوامع می شود، از مسائلی است که به نظر می رسد نقش زنان هر چند که همواره در این زمینه فعال بوده اند، کمرنگ متصور شده است.

براساس مقاله نقش زنان در توسعه صنعت گردشگری روستایی باید بدانید که ضرورت انجام پژوهش درباره مسائلی چون گردشگری و نقش زنان در آن، کار آفرینی زنان و نقش آنان در توسعه اینگونه امور در جامعه امروز با توجه به اینکه مقوله کارآفرینی زنان به سرعت در حال گسترش است و روند رو به رشدی در زمینه توسعه کسب و کار به عهده گرفته اند، در سراسر جهان و در کشور ما پدیدار شده است.

این صنعت با ویژگی های خاصی که دارد می تواند باعث رشد تمام صنایع و مشاغل در کشورها شود از جمله این ویژگی ها، چتری بودن صنعت گردشگری است. صنعت گردشگری علاوه بر کسب لذت از جاذبه های موجود باعث رونق کسب و کارهای دیگر نیز می شود و توسعه کشور را در سطح کلان به دنبال دارد.

رشد و توسعه پایدار در بخش گردشگری نیازمند برنامه ریزی و آینده نگری دقیق و روشنی است که تلاش و همفکری تمام ارگان های کشور را می طلبد. یکی از مراحل مهم توسعه گردشگری، تعیین دقیق بازار هدف و شناسایی رقبا است. بازار هدف گردشگرانی که قصد جذب آنها را داریم، میتوان با توجه به ویژگی های مختلفی نظیر سن، وضعیت جسمانی، جایگاه اجتماعی به آن توجه کرد. از طرفی دسته بندی گردشگران به دو دسته زن و مرد است که در کشور ما با توجه به ویژگی های خاص دینی و فرهنگی و اجتماعی، مسئله گردشگری زنان اهمیت ویژه ای دارد.

براساس مقاله نقش زنان در توسعه صنعت گردشگری روستایی باید بدانید که توسعه در لغت به معنای رشد تدریجی برای پیشرفته تر شدن، قدرتمند شدن و حتی بزرگتر شدن است. هماهنگی و توازن بین همه ابعاد و وجود توسعه در یک جامعه از ضروریات است، امروزه جوامع اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه در حال نوسازی نظام مدیریت دوستی خود بر آمده و برای فراهم کردن زمینه های توسعه در ابعاد گوناگون آن برای مردم خود سخت در تلاش هستند.

زنان در کشورهای رو به توسعه امید اول برای ارتقای خانواده ها و رشد و توسعه کشورهای خود محسوب می شوند. موفقیت زنان کارآفرین در جوامع نه تنها سبب سودهای اقتصادی می شود بلکه منافع اجتماعی و فرهنگی هم ایجاد می کند. زنان به دلایل متعدد از جمله بیکاری و کاهش دستمزدها و نارضایتی از شغل قبلی وارد کارآفرینی می شوند.

هیچ جامعه ای نمی تواند تنها با نیروی کار نیمی از جمعیت خود، با توسعه جهانی رقابت کند. با توجه به موقعیت اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی موجودی در جوامع مختلف زمینه های متفاوتی برای مشارکت زنان در توسعه بوجود آمده است. دامنه این تفاوت ها بسیار گسترده است. بطوریکه برای هر کشور خاص زمینه ویژه ای از مشارکت زنان نیز وجود دارد، حتی نمیتوان تمام کشورهای در حال توسعه را که شباهت زیادی به یکدیگر دارند کاملا مشابه در نظر گرفت. درباره ایران نیز در این زمینه نظرات متفاوتی مطرح شده که تمام آنها با توجه به شرایط خاص اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و مهمتر از همه شرایط فرهنگی کشور بوده است.

براساس مقاله نقش زنان در توسعه صنعت گردشگری روستایی باید بدانید که در کشورهای توسعه یافته با توجه به کم شدن رشد جمعیت و رقابتی که در تولید وجود دارد، جامعه مجبور به استفاده از نیروی کار زنان شد و این وظیفه ای است که جامعه برعهده زنان نیز گذاشته است. تمام زنان در این جوامع می دانند که باید شغلی داشته باشند و جامعه نیز زمینه شغلی آنها را فراهم کرده است. ولی در یک کشور در حال توسعه مثل کشور ما زمینه شغلی برای همه مردان نیز فراهم نیست و زنان هم که در رتبه دوم قرار میگیرند.

خود اشتغالی در حقیقت آخرین دستاورد زنان است. یکی از دلایلی که از جانب زنان در مورد خود اشتغالی عنوان می شود این است که با انجام کار شخصی از تسلط مردان بر زندگی خود می کاهند. وجود پدیده سقف شیشه ای عاملی برای سوق دادن زنان از موقعیت های مدیریتی به سوی خود اشتغالی است.

فراگیر شدن تحصیلات زنان و افزایش چشمگیر آنان در آموزش عالی باعث شد که برخی قرن بیستم را قرن زنان بنامند. در پی افزایش سطح تحصیلات و بدست آوردن تخصص های مختلف که قبلا مردانه تصور میشدند، قابلیت های زنان در محیط های حرفه ای مختلف نمایان شد.

تنوع شغلی روز افزونی که جوامع از نیمه دوم قرن بیستم به بعد شاهد بودند باعث فراهم شدن فرصت ها و امکانات جدیدتر متنوع تر در بازار کار برای همگان شد. زنان که دارای تخصص های متعدد تر و متنوع تر شده بودند، توانستند شانس خود را در محیط های حرفه ای بیازمایند. با این حال زنان، سنتی را که با آن وارد بازار کار شده بودند، همچنان با خود یدک می کشیدند و آن حضور کمی پررنگی در مشاغل بازار کار ثانویه مشاغلی با تخصص کم، از چند سده اخیر و با رشد پر شتاب صنعت و فناوری در جهان، عقب ماندگی مناطق روستایی بیشتر عیان شده است.

از آنجایی که عموما روستاییان نسبت به شهر نشینان دارای درآمد کمتری هستند و از خدمات اجتماعی ناچیزی برخوردار هستند و اقشار روستایی فقیرتر و آسیب پذیر تر محسوب می شوند، بعضا منجر به مهاجرت آنان به سمت شهرها نیز می شود. علت این امر نیز پراکندگی جغرافیایی روستاها نبود صرفه اقتصادی برای ارائه خدمات اجتماعی، حرفه ای و تخصصی نبودن کار کشاورزی کم بودن بهره برداری محدودیت منابع ارضی در مقابل رشد جمعیت و عدم مدیریت صحیح مسئولان بوده است به همین منظور جبران برای رفع فقر شدید مناطق روستایی، ارتقای سطح و کیفیت زندگی روستاییان، ایجاد اشتغال و افزایش بهره وری آنان، تمهید توسعه روستایی متولد شد. از مشکلات بر سر راه پیشرفت شغلی زنان و شکوفا شدن آنها در این زمینه، دستمزد های کم و محدودیت های ارتقای شغلی بود.

گردشگری روستایی به عنوان یک فعالیت تفریحی اجتماعی، در نیمه دوم قرن هجدهم در انگلستان و اروپا شکل گرفت بیش از آن هم مناطق روستایی برای فعالیت های تفریحی مورد استفاده قرار می گرفتند. اما شرکت در این فعالیت های تفریحی محدود به اقشار برتر جامعه بود. در قرن نوزدهم و بیستم به دلیل توسعه حمل و نقل سهولت جابجایی، راه یابی به روستاها آسان شد. رشد سریع تقاضا برای گردشگری روستایی از سال 1945 آغاز شد. در این زمان گردشگری روستایی شاهد رشدی چشمگیر و گردشگری بین المللی نیز شاهد رشد جمعیت بود و افزایش تقاضا برای گردشگری روستایی تا اندازه ای منجر به توسعه گردشگری شد.

زنان روستایی به عنوان رکنی از واحدهای تولیدی مطرح و ساختار اقتصادی جوامع بدون تلاش و فعالیت آنان تصوری دور از ذهن بشمار می رود به واقع نقش زنان روستایی در فعالیت های اقتصادی و توسعه روستایی واقعیتی انکار ناپذیر است اما به دلایلی چند، نقش تعیین آنان تاکنون در فرآیند توسعه روستایی چندان بحساب نیامده است. زنان روستایی باید به صورت برابر در روند توسعه روستایی مشارکت داشته باشند.

گزارش بررسی جهانی سال 1984 نشان می دهد که تا پیش از این تاریخ هیچ کشور کم توسعه یافته ای در برنامه توسعه بخش کشاورزی خود، زنان روستایی را در نظر نداشته است از سال 1985 تغییرات اساسی در این دسته از کشورها رخ داده است. کارهای سخت نظر جمع آوری هیزم و نشا برنج در شالیزارها یا کشاورزی در مزارعی که در شرایط مناسبی قرار ندارند به عهده زنان روستایی واگذار می شود این مسئولیت ها در شرایطی است که آنان وقت و و انرژی فراوانی را صرف تولید و نگهداری فرزندان و خانه داری می کنند.

با وجود همه این مشکلات، زنان شاغل در بخش کشاورزی درآمد کافی از منزلت و موقعیت اجتماعی متناسب با نقش اجتماعی خود نیز برخوردار نیستند یکی از مهمترین فعالیت های زنان روستایی اشتغال زمینه صنایع دستی است. این صنایع اهمیت بالایی در خود اشتغالی زنان روستایی دارند که یکی دیگر از نقش مهم زنان روستایی در مشارکت و فعالیتهای دامداری است.

ایران دارای پیشینه تاریخ و تمدن فرهنگی بسیار ارزشمندی است و همواره مورد توجه گردشگران است. گردشگری مهمترین ایده برای استفاده از این ثروت خدادادی در همه نقاط جهان است و این مهم جز با همیاری همه جامعه ایران اعم از زنان و مردان و بطور مساوی انجام نخواهد شد.

زنان نقش کلیدی و مهم در توسعه گردشگری ایفاد می کنند و حتی برخی از بزرگترین هتل های شمالی مشهود است نقش زنان در توسعه اقتصادی صنعت توریسم قابل توجه است.

گردشگری روستایی از دو جنبه اهمیت دارد یکی به عنوان یک فعالیت گسترده جهانی و دیگری از نظر تاکید بر آن در سیاست های توسعه منطقه ای و محلی جاذبه های نمایشگاه های هنری و صنایع دستی، تئاتر اجتماع محلی و گردشگری کشاورزی، جاذبه های مبتنی بر جامعه بومی، وقایع میراث، جشنواره ها، فعالیت های مبتنی بر طبیعت اهمیت بسزایی دارند.

موارد ذیل را برای موثر تر شدن و پر رنگ تر شدن جایگاه زنان در کارآفرینی حوزه توریسم اشاره میکنم:

1- توانمندسازی افراد بویژه زنان، تقویت همکاری روحیه، افزایش هماهنگی و هم افزایی فعالان در زمینه توسعه کارآفرینی در جامعه

2- حمایت بیشتر دولت، مسئولان سازمان ها، وزارت کار و سازمان های مرتبط با گردشگری و توریسم از فعالیت های علمی درباره ترویج فرهنگ کارآفرینی در این حوزه توسط زنان و بالا بردن انگیزه و روحیه کار آفرینی زنان

3- بررسی و شناخت مشکلات و موانعی که سد راه توسعه کارآفرینی زنان در گردشگری و بروز استعدادها و خلاقیت های آنها بطور کامل هستند و پیدا کردن راه رهایی از این تنگناها توسط مسئولان نهادها و سازمان های مرتبط و دولت

4- شناسایی و تشویق افراد خلاق، نوآور و مبتکر در عرصه اقتصادی هر جامعه و حمایت از فعالیت ها و ایده های آنها بدون در نظر گرفتن جنسیت و تنها بر پایه شایستگی آنها

5- قرار دادن زنان خلاق و مستعد این حوزه، در مقام های تصمیم گیری و تصمیم سازی و نه فقط در کادر اداری

6- برگزاری دوره های رایگان و کارگاه های آموزشی برای زنان، در راستای هرچه توانمند تر کردن آنها در عرصه کارآفرینی و بویژه در تخصصی کردن حضور زنان در صنعت گردشگری

7- تخصیص بودجه های دولتی مناسب برای بخش های آموزشی و تبلیغاتی با سیاست گذاری پررنگ شدن حضور زنان در این حوزه

8- پرهیز از هرگونه موازی کاری، تک ر وی ها وعدم مدیریت صحیح در این زمینه که منجر به مشکل ساز شدن و درجا زدن در مسیر پیشرفت خواهد شد.

9- مشخص کردن زمینه های تخصصی تحقیق، افزایش دانش در حوزه کارآفرینی زنان در صنعت توریسم جمع آوری یافته های علمی متناسب با شرایط بومی و فرهنگی کشور، سیاست گذاری مناسب با کمک یافته های علمی و پژوهشی، کاربردی کردن تحقیقات در این حوزه

نویسنده: لیلا ملک | جامعه شناس (زنان و خانواده)