کارزاری با عنوان نه به تله کابین در محوطه طاق بستان کرمانشاه راه اندازی شده است

ایسنا/ براساس اخبار واصله، کارزاری با عنوان نه به تله کابین در محوطه طاق بستان کرمانشاه راه اندازی شده است.

در این کارزار از رئیس جمهور درخواست شده است با توجه به آسیب های احدث تله کابین در محوطه تاریخی طاق بستان از جمله خطر حذف این مجموعه تاریخی از فهرست میراث جهانی، از اجرای آن ممانعت شود.

در این کارزار یادآوری شد: جنابعالی در دیداری که با فعالان حوزه محیط زیست داشتید ضمن طرح دغدغه های خودتان در زمینه محیط زیست وعده دادید که چالش ها و موضوعات کلان حوزه محیط زیست را سریعا پیگیری فرمایید و به ندای فعالان جامعه زیست محیطی برای طرح دغدغه هایشان جامه عمل بپوشانید. در آن نشست هم اندیشی فرمودید احداث هر سد، پالایشگاه، کارخانه و کارگاه فرع بر آن است و باید محیط زیست حفظ شود تا توسعه یافتگی در پرتو حفظ محیط زیست باشد و آموزش قضات رسیدگی کننده به پرونده های محیط زیستی ضروری است.

حفاظت از محیط زیست طبق اصل پنجاهم قانون اساسی وظیفه عمومی محسوب می شود. متأسفانه اجرای طرح های تله کابین بر مبنای محورهای توسعه و به بهانه گردشگری در مناطق تاریخی، جنگلی و طبیعی کشور تبدیل به یک داستان تکراری و مخرب شده است.

براساس مقاله کارزاری با عنوان نه به تله کابین در محوطه طاق بستان کرمانشاه راه اندازی شده است، باید بدانید که با توجه به نظر کارشناسان محیط زیست، زمین شناسی، مطالعات آب منطقه ای و میراث فرهنگی اجرای این طرح غیر کارشناسی بی تردید باعث آسیب غیر قابل جبران به زیست محیط و میراث هزاران ساله طاق بستان، از جمله حوضه آبگیر در منطقه دشت کاهو و محوطه چهل هزار ساله دو شاخ و دشت کاهو و نابودی گونه های گیاهی و جانوری و منظر تاریخی و فرهنگی و ترافیک شدید و انباشت زباله می شود.

اینها صرفا پیامدهای عینی مساله است که ذی نفعان با بهانه گردشگری، درآمدزایی و ایجاد اشتغال به نوعی موجبات اضمحلال میراث ناملموس را فراهم خواهند آورد که در طول سده ها در این منطقه شکل گرفته است. اهم این موارد شامل اشعار، نمادها و اسطوره ها، ترانه ها، داستان ها، خاطرات و مثل ها و متل هایی است که مردم برای خود ساخته اند که نابودی آنها توام با نوعی بی تاریخی عمیق خواهد بود. مهمترین پیامد این بی تاریخی، از دست رفتن هویت شهری است که بحران هویتی موجود را بیش از پیش خواهد کرد. باید متوجه بود که استمرار حیات شهری را نه ابزار که پیشینه تاریخی آن متداوم می کند.

علاوه بر این، اجرای این طرح، ثبت مجموعه طاق بستان طبق استانداردهای یونسکو را برای همیشه از فهرست میراث جهانی حذف خواهد کرد. متأسفانه این طرح که با حمایت مجمع نمایندگان استان و چراغ سبز برخی مسئولان در حال شکل گیری است، در صورت انجام نشدن اقدام جدی در مقابل آن، می تواند نتایج غیر قابل جبرانی در برداشته باشد.

از جنابعالی به عنوان ریاست قوه مجریه که قبلا ریاست قوه قضائیه را هم برعهده داشتید، طبق اصل پنجاهم قانون اساسی خواستاریم از تخریب محیط زیست و اجرای ماده 22 قانون دادرسی کیفری در صیانت از حقوق عمومی و ماده پنج در راستای حفاظت از میراث باستانی و فرهنگی در محوطه های بکر و کم نظیر طاق بستان با اقدامات ناآگاهانه مسئولان ممانعت کنید.

پروژه احداث تله کابین در محوطه طاق بستان که در فهرست آثار ملی ثبت شده و در انتظار ثبت میراث جهانی یونسکو قرار دارد، بیش از دو دهه است که با مخالفت فعالان میراث فرهنگی و انجمن های مردم نهاد و همچنین به دلیل نداشتن سرمایه گذار ثابت، به نتیجه نرسیده است اما شهرداری کرمانشاه در طول این سالها همواره در تلاش بوده این پروژه را به سرانجام برساند. حتی گفته می شود این پروژه را "بدون دریافت مجوز از اداره میراث فرهنگی" آغاز کرده و با اقدامات غیرقانونی تا 70 درصد آن را اجرا کرده است.

درحالیکه پروژه احداث تله کابین طاق بستان در بلاتکلیفی توقف و اجرا مانده است، حمیدرضا سهیلی ـ مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه ـ هفته گذشته در یک نشست خبری درباره آخرین وضعیت تله کابین طاق بستان گفت: در بحث پروژه تله کابین شهرداری بدون اینکه مجوزی از میراث فرهنگی بگیرد، این پروژه را شروع کرده و کار صورت گرفته هم غیرکارشناسی و غیرعلمی بوده است. اگر می خواهیم طاق بستان ثبت جهانی شود، با اجرای طرح فعلی تله کابین، این مسأله دچار مشکلات عدیده ای خواهد شد.

با این وجود، سهیلی گفته که میراث فرهنگی استان آمادگی کامل برای همکاری با شهرداری درباره پروژه تله کابین دارد. به عقیده او، این پروژه را میتوان با تغییر مسیر و رعایت ضوابط میراث فرهنگی اجرا کرد. مدیرکل میراث فرهنگی استان کرمانشاه حتی گفته که در این زمینه با پژوهشگاه میراث فرهنگی رایزنی می کند تا آنها را هم پای کار بیاورد.

پروژه تله کابین طاق بستان از سال 1378 پی ریزی شده است، اما از همان ابتدا به دلیل تعرض به حریم این محوطه تاریخی با مخالفت میراث فرهنگی کرمانشاه و اعتراض مردم مواجه می شود و تا سال 1396 تلاش ها برای اجرای این پروژه و مخالفت ها برای توقف آن ادامه می یابد. سپس در این سال با یک شرکت ایتالیایی برای اجرای پروژه قراردادی بسته می شود که به نتیجه ای نمی رسد و یک سال بعد استاندار کرمانشاه اعلام می کند که بانک ملل خواهان اجرای این پروژه است که این بار شهرداری با این سرمایه گذار مخالف می کند و در نتیجه سال 1398 شهرداری با همکاری شرکتی به نام «پویش افق مدیریت ماندگار» اجرای پروژه را بدون دریافت مجوز از وزارت میراث فرهنگی از سر میگیرد و براساس گفته های شهردار وقت، این پروژه بهمن سال 1399 به بهره برداری می رسد.

این در حالی بوده که مدیریت وقت سازمان سرمایه گذاری شهرداری کرمانشاه در نشستی خبر در سال 1399 این ادعا را مطرح کرد که وزارت میراث فرهنگی تمام مجوزهای پروژه را صادر کرده است. تله کابین بیش از هزار متر با آثار تاریخی طاق بستان فاصله دارد و هیچ آسیبی به آن نمی زند.

در این میان سعید طلوعی، شهردار وقت کرمانشاه هم گفته بود: مجوزهای لازم برای ساخت تله کابین از سوی میراث فرهنگی صادر شده است. او به پرسش درباره اینکه آیا وزیر میراث فرهنگی نقشه ها و مجوز احداث تله کابین را دیده و امضا کرده است، پاسخ داده بود: ممکن است زیردستان یا معاونان وزیر میراث فرهنگی مجوز را امضا کرده باشند، اما ما مجوز را داریم؛ معاون میراث فرهنگی وزارتخانه و نماینده مردم کرمانشاه در مجلس و معاون استاندار آن را امضا کرده اند. در آن صورت جلسه به مجوزهای قبلی صادر شده از سوی میراث فرهنگی اشاره و تاکید شده است. آنچه اکنون برای ما وجود دارد، طاق بستان و حریم آن است که معتقدیم رعایت کرده ایم. بنابراین تا امروز کارهایی که کرده ایم درست بوده و کاملا در چهارچوب قوانین و مقررات انجام شده است.

امید قادری، مدیرکل وقت میراث فرهنگی استان کرمانشاه گفته بود: مجوز جدید برای احداث تله کابین از سوی میراث فرهنگی صادر نشده است. چیزی که درباره تله کابین است به مجوزهای قبلی بر میگردد. صورت جلسه تدوین شده و بند اول موافقت اصولی در حوزه گردشگری و نه میراث فرهنگی داده می شود. ما نیز در نامه ای اعلام کرده ایم که این موضوعیت ندارد چون اصولا برای دستگاه ها موافقت اصولی صادر نمی کنیم. اصلا نمی توانیم از نظر سرمایه گذاری به کسی موافقت اصولی بدهیم. بنابراین در بند اول صورت جلسه آن روز بحث «کان لم یکن» اعلام شد. همچنین در بند دوم اعلام کردیم که بحث ثبت جهانی طاق بستان چه موانعی دارد. تله کابین، روستا، حریم، قبرستان، طبیعت و غرفه ها را مطرح کردیم.

سپس در آبان سال 1399 محمد حسن طالبیان، معاون پیشین میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در نامه ای با موضوع «پاسخ به مکاتبه مردمی و سازمان های مردم نهاد_ایجاد مجتمع تفریحی و توریستی طاق بستان» که امضای او در آن مشاهده می شود، اینطور تاکید کرده بود: احداث مجموعه تله کابین برای طاق بستان به همراه ساخت و سازهای مرتبط با آن ممنوع است و تعیین مسیر عبور آن توسط پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری باید بررسی شود.

از سویی در بهمن سال 1399 وحید شامبیاتی، مشاور شهردار کرمانشاه در امور سرمایه گذاری با اعلام این که پژوهشگاه میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی تاییدیه احداث تله کابین را به شهرداری کرمانشاه داده، گفته بود: ساخت پایه های پروژه تله کابین کرمانشاه تا حدود 70 درصد پیش رفته و مشکلی که اکنون پیش رو داریم، احداث دکل هشتم در طاق بستان است که برای انتقال تجهیزات حفاری و بتن ریزی به ارتفاع نیازمند کمک هوانیروز هستیم. برای اجرای این قسمت از پروژه از پژوهشگاه میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی تاییدیه های لازم را گرفته ایم و روند صدور مجوز آن در میراث فرهنگی استان درحال انجام است.

به گفته شامبیاتی، زمینی که این قسمت از پروژه در آن اجرا می شود مربوط به راه و شهرسازی بوده و شهرداری این بخش از زمین را تملک نکرده است. بنابراین راه و شهرسازی می تواند این پروژه را متوقف کند و از سوی دیگر مجوز میراث فرهنگی استان برای احداث پایه تله کابین در طاق بستان هم صادر نشده است.

در این میان شهردار کرمانشاه در نشست خبری دیگری، در حالیکه اعتراضات درباره احداث تله کابین در محوطه طاق بستان را «ایرادات بیهوده» خطاب کرده، گفته بود: عده ای ایراد بیهوده می گیرند و می گویند ممکن است هنگام نصب دکل ها به چند تکه استخوان برخورد کنید و از بین بروند.

اما فعالان اجتماعی بار دیگر پای نجات طاق بستان و حفظ موقعیت آن برای ثبت جهانی می ایستند و در اعتراضی به این پروژه در اسفند 1399 تجمع می کنند.

با ادامه یافتن اعترضات و صدور نشدن مجوز از سوی میراث فرهنگی و مشکلاتی که شهرداری کرمانشاه برای ادامه روند پروژه داشت، این پروژه مدتی متوقف می شود، اما مدیران شهرداری و استانداری کرمانشاه بیش از هر چیزی در تمام این سالها تلاش کرده اند تا حداث تله کابین در طاق بستان تاریخی را به سرانجام برسانند.

بر این اساس هوشنگ بازوند، استاندار کرمانشاه در شهریور 1400 در جلسه بررسی اجرای پروژه تله کابین طاق بستان از شناسایی مسیر جدیدی برای اجرای پروژه تله کابین سخن گفته و تاکید کرده بود: همه دستگاه ها و مدیران اجرایی این پروژه باید تلاش کنند تا روند اجرایی آن هر چه سریع تر تسهیل و نهایتا تا یک ماه آینده شروع شود.

در خرداد 1401 جبار گوهری، سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه وضعیت پروژه تله کابین طاق بستان را تا آن موقع اینطور شرح می دهد: هرچند طرح احداث پروژه تله کابین کرمانشاه از مدتها قبل موافقت های مقطعی، غیرشفاف و دارای ابهام را دریافت کرد، اما متاسفانه به دلایل فراوانی همچون مشکلات حقوقی زمین پروژه، نبود سرمایه گذار، وجود تحریم ها برای تأمین قطعات و تأسیسات پروژه و نیز بی توجهی به قوانین بالادستی میراث فرهنگی هنوز به سرانجام نرسیده است.

سرپرست میراث فرهنگی کرمانشاه دلیل تنش های ایجاد شده در این پروژه را اقدامات غیرقانونی شهرداری می دانست.

روایت بالا این پرسش را پدید می آورد که آیا تلاش شهرداری و استانداری در حدود بیست سال گذشته تاکنون نشان داده است برای اجرایی شدن پروژه احداث تله کابین در طاق بستان از هیچ تلاشی دست بر نمی دارند، حتی اگر میراث فرهنگی با ادامه روند این پروژه مخالف باشد و مجوز ندهد و طاق بستان هم در یونسکو ثبت نشود و بخاطر تله کابین تخریب شود؟