سرای تاریخی حاج رضا در قزوین به سرعت در حال تخریب است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست آمده و گزارش های منتشر شده، سرای تاریخی حاج رضا در قزوین به سرعت در حال تخریب است.

سرای تاریخی حاج رضا از زیباترین کاروانسراهای درون شهری دوره قاجاری در ایران محسوب می شود. این بنا که در ضلع جنوبی بازار قزوین واقع شده، حیاطی بزرگ در وسط، پیرامون سرا تعدادی حجره و اتاق هایی در 2 طبقه دارد و به دست حاج رضا برادر «حاج ملا عبدالوهاب دارالشفائی» مجتهد بزرگ دوره قاجار احداث شده است.

این کاروانسرا که در تاریخ 11 مرداد 1384 با شماره ثبت 12614 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، طی سالیان کاربری های تجاری داشته و در دوره ای مسکونی بوده و حالا سالهاست به محل جمع آوری ضایعات و پسماند تبدیل شده و به دلیل بی توجهی ها به سرعت در حال تخریب است.

یکی از سوالاتی که در چنین مواردی مطرح می شود آن است که متولی این بنا کیست؟ چه کسی باید پاسخگوی نابودی یک بنای تاریخی باشد؟ اگر متولیان رسیدگی به این شرایط همچون اوقاف و امور خیریه، میراث فرهنگی، شهرداری و نیروی انتظامی برای سامان دادن به این وضعیت اقداماتی داشته اند پس چرا شاهد این تصاویر دور از شان این اماکن تاریخی هستیم!

کسبه برای ساماندهی سرای حاج رضا همکاری نمی کنند

حجت الاسلام مجیدی، مدیر کل اوقاف و امور خیریه استان قزوین اظهار می کند: قطعا متولی تعیین کاربری ها اوقاف نیست بلکه ما از معترضین اساسی به کاربری موجود در سرای حاج رضا و وزیری هستیم که به زباله دانی تبدیل شده است.

وی می گوید: با توجه به اخطارها و تذکرات مکرر، حوزه شهرداری و صنوفی که مجوز بهره برداری از این فضا را صادر کرده اند باید پاسخگو باشند و اوقاف در این حوزه مسئولیتی ندارد.

مجیدی خاطرنشان می کند: در خصوص بنا و ماندگاری آن باید دادستانی ورود کرده و همراه اوقاف باشد تا مالکان را ملزم کنیم که با مشارکتی چند سویه کار را به سرانجام رسانده و خدماتی درخور این فضای تاریخی تجاری ایجاد کنیم.

وی ادامه می دهد: طبق آیین نامه ابلاغی از وزارت میراث فرهنگی و گردشگری که مصوبه هیئت وزیران است، اماکن تاریخی که ثبت میراث است و مالکیت آن متعلق به میراث نیست، هزینه مرمت و بازسازی از عهده میراث برداشته شده است یعنی در خصوص بقاع متبرکه، امامزادگان، بازارچه های موقوفه یا بازارچه هایی که متعلق به یک ارگان یا نهاد است، تصمیم گیری در بحث مرمت، توسعه و نگهداری با میراث فرهنگی است اما میراث در این زمینه اعتباری برای هزینه کردن ندارد.

مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان قزوین میگوید: سرقفلی موقوفه هایی همچون سرای حاج رضا و سرای وزیری از قدیم الایام در اختیار کاسب است. یعنی اوقاف از این 2 سرا در طول سال رقمی بسیار ناچیز در حد چند میلیون تومان که بتواند برای یک حجره درب تهیه کند دریافت می کند که بسیار اندک است و برای مرمت باقی نمی ماند.

وی خاطرنشان می کند: کاسبان که منتفعان اصلی این بازارند دست به جیب نمی شوند، در هزینه ها مشارکتی نمی کنند و فقط مطالبه یک سویه دارند. توپ را در زمین دستگاه ها می اندازند درحالیکه بهره برداری از این فضای تجاری در اختیار آنهاست.

مجیدی عنوان می کند: با وجود اینکه میراث فرهنگی اعتباری برای مرمت این بنا ندارد اما بارها با مدیرکل میراث در جمع کسبه و مالکان این کاروانسراها اعلام شده که در صورت مشارکت کسبه و مالکان، میراث فرهنگی و اداره اوقاف برای تامین اعتبار و رفع مشکلات این کاروانسراها قول مساعد می دهد اما تاکنون هیچ حرکتی از سوی بهره برداران این سرای تاریخی صورت نگرفته است.

تمایلی برای سرمایه گذاری در سراهای تاریخی وجود ندارد

احسان نورانی، معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین بیان می کند: طبق قانون حمایت از میراث فرهنگی، سرمایه گذار و مالک، حفظ و نگهداری از آثار فرهنگی را برعهده دارد. در سرای حاج رضا و سرای وزیر مالک اوقاف است و سرقفلی ها به بخش خصوصی واگذار شده است و میراث فرهنگی تنها وظیفه نظارتی را برعهده دارد.

وی با بیان اینکه طرح مرمت مشارکتی میراث فرهنگی آماده است، خاطرنشان می کند: مالکان و صاحبان کسب و پیشه عاملان اصلی وضعیت فعلی این سراهای تاریخی هستند. تفاهم نامه ای بین اداره کل اوقاف و امور خیریه استان قزوین و میراث فرهنگی بسته شده که به دلایل مختلف از جمله تغییر دادستان استان تبیین آن به تاخیر افتاده است.

نورانی با بیان اینکه تنها حکم دادگستری می تواند به این وضعیت اسفبار سروسامان دهد، اضافه می کند: اگرچه شهرداری تاکنون سه بار برای تخلیه این سراها اقدام کرده است اما متاسفانه چون مالکین مشخص نیستند و مغازه ها به غیر اجاره داده شده، این مکانهای تاریخی که هویت شهر قزوین هستند به محل جمع آوری ضایعات تبدیل شده است.

وی اظهار می کند: کاروانسراهای داخل بازار اکثراً موقوفه هستند و این موقوفات در دوره های مختلف توسط مالکان به افراد مختلف واگذار شده است. بطور مثال بخشی از مالکان سرای حاج رضا درگیر ورثه هستند و چون سراها درآمد و اجاره ای ندارد، مالکان قید آن را زده اند که الان به محل جمع آوری ضایعات تبدیل شده است.

معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین می گوید: با توجه به فضاسازی شهری و قرار گرفتن مغازه ها و فروشگاه ها در حاشیه خیابان و معابر، علاقه مردم به سرمایه گذاری در بازار و فضاهای داخلی آن به صفر رسیده است. مردم برای خرید از کاروانسراها با مشکل پارکینگ مواجه اند و ترجیح می دهند از فروشگاه هایی که در دسترس هستند خرید کنند و دیگر کسی به کاروانسراها سر نمی زند.

جمع آوری مکرر ضایعات فروشان از سرای حاج رضا برای شهرداری هزینه دارد

حسین عمویی، رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری قزوین اظهار می کند: با توجه به مالکیت اداره اوقاف در سرای حاج رضا یکی از راههای تکرار نشدن این وضعیت اجاره ندادن حجره ها به فروشندگان ضایعات است.

وی عنوان می کند: شهرداری طبق بند 20 ماده 55 تنها می تواند به صورت مقطعی اقدام به پلمب واحدهای متخلف کند که اثر بخش نبوده و نیاز است که مراجع ذیربط با توجه به درخواست شهرداری نسبت به تعطیلی قطعی حجره های سرای حاج رضا اقدام کنند.

رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری قزوین خاطرنشان می کند: افرادی که در سرای حاج رضا فعالیت دارند تصرف عدوانی در اموال اداره اوقاف کرده و مجوزی ندارند.

وی می گوید: شهرداری تاکنون چندین نوبت اقدام به پاکسازی این مکان کرده که هر بار مستلزم هزینه بوده است. در حالیکه باید اقدامی اساسی توسط تمامی دستگاه ها و متولیان، برای رسیدگی به این مشکلات و ارائه ی کاربری صحیح درخور شهر قزوین و این بناهای تاریخی عرضه شود.