ماجرای تخریب دیوارهای قلعه فلک الافلاک و کابل کشی این دیوارها چیست؟

ایرنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست آمده، این پرسش مطرح می گردد که ماجرای تخریب دیوارهای قلعه فلک الافلاک و کابل کشی این دیوارها چیست؟

کلیپی از تخریب دیوارهای قلعه فک الافلاک و کابل کشی این دیوارها در فضای مجازی منتشر شد که واکنش های زیادی از افراد مختلف جامعه را برانگیخت و مباحث و نظرات ضد و نقیض فراوانی در این راستا عنوان شد.

در حالیکه ثبت جهانی قلعه تاریخی فلک الافلاک طی چند سال گذشته بعنوان یکی از مطالبات مهم مردم این استان بشمار می رود و همواره مورد تاکید مسئولان و جامعه است، اخباری با عنوان آسیب بر پیکره این اثر تاریخی و یا هرگونه عواما تهدیدزا با واکنش های جدی مواجه می شود.

ثبت جهانی قلعه تاریخی فلک الافلاک در سفر سال گذشته ریاست جمهوری به لرستان یکی از مصوبات این سفر بود که تعیین تکلیف و رفع مشکلات پیش روی جهانی شدن این اثر تاریخی با اختصاص اعتبارات لازم بارقه های امید جهانی شدن این اثر و گشایش هر چه بیشتر دروازه های گردشگری به این استان در میان مردم استان به ارمغان آورد.

فلک الافلاک نگین گردشگری و بیانگر تاریخ چندین هزارساله لرستان است که با تولد در دوران ساسانی و قدمتی که دارد همچنان استوار و پایدار بر بلندای هویت باستانی استان خودنمایی می کند.

فلک الافلاک بنای عظیم آجری است که در دوره ساسانی روی تپه ای باستانی در مرکز شهر خرم آباد ساخته و زیبایی و معماری شگفت انگیز این قلعه موجب شده است، از سوی بسیاری کارشناسان بعنوان یکی از شاهکارهای مهندسی و معماری دنیا لقب بگیرد.

این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیک، در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه درآمد و از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم آباد نیز به نام این شهر معروف شد و احتمال می رود نام فلک الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده است.

محوطه باستانی قلعه حدود 120هزار مترمربع وسعت دارد و ارتفاع تپه با احتساب ارتفاع دیوارهای بنا از سطح خیابان های مجاور حدود 40 متر است، براساس مدارک تصویری تا حدود 100 سال پیش بارویی 12 برجی در پیرامون بنای فعلی وجود داشته که اکنون آثار آن در محوطه شمال غربی قلعه قابل مشاهده است.

داخل قلعه فلک الافلاک از چهار سالن بزرگ، 2 حیاط خلوت، چند تالار کوچک، اتاق ها و دروازه هایی به سمت شمال ساخته و در زمان قاجار بازسازی و موزه های باستان شناسی، مردم شناسی، آزمایشگاه مرمت اشیا و چایخانه سنتی در قلعه فلک الافلاک راه اندازی شده است.

معماری قلعه فلک الافلاک و مصالح بکار رفته در آن بی نظیر می باشد، چرا که با توجه به اینکه خرم آباد، شهری خوش آب و هوا و همراه با بارش های سیل آسا است، قلعه روی تپه ساخته شده و سیستم رطوبت گیری دارد.

این بنای کم نظیر به شماره 883 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده که از دهه های گذشته دغدغه بسیاری برای ثبت جهانی این اثر ارزشمند عنوان شده که متاسفانه تاکنون برطرف نشده است و شاهکار معماری جهان همچنان در فهرست ثبت موقت جهانی قرار دارد.

مرمت و مقاوم سازی این قلعه تاریخی طی سالیان گذشته انجام شده، در سالهای اخیر نیز مطالعاتی در خصوص مرمت آن صورت گرفته و مرمت و کارشناسی برج های این اثر تاریخی طی چند مرحله انجام شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و لرستان گفت: شواهد تاریخی نشان می دهد که قلعه فلک الافلاک مربوط به دوره ساسانیان است که در شهری بنام شاپور خواست در منطقه کنونی خرم آباد و در سده هفتم هجری بنا شده است.

سید امین قاسمی افزود: بر همین اساس قلعه فلک الافلاک در دوره ساسانی کاربرد حکومتی و نظامی داشته و از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر فعلی خرم آباد، قلعه در دوره قاجاریه بنام قلعه فلک الافلاک نامگذاری شده است.

وی اظهار داشت: در زمان محمدعلی میرزا معروف به دولتشاه یکی از حکام عهد قاجار، این بنا مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت و دیوانخانه و سربازخانه نیز در پایین قلعه احداث شده است.

وی ادامه داد: قلعه فلک الافلاک در دوره قاجار به دلایل مختلف مورد توجه قرار داشته و به صورت مقر حکومت و مرکز اداری و نظامی منطقه بوده است.

قاسمی بیان کرد: قلعه فلک الافلاک با وسعت تقریبی پنج هزار و 300 متر مربع شامل هشت برج، 2 صحن و 300 جان پناه است و ارتفاع بلندترین دیوار آن تا سطح تپه 23 متر می باشد.

وی با بیان اینکه مصالح بکار رفته در این بنای زیبا و ارزشمند تاریخی عمدتا سنگ آجر، خشت و ملات گچ و آهک است، اظهار داشت: در بحث استحکام بخشی قلعه نیز اقداماتی نظیر محکم سازی کل پی، بنا و دیوار حفاظتی ضلع غربی بخش کنار خیابان 12 برجی انجام شده است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در ارتباط با کابل کشی در این اثر تاریخی گفت: آثار تاریخی نیازمند مرمت و ایمن سازی های بروز و علمی هستند که در این راستا طرح ایمن سازی و سیستم الکتریکال قلعه فلک الافلاک انجام شده است.

قاسمی افزود: در عملیات های ترمیم و بازسازی زخم هایی ایجاد می شود که پس از تکمیل هر طرحی مرمت های لازم انجام خواهد شد.

وی ادامه داد: در سالهای قبل سیم کشی های فراوان و غیر ایمنی در این اثر تاریخی انجام شده است که نیازمند ایمن سازی و ترمیم بود و در این راستا مشاوری مورد تایید موزه های وزارت میراث فرهنگی جهت ایمن سازی و سیستم الکتریکال پس از انجام مطالعات و کارشناسی های لازم جهت ایمن سازی و ممانعت از آتش سوزی اقدام به اجرای این طرح نموده است.

قاسمی پیرامون اینکه ماجرای تخریب دیوارهای قلعه فلک الافلاک و کابل کشی این دیوارها چیست؟ اظهار داشت: بخش هایی از این طرح طی سالهای 99 و 1400 انجام شده و امسال نیز پس از تامین اعتبار مراحل تکمیلی طرح کاملا بصورت کارشناسی و مطالعه شده در حال انجام است.

وی گفت: کنده کاری های انجام شده روی دیوارها براساس اصول مرمتی با آرامی از روی بندهای مشخص انجام شده است که پس از کابل کشی اصولی دوباره براساس اصول مرمتی و بصورت تخصصی مرمت خواهد شد.

به گفته وی در اجرای این طرح هیچگونه مشکلی برای استحکام بخشی و سازه قلعه ایجاد نشده و سیستم حفاظت الکترونیک ایمن شده است.

معاون میراث فرهنگی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هفته گذشته گفته بود که ثبت جهانی قلعه فلک الافلاک خرم آباد مطالبه عموم مردم و از تاکیدات ویژه رئیس جمهور است.

در دیدار هفته گذشته علی دارابی با فرهاد زیویار استاندار لرستان با اشاره به اقدامات انجام شده برای ثبت جهانی قلعه فلک الافلاک، از آمادگی معاونت میراث فرهنگی برای تشکیل پرونده ثبت جهانی و دعوت از کارشناسان یونسکو برای بازدید و مشاهده میدانی این اثر کم نظیر تاریخی خبر داد.

وی لرستان را از جمله قطب های مهم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور برشمرد و بر توسعه کمی و کیفی استان در این سه حوزه تاکید کرد.

استاندار لرستان نیز گفت: اقداماتی برای گره گشایی از مشکلات قلعه تاریخی فلک الافلاک خرم آباد پس از سفر سال گذشته رئیس جمهور انجام شده و استان نسبت به فراهم کردن زمینه های ثبت جهانی این اثر آمادگی دارد.

زیویار با اشاره به جاذبه های سیاحتی، زیارتی، گردشگری استان و وجود آثار متعدد تاریخی و میراثی اظهار داشت: این استان نیازمند توجه بیشتر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است.

مدیر پایگاه قلعه تاریخی فلک الافلاک نیز بیان کرد: سال 97 پس از تملک باشگاه افسران در محوطه قلعه، مرمت و حفاظت مجموعه، خواناسازی و آسیب شناسی صورت گرفت و الحاقات، ساماندهی نمای سیمانی و ساختمان های ناهمگون با مجموعه و استحکام بخشی باشگاه افسران مطابق الگوی اولیه انجام شد.

علی جوانمرد افزود: بهسازی چشمه گلستان با ایجاد 14 فقره زهکش با مصالح استاندارد انجام، آب به کانال های مجموعه هدایت شد و محوطه سازی و بهسازی پنج هزار مترمربع مجموعه با استفاده از الگوها و طرح قبلی صورت گرفت.

وی اظهار داشت: استخر باغ گلستان نیز با مساحت 900 متر مربع با لایروبی و احیای دیواره ها و کانال های قبلی و سنتی به این مجموعه افزوده و احیا شده است.