رفسنجان شهری تاریخی با ظرفیت های بی مثال است

میراث آریا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، رفسنجان شهری تاریخی با ظرفیت های بی مثال است.

شهرستان رفسنجان در شمال غرب استان کرمان یکی از خطه های تاریخی کشور عزیزمان است که سابقه تمدن در آن براساس شواهد باستان شناسی به دوران تاریخی می رسد و در سده های پیش از اسلام و قرون صدر اسلام این منطقه را به نام ولایت رودان (روذان) می شناختند و بعدها نام رفسنجان بر این منطقه اطلاق شد.

با توجه به سابقه تمدنی این خطه طی قرون متمادی گذشته، این شهرستان دارای مواریث متنوع فرهنگی شامل غیر منقول (اماکن تاریخی – فرهنگی)، منقول (اموال و اشیای تاریخی) و ناملموس (میراث مردم شناسی شامل آیین ها، رویدادها، آواها، مهارت ها و…) است و از سویی بخاطر اقلیم متفاوت در گستره شهرستان، میراث دار طبیعت و شاهد پراکنش آثار کم نظیر طبیعی در اطراف و اکناف شهرستان رفسنجان هستیم.

آیینه تاریخ در آثار تاریخی رفسنجان

در سطح شهرستان رفسنجان قریب 300 اثر تاریخی شناسایی شده که تاکنون حدود 70 بنای تاریخی، 11 میراث ناملموس و دو اثر طبیعی آن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده که در بین آنها وجود جاذبه های کم نظیر تاریخی و طبیعی نظیر مجموعه حاج آقا علی، مجموعه بازار تاریخی رفسنجان، مساجد تاریخی، کاروانسراها، خانه ها و حمام های تاریخی، دره راگه، غار میرزا، کهنسال ترین درخت پسته جهان و مناطق ییلاقی اطراف شهر و… موزه مردم شناسی و موزه ریاست جمهوری در کنار بزرگترین جنگل دست کاشت بشر (باغات پسته) به مساحت 80 هزار هکتار، گردشگران زیادی با ذائقه های مختلف را به سوی خود سوق داد.

در کنار این جاذبه ها، موقعیت جغرافیایی کم نظیر موجب دسترسی سهل الوصول گردشگران و علاقمندان به این شهرستان شده است. وجود خطوط زمینی، ریلی و هوایی و همچنین واقع شدن در مسیر گردشگری (که اصفهان و یزد در شمال را به کرمان و بم و بلوچستان در جنوب را اتصال می دهد) و نیز سهیم بودن در بخشی از ارتباطات جاده ای استان های هرمزگان، فارس و خراسان (محور سیرجان- رفسنجان- زرند) موجب شده که موقعیت ویژه ای برای این شهرستان و استان کرمان فراهم شود.

شاخص ها در رفسنجان

عمارت حاج آقا علی بزرگترین خانه خشتی جهان در راس یک مجموعه تاریخی در شش کیلومتری شرق شهر رفسنجان و در روستای قاسم آباد حاجی واقع شده است، پسوند حاجی بر سر نام این روستا بدلیل تعلق خاطر مردم به حاج آقا علی تاجر معروف رفسنجانی در دوره قاجار است. همچنین وجه تسمیه خانه و مجموعه حاج آقا علی در این روستا و نیز مجموعه حاج آقا علی در شهر کرمان به این شخصیت شهیر رفسنجانی که معاصر ناصرالدین شاه قاجار است، برمیگردد.

این مجموعه علاوه بر خانه شخصی او شامل بناهای عام المنفعه مانند بازار، آب انبار، مسجد، کاروانسرا، حمام، حسینیه و یخدان بوده است.

خانه حاج آقا علی بنایی با عظمت و یکی از نمونه های منحصر بفرد خانه های ایرانی در مقیاس کلان با 12 هزار مترمربع مساحت و هفت هزار مترمربع زیربنا است که از آن به عنوان بزرگترین خانه خشتی در ایران و جهان یاد می شود در بخش های مختلف این بنای باشکوه ظرائفی از سبک معماری عصر قاجاریه بچشم می خورد. گچ بری های زیبا و تماشایی، طاق نماهای چشم نواز، کلاه فرنگی و آجرنماهای حیاط همه و همه دیدنی است. تزئینات داخلی عمارت را طرح هایی از گل و گلدان تشکیل می دهد که در نوع خود کم نظیر است.

قرینه سازی و حفظ تقارن از اصول معماری ایرانی به خوبی در ساخت این بنا رعایت شده است. این عمارت علاوه بر یک حیاط مرکزی (بیرونی) و سه حیاط خلوت (اندرونی)، دارای 86 اتاق (هفت دری، پنج دری، سه دری و پستو بوده که در چهار بخش اصلی ساختمان حوض خانه، شاه نشین، پاییزی و زمستانی ساخته شده، بوده است.

یک آشپزخانه بزرگ و انبار بزرگ وظیفه تامین نیازهای این مجموعه را بر عهده داشته است. چهار حیاط، راهروهای سرپوشیده و روباز و سه هشتی نیز ارتباط قسمت های مختلف این خانه را تامین میکرده است.

این مجموعه پس از چند مرحله مرمت توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و اداره کل اوقاف، قرار است در آینده ای نزدیک در چرخه گردشگری شهرستان رفسنجان و استان کرمان مورد بهره برداری قرار گیرد.