به زودی شاهد بازگشت بخش دیگری از الواح هخامنشیان توسط موسسه شرق شناسی شیکاگو خواهیم بود

ایلنا/ براساس اخبار بدست آمده، به زودی شاهد بازگشت بخش دیگری از الواح هخامنشیان توسط موسسه شرق شناسی شیکاگو خواهیم بود.

استرداد اشیای تاریخی از جمله مطالبات این روزهای حوزه میراث فرهنگی است. طی چند ماه نخست سال 1401 شاهد بازگشت دو محموله از اشیای تاریخی به کشور بودیم. از آن جمله میتوان به بازگشت 51 قطعه آجر لعابدار بوکان از کشور سوئیس اشاره کرد که پس از چهار دهه جست وجو و جنگ حقوقی بین المللی بالاخره آجرهای لعاب دار تزیین شده با قدمتی تقریبا سه هزار ساله به کشور بازگردانده شدند.

این 51 آجر مربع شکل با پوشش لعابی و طرح هایی مانند شیر و گاوهای بالدار با سر انسان، مردان و زنان زانوزده و شخصیت های اساطیری آثاری باستانی اند که مانایی ها خلق کرده اند.

البته طی سال جاری شاهد بازگشت اشیای تاریخی دیگری هم از فرانسه بودیم چنانکه 29 شی استردادی شامل ظرف سفالی لوله دار متعلق به دوره آهن اول، پیکرک های سفالی دوره عیلام میانه، ظرفی از جنس قیر طبیعی دوره عیلام میانه، پیکرک سفالی دوره اسلامی، دوات سفالی لعابدار دوره سلجوقی، بشقاب سفالی دوره اشکانی در قالب مجموعه به ایران بازگردانده شد و قدیمی ترین شی این مجموعه یک قطعه سفال دوره عصر مفرغ است که حدود پنج هزار سال قدمت دارد.

این اشیا در خلال جنگ جهانی دوم توسط یکی از افسران نظامی کنسولگری فرانسه از ایران خارج شده بودند که با تلاش های رایزن فرهنگی ایران در پاریس تحویل سفارت شده و به ایران بازگشتند.

البته گفته می شود از دوره های گذشته حرکات خوبی برای استرداد اشیای تاریخی آغاز شده است. 19 پرونده مهم در این حوزه وجود داشت که شامل 40 هزار شی تاریخی بود و با پیگیری های وزارت میراث فرهنگی و وزارت امور خارجه و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، این آثار به ایران بازگشت.

مرتضی ادیب زاده (مدیر اداره کل موزه ها و اموال منقول تاریخی و فرهنگی) با اشاره به بررسی پرونده های اشیای استردادی توسط ایران گفت: وزارت میراث و گردشگری تعامل خوبی با وزارت امور خارجه و رایزن های فرهنگی برای بازگشت اشیای تاریخی دارد. ما درحال حاضر چندین پرونده را توام با هم مورد بررسی قرار داده ایم و پیش می بریم و امید است تا پایان سال جاری بتوانیم چندین محموله از آثار را به ایران بازگردانیم.

او درخصوص اعلام لیست پرونده های در دست بررسی نیز گفت: هر زمان به نتیجه رسید این لیست را اعلام خواهیم کرد. در این میان بازگشت و بررسی اشیای تاریخی که طی چند ماه گذشته از موزه ها و بخش های دیگر دزدیده شده اند نیز در دست بررسی است که نمی توانیم به آن اشاره داشته باشیم. البته بررسی اشیای موجود در لیست قرمز را نیز در برنامه کار قرار داده ایم.

شاید بتوان به جرات گفت در میان پرونده های اشیای استردادی، بازگشت الواح هخامنشی یکی از پرحاشیه ترین پرونده های ایران شده است. این تبلت ها یا الواح هخامنشی سال 1313 شمسی در تخت جمشید توسط باستان شناسان کشف و با موافقت دولت وقت ایران برای مطالعه و بررسی به دانشگاه شیکاگو امانت داده شدند. در قرارداد و موافقت نامه طرفین آمد که «ایران لوح هایی گلی را برای رمزگشایی و خواندن به امانت به دانشگاه شیکاگو که مشغول کاوش تخت جمشید (پارسه، پرسپولیس) بود، می سپارد.»

پس از انجام مطالعات، بخشی از الواح در چهار مرحله به ایران برگردانده شد. در سال 1327 شمسی (179 قطعه)، سال 1329 شمسی (37 هزار قطعه)، سال 1383 شمسی (300 قطعه) و نهایتا در سال 1398 شمسی (1783 قطعه) به ایران بازگشت با این وجود همچنان حدود 17 هزار گل نبشته سالم و قطعات شکسته از الواح هخامنشی در اختیار موسسه شرق شناسی شیکاگو قرار دارد.

هرچند مسئولان میراث فرهنگی عنوان می کردند که شاید این آثار تا پایان سال 1400 به ایران استرداد شود اما تاکنون که چهار ماه از سال 1401 میگذرد هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است.

مدیر اداره کل موزه ها و اموال منقول تاریخی و فرهنگی درخصوص تاثیر تحریم ها بر تعلل در بازگشت الواح هخامنشی نیز گفت: دادگاه آمریکا رای به بازگشت الواح هخامنشی به ایران داده و موسسه شرق شناسی شیکاگو ملزم به اجرای این قانون است. آنها درحال سپری کردن کارهای اداری و نامه نگاری های لازم هستند و تحریم بر روی این مورد تاثیری ندارد.

ادیب زاده در پاسخ به این سئوال که اگر مشکلی نیست چرا تاکنون این اشیا به کشور بازنگشته، گفت: بزودی شاهد بازگشت الواح هخامنشی به کشور خواهیم بود. امور اداری این مهم در حال سپری شدن است و بزودی خبرهای خوبی در این خصوص منتشر خواهند شد.