روایت علی اصغر مونسان از بازگشت بخش دیگری از الواح هخامنشی به کشور

ایلنا/ این خبر پیرامون روایت علی اصغر مونسان از بازگشت بخش دیگری از الواح هخامنشی به کشور برای شما نوشته شده است.

چندی پیش ابراهیم رئیسی (رئیس جمهور) که برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود، همراه با 3 هزار و 506 لوح تاریخی مربوط به دوره هخامنشی به تهران بازگشت. در این راستا عزت الله ضرغامی (وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران) در شبکه های اجتماعی نوشت: در فرودگاه هستم. قرار است از آقای رئیس جمهور و 3 هزار و 506 لوح تاریخی مربوط به دوره هخامنشی که در هواپیمای ایشان است، استقبال کنم. پیگیری های مستمر نتیجه داد و سرانجام 9 صندوق هر کدام به وزن 75 کیلوگرم که شامل مجموعه ای ارزشمند از میراث فرهنگی و تمدنی کشور است، از آمریکا تحویل گرفته شد.

در واقع میتوان گفت، الواحی که به تازگی به ایران بازگشتند، بخشی از حدود 30 هزار لوحی است که در سال 1311 برای مطالعه به دانشگاه شیکاگو امانت داده شده بود. هرچند تعدادی از این الواح سالهای دور به ایران بازگشت اما تعداد زیادی از آن در موسسه شرق شناسی شیکاگو باقی ماند و در ماجرای شکایتهایی که از ایران شده بود، مصادره شد. در دولت روحانی حکم مصادره اموال برای الواح هخامنشی شکسته شد و علی اصغر مونسان (وزیر وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) موفق شد در سال 96 از مصادره الواح جلوگیری و دانشگاه شیکاگو را راضی به بازگرداندن الواح کند.

در نهایت، در سال 98 بود که بعد از کش و قوس بسیار ایران موفق شد هزار و 783 لوح هخامنشی را پس بگیرد. با وجود آنکه قرار بود ارسال محموله های الواح ادامه یابد اما بسته بعدی به دلیل پاندمی کرونا به تعویق افتاد تا اینکه در سفر اخیر رئیس جمهور به آمریکا به او تحویل داده شد.

به گفته عزت الله ضرغامی (وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) زمینه بازگشت سایر الواح هخامنشی به کشور نیز فراهم شده و به همین منظور کارشناسان میراث فرهنگی آبان امسال به آمریکا سفر می کنند.

علی اصغر مونسان (وزیر پیشین گردشگری) درخصوص باز شدن راه بازگشت الواح هخامنشی گفت: بازگشت الواح هخامنشی به ایران نتیجه زحمات و پافشاری های ما از سال 96 بود. با پیگیری هایی که از دانشگاه شیکاگو داشتیم و اسناد و مدارکی که ارائه کردیم، موفق شدیم نظر مساعد آمریکا را برای بازگرداندن الواح جلب کنیم. دادگاهی در نیویورک حکم به مصادره اموال را صادر کرده بود برای پرداخت غرامت به آمریکایی هایی که در یک بمب گذاری کشته شده بودند.

او افزود: اسناد و مدارک لازم را فرستادیم برای دفترنمایندگی در آمریکا، آنها هم پیگیری کردند و دیوان عالی آمریکا رای دادگاه نیویورک را شکسته و مانع از مصادره این اموال شد. سپس موضوع را از موسسه دانشگاه شرق شناسی شیکاگو پیگیری کردیم که این اموال را به صورت امانی 84 سال قبل امانت گرفته اید و باید به ما برگردانید. همچنین به این دانشگاه تاکید کردیم که هر دو مجموعه ای فرهنگی هستیم فارغ از هرگونه مسائل سیاسی بین دو کشور.

مونسان گفت: به ما اعلام کردند که در حال مطالعه هستند و ما هم گفتیم از 84 سال قبل تاکنون قطعا بخشی را مطالعه کرده اید و آنها را برگردانید. بسته اول که هزار و 873 لوح بود را در آن زمان به ایران بازگرداندند که آن هم داستان های خود را دارد؛ نه پول کافی برای بسته بندی داشتیم، نه برای حمل و نقل و نه برای بیمه. با سازمان برنامه و بودجه هم رایزنی کردیم اما بودجه ای به ما اختصاص ندادند. ما هم به دانشگاه شیکاگو اعلام کردیم که از ایران الواح را تحویل گرفته اید و باید در ایران به ما تحویل دهید. آنها هم موافقت کردند.

او افزود: رئیس ایران شناسی موسسه شرق شناسی در مقابل از ما درخواست کرد 4 نفر از اعضای موسسه به ایران سفر کنند و سپس مابقی محموله ها را به ما تحویل دهند. ما هم موافقت کردیم. 4 نفر از این موسسه به ایران سفر کرده و از آثار تاریخی در کشورمان بازدید کردند و قول دادند بسته دوم را آماده کنند که همین الواح تاریخی بود که اخیرا آقای رئیسی از آمریکا به کشورمان بازگردانده اند. متاسفانه در آن زمان پاندمی کرونا آغاز شد و تمامی فرودگاه ها بسته شدند. به همین دلیل در آن زمان ارسال بسته ها به کشورمان متوقف شد.

مونسان گفت: اجازه و راه اینکه الواح تاریخی به کشورمان بازگردانده شود را ما باز کردیم. البته آقای ضرغامی در توئیت خود با رعایت اخلاق به این موضوع اشاره کرده است. اما این ادعا که بازگرداندن الواح هخامنشی نتیجه مذاکرات حقوقی بود، صحیح نیست. البته مذاکرات حقوقی از مصادره الواح هخامنشی جلوگیری کرد.

او افزود: به زودی محموله های دیگر را هم تحویل می دهند. ما به آنها اعلام کردیم که اگر الواح هخامنشی را پس ندهند، مبادلات فرهنگی متوقف خواهد شد. انصافا کار دشواری بود. علاوه بر مذاکرات و جلب رضایت طرف مقابل، موضوع اوپک را داشتیم. باید جواز را دریافت می کردیم تا بتوانیم مبادلات تجاری داشته باشیم. تمامی این اتفاقات نتیجه کار مشترک مابین وزارت میراث فرهنگی و دفتر نمایندگی در آمریکا است.

مونسان درباره یکی از الواح گفت: یکی از الواح خیلی مهم نشان از این دارد که کارگران در آن زمان کارت کارگری داشتند، ساعت کاری کارگر ثبت میشد و از حسابداری حقوق دریافت می کردند. موضوعی که در دنیای متمدن امروز بسیار اهمیت دارد و آن این است که ایرانی ها در طول تاریخ برده داری نکردند. این در حالی است که تمام کاخ های سلاطین دنیا با برده داری ساخته شده اند اما در ساخت تخت جمشید کارگران مزد دریافت می کردند.

او همچنین به یکی از آثار تاریخی اشاره کرد که در گذشته قاچاق شده بود و گفت: در آن زمان سردیس هخامنشی تخت جمشید مدتها قبل قاچاقی کنده شده بود و نمی دانستیم کجاست. یک ایران شناس خارجی با ایمیل به ما اطلاع داد که در یکی از حراج ها فروخته خواهد شد. بالافاصله به دفتر نمایندگی در نیویورک اطلاع دادیم که جلوی حراج را بگیرید. دادستان نیویورک نیز برای متوقف کردن فروش از ما اسناد و مدارک خواست تا ثابت کنیم این اثر از آن ایران است و قاچاق شد.

چند روز تا برگزاری حراج فرصت داشتیم. از این رو تمام همکاران را بسیج کردیم تا اسناد و مدارک لازم را آماده کنند. در نهایت هم موفق شدیم حکم توقف موقت حراج را بگیریم. سپس فرصت پیدا کردیم تا مدارک تکمیلی را آماده کنیم و به دادستانی ارائه کردیم و حکم برگشت سردیس را گرفتیم و در سفر رئیس جمهور ارائه شد.

مونسان یادآور شد: بعد از بازگشت، سردیس کامل و سالم در موزه های مختلف کشور نمایش و تحویل تخت جمشید شد. همه این کارها در زمانی انجام گرفت که با ریاست جمهوری ترامپ همزمان بودیم و تحریم ها شدت گرفته بودند و خروج آثار از کشور آمریکا نیز نیاز به اوپک داشت. با این وجود موفق شدیم این آثار را به کشور بازگردانیم. این روند همچنان توسط مسئولان وقت ادامه یافته است.