قدیمی ترین ساعت حرم رضوی چه زمانی کوک شد؟

ایسنا/ بدنبال آخرین خبرهای بدست آمده، این پرسش مطرح می گردد که قدیمی ترین ساعت حرم رضوی چه زمانی کوک شد؟

رضا سلیمان نوری، یک خراسان پژوه در خصوص تاریخچه ایوان ساعت حرم رضوی اظهار کرد: ساعت های بزرگ حرم رضوی یکی از المان های شناخته شده این مجموعه در سطح جهان است که داستان خاص خود را دارد. ایرانی ها از زمان های دور با واحدهای زمانی آشنایی داشتند و شبانه روز را به تکه های زمانی تقسیم میکردند اما مستندات میگوید صنعت ساعت در ایران در دوره صفوی رواج یافته و حرم امام رضا (ع) نیز از این دوره دارای ساعت و ساعت ساز بوده است.

وی ادامه داد: در سندی مربوط به سال 1093 قجری قمری امیرسعدالدین محمد، وزیر خراسان و واقف مزرعه گود سلوک، یکی از مصارف این موقوفه را اجرت ساعت ساز آستان قدس قرار داده است. البته قدیمی ترین ساعت موجود در حرم متعلق به دوره قاجار و ساخت کشور انگلستان است. برخی خرید آن را به امین الملک برادر میرزاعلی اصغرخان اتابک، صدراعظم ایران در دوره ناصری نسبت می دهند و بعضی آن را متعلق به دوره مظفری می دانند.

سلیمان نوری ادامه داد: با توجه به سال ساخت ساعت که در پیاله زنگ 1309 هجری قمری حک شده، به نظر می رسد این ساعت در سالهای آخر سلطنت ناصرالدین شاه ساخته و با در نظر گرفتن امکانات ارتباطی آن دوره در زمان مظفرالدین شاه به حرم مطهر اهدا شده است.

این خراسان پژوه گفت: این ساعت ابتدا بر فراز ایوان غربی صحن انقلاب روی برجی فلزی از جنس حلب نصب شد و از آن پس این ایوان به ایوان ساعت نیز شهرت یافت. ساعت دارای چهار صفحه در چهار جهت است و در گذشته صدای زنگ آن به خصوص شب ها در تمام شهر طنین انداز میشده است.

کوک ساعت حرم از سال 1363 شمسی برقی شد

سلیمان نوری تصریح کرد: کوک این ساعت دستی بوده که از سال 1363 هجری شمسی برقی شد. ایوان ساعت در سال 1335 شمسی به دلیل سنگینی لنگر ساعت و همچنین گود کردن کف نهر خیابان در زیر سردر ایوان و نفوذ آب به پایه ها دچار شکست شده بود، این ساعت از بالای ایوان ساعت برداشته و به برج سردر ایوان جنوبی صحن آزادی منتقل شد.

وی خاطرنشان کرد: این برج دارای 6 طبقه است. موتور ساعت در طبقه زیرین در سطح پشت بام ایوان روی چهار پایه ای فلزی جای دارد و فاصله موتور ساعت تا کنار صفحه آن واقع در طبقه ششم 71 پله است. از محل موتور تا طبقه ششم چهار میله بلند به وسیله چند چرخ دنده عقربه های صفحات را در چهار سو به حرکت در می آورد.

این خراسان پژوه گفت: پس از ترمیم ایوان غربی صحن انقلاب ساعت اهدایی عبدالحسین معاون التجار یزدی بر فراز آن نصب شد. برج ساعت صحن انقلاب از بالای ایوان دارای چهار طبقه و فاصله ارتفاع محل نصب کارخانه ساعت تا پشت عقربه ها 45 پله است. به این ترتیب که طبقه اول محل کارخانه، طبقه دوم محل میله های رابط و لنگر ساعت، طبقه سوم محل تقسیم عقربه ها و پشت صفحات ساعت و طبقه چهارم محل نصب پیاله و چکش زنگ است.

سیلمان نوری افزود: ساعت معاون التجار که تاریخ ساخت آن 1332 شمسی بوده و از هامبورگ آلمان خریداری و با کشتی به بندر خرمشهر و از آنجا به تهران و سپس به مشهد منتقل شد. در زمان انتقال آن از خرمشهر به مشهد نماینده ای از آستان قدس برای نظارت همراه محموله بود. این ساعت که در سال 1334 با تشریفاتی خاص به صحن انقلاب منتقل و نصب شد مانند ساعت قبلی دارای چهار صفحه در چهار جهت است اما شماره های صفحه آن فارسی و وزن آن کمتر است.

ساعت حرم در صورت قطع برق چگونه کوک می شود؟

وی اضافه کرد: کوک ساعت روزانه 2 بار با الکتروموتور به صورت خودکار صورت می پذیرد و در صورت قطع برق تا 24 ساعت کوک است. همچنین در صورت طولانی شدن قطع برق کوک ساعت به وسیله هندل و با دست انجام می شود. این ساعت دارای 2 نوع صدای زنگ است. یعنی به ازای هر ربع یک زنگ و در هر ساعت به تعداد ساعتی که نمایش داده می شود، زنگ نواخته می شود.

رئیس هیات مدیره انجمن توسعه گردشگری چهارباغ خراسان در خصوص تفاوت ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی عنوان کرد: در سیستم و نصب 2 ساعت بزرگ صحن انقلاب و آزادی تفاوت هایی وجود دارد، به این صورت که ساعت صحن انقلاب با یک لنگر و ساعت صحن آزادی با سه لنگر کار می کند. همچنین موتور ساعت صحن آزادی بر عکس ساعت صحن انقلاب در پایین و لنگرها در بالا جاسازی شده است.