سوتدی پلو معرف هویت ملی و قومی مردم اردبیل است

میراث آریا/ براساس آخرین اخبار منتشر شده و گزارش های بدست آمده، سوتدی پلو معرف هویت ملی و قومی مردم اردبیل است.

سوتدی پلو یا شیرپلو یکی از پلوهای سنتی شهرستان نمین است که بیشتر برای ایام عید و به عنوان غذای نذری آماده می شود، البته این غذا معمولا به همراه ماهی دودی سرو شده و به تنهایی استفاده نمی شود و اغلب به همراه این غذا، اردبیلی ها آش دوغ را هم درست می کنند.

سوتدی پلو از جمله غذاهای سنتی اردبیل و نمین است که خوشبختانه همچنان توسط مردم مناطق مختلف استان اردبیل طبخ می شود ولی امروزه پخت این غذا به سان سابق زیاد رایج و متداول نیست و گرایش جوان ها به فست فودها سبب کم رنگ شدن مصرف این غذای سنتی شده است.

این غذا بسیار مقوی و پرکالری است و در زمانهای قدیم به عنوان غذای ویژه شب چهارشنبه سوری و غدای بومی ایام عید در استان اردبیل و بویژه در شهر نمین در ماه محرم به عنوان غذای نذری در مساجد برای عزاداران حسینی پخته و پخش میشد.

با توجه به اینکه غذاهای محلی معمولا با آب و هوا و اقلیم منطقه هماهنگی دارند، سوتدی پلو نیز سازگار با آب وهوای منطقه است، چرا که این غذای محلی مواد اولیه مفیدی دارد و به همین دلیل در ماه مبارک رمضان گزینه ای مناسب برای وعده افطار یا سحر بشمار می رود، شیر غذای کامل است که در پخت این غذا به جای آب به برنج اضافه می شود.

بجای مصرف پروتئین گوشت قرمز از گوشت ماهی استفاده می شود و خرما و کشمش هم دارای طبع گرم هستند که در برابر برنج و شیر و ماهی که خاصیت سردی دارند برای ایجاد تعادل استفاده می شوند.

مراحل پخت

مهارت پخت سوتدی پلو به زمانهای قدیم بر میگردد که با نوعی برنج به نام آقایی که بسیار خوش طعم و خوش عطر بود، پخته میشد و ماهی که استفاده میشد، ماهی دست پیچ بوده که نوعی ماهی برای خانواده های اشرافی بوده که امروزه در دسترس نیست.

برای تهیه این پلو برنجی را که به مدت یک تا دو ساعت با آب و نمک خیسانده اند را به همراه شیر، زعفران و کمی نمک مثل کته عادی و زردچوبه در یک قابلمه ریخته و روی حرارت ملایم قرار می دهند و اجازه می دهند تا شیر کاملا جذب برنج شده و آب آن کشیده شود.

در این مدت بهتر است درب ظرف باز باشد تا شیر به اصطلاح سر نرود، پس از کشیده شدن آب، کره را به برنج اضافه کرده و درب ظرف را گذاشته و حرارت را کم می کنند تا به مدت 20 دقیقه جا بیفتد.

ماهی دودی که از قبل آب پز و قطعه قطعه شده به روی برنج داخل بشقابی قرار می دهند و بعد دم کن را روی قابلمه میگذارند، بطوریکه عطر ماهی دودی در قابلمه پخش شود و بخار برنج سبب پخته شدن ماهی هم می شود، پس از 20 دقیقه قابلمه را از روی حرارت بر می دارند.

زمان پخت باید طولانی نشود، زیرا پلو ته می گیرد و به دلیل وجود شیر ممکن است ته آن بسوزد؛ در تابه ای کشمش، قیسی و خرما را با کره و با حرارت کم تفت می دهند و پلو را داخل دیس مورد نظر کشیده و با کشمش و خرمای بدون هسته یا قیسی پلو و تکه های ماهی تزیین می کنند.

این پلو با کره طبیعی درست می شده و عمده مصرف آن در ایام ماه محرم و به خصوص در شب تاسوعای حسینی هر خانواده به فراخور حال خویش غذایی درست میکرد و سوتدی پلو هم بین آن غذاها بوده و در سینی های مسی مخصوص به نام مجمعه چیده و با دستمال پارچه ای روی آن را می پوشاندند و روانه مسجدها میکردند تا اهالی آن محله و مهمان های سایر محلات در آنجا صرف کنند.

بعدها این سنت برداشته شد و مردم به صورت نقد هزینه آماده سازی غذای نذری را به مساجد پرداخت می کنند و در آنجا غذای نذری پخته شده و بین مردم پخش می شود.

ثبت ملی غذاهای محلی برای رونق گردشگری غذا

نادر فلاحی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل با اشاره به اهمیت غذاهای محلی استان گفت: احیای غذاهای سنتی و محلی و شناساندن آنها برای نسل جوان از مهمترین برنامه هایی است که در چند سال اخیر با جدیت دنبال شده و در همین راستا با تلاش های انجام شده و تشکیل پرونده و مستندات، سوتدی پلو به عنوان غذای محلی اردبیل به ثبت ملی رسید.

او غذاهای محلی استان را از جمله منابع غذایی بکر و غنی برشمرد و بیان کرد: شناسایی و گسترش این غذاها می تواند گامی در مسیر حفظ هویت ملی و قومی این منطقه باشد که با توجه به اهمیت این موضوع تلاش می کنیم تا در راستای شناسایی و ثبت دیگر غذاهای محلی و سنتی استان نیز اقدام کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل با تاکید بر تشویق جوانان و کودکان به مصرف این گونه غذاها توسط خانواده ها افزود: این امر با توجه به ارزش های غذایی که این خوراکی ها دارند، علاوه بر تضمین سلامت جسمی آنها، باعث احیا و رونق غذاهای محلی و هویت مردم منطقه می شود.

فلاحی برگزاری جشنواره غذاهای سنتی و ایجاد امکان تحقیقات میدانی و تهیه مدارک مستند از مراحل انجام این مهارت پخت در شهرها و روستاها را از راهکارهای احیای این غذاها دانست و ادامه داد: ارائه کردن این غذا در رستوران ها و مراکز تهیه غذای خانگی نیز می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد.

او ثبت ملی غذاهای محلی را اقدامی مهم برای رونق گردشگری غذا عنوان کرد و گفت: با توجه به ظرفیت استان اردبیل در این حوزه، تلاش می کنیم تا از این قابلیت برای جذب گردشگران استفاده کنیم.