صنایع دستی به عنوان نماد هویت ملی و شناسنامه فرهنگی ایرانیان شناخته شده است

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، صنایع دستی به عنوان نماد هویت ملی و شناسنامه فرهنگی ایرانیان شناخته شده است.

ثبت حدود 300 رشته هنری در ایران و فعال بودن بیش از 2 میلیون هنرمند صنایع دستی نشان از ظرفیت فرهنگی، اجتماعی، هنری و اقتصادی این حوزه است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد اما نمایش و تبلیغ این افتخار و اصالت، مهمترین اقدام در معرفی آن به علاقمندان و دوستداران هنر ایرانی است.

برگزاری نمایشگاه های سراسری، دایر کردن بازارچه ها و فروشگاه های عرضه فصلی، ارائه تسهیلات و بسته های حمایتی و مشوق های صادراتی، بیمه هنرمندان و حذف تعرفه های مالیاتی فعالان این بخش، اگرچه می تواند به رونق صنایع دستی و هنرهای سنتی در کشور کمک کند، اما آنچه مهم است و رویکرد جدیدی را می طلبد، جایی است که محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی در زندگی روزمره مردم کاربردی شود.

البته برای معرفی افتخارآمیز محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی، این آثار باید علاوه بر طراحی و نمایش در فضاهای عمومی به عنوان نمادهای شهری در میادین و بیلبوردهای شهری، جلوی چشم و دسترس مردم، کودکان و نوجوانان در معابر، فرهنگسراها، نمایشگاه ها و مدارس باشد، حتی باید در سریال ها و تیزرهای تلویزیونی نمایش داده شود. گاهی هم جلسات عالی کشور که توجه همه رسانه ها و افکار عمومی را به خود جلب می کند، جایگاه مناسبی برای صدرنشینی این صنعت اصیل ایران زمین است.

استان البرز دارای مکانهای گردشگری فراوان مانند طالقان، باغ شهر، باغ فاتح، جاده چالوس، کاخ مروارید، روستاهای تاریخی است، مکانهای دیدنی و زیبا، سوغاتی ها و صنایع دستی بی نظیر، البرز را استانی مناسب برای گردشگری ساخته است. سوزن دوزی، سنگ تراشی، شیشه گری، گلیم بافی و سفالگری از صنایع دستی شاخص استان البرز است.

براساس مقاله صنایع دستی به عنوان نماد هویت ملی و شناسنامه فرهنگی ایرانیان شناخته شده است، باید بدانید که استان خراسان رضوی با جذابیت های متنوع مکانهای مذهبی و دیدنی، در کنار صنایع دستی متنوع و منحصر بفردش یکی از استانهای جذاب و مورد توجه همه ایرانیان و مسلمانان منطقه است. وجود معدن های سنگ های قیمتی خراسان رضوی را به یکی از متطق معروف جهان در این زمینه تبدیل کرده است. صنایع دستی خراسان رضوی با تأثیر گرفتن از محیط و منطقه از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

انگشترسازی با سنگ های قیمتی، سفالگری، قالی بافی، فیروزه تراشی، سنگ تراشی و قلم زنی روی سنگ، شعربافی، نمدمالی، پوستین دوزی از هنرهای سنتی و صنایع دستی رایج و مشهور در خراسان رضوی است.

زمانی که صحبت از استان مازندران می شود، در کنار چشم اندازهایی مثل دریا، جنگل و کوه های سر به فلک کشیده صنایع دستی ارزشمند این استان هم جایگاه ویژه ای در بین گردشگران دارد. در همه شهرهای این استان صنایع دستی متنوع وجود دارد که با آداب و رسوم این منطقه تطابق فرهنگی اجتماعی دارد. تهیه سوغاتی و یادگاری از شهرهای مختلف یکی از بخشهای جذاب سفر به مازندران است و صنایع دستی این شهرها یکی از بهترین گزینه ها برای خرید است.

سفالگری، نمدمالی، چنته، پارچه بافی، موج بافی، جوراب بافی، جاجیم بافی، گلیم بافی، حصیر بافی، لاک تراشی، قالی کلاردشت و کنده کاری روی چوب از برجسته ترین صنایع دستی مازندارن است.

استان گلستان را میتوان یکی از قطب های قوی تولیدکننده صنایع دستی همچون فرش ترکمنی، گلیم، قالیچه، پشتی، قارچین، نمد بافی، سوزن دوزی، ابریشم دوزی بر پارچه، گلدوزی، زیورآلات ترکمنی، ساخت آلات موسیقی، ریسندگی و بافندگی الیاف، سبد بافی، وسایل چوبی، پارچه بافی و .... دانست.

یکی از مهمترین دلایلی که سبب شده این استان از چنین صنایع دستی متنوع و منحصر بفردی برخوردار باشد وجود قومیت های مختلف در این استان است. استان گلستان از قدمتی 7 هزار ساله برخوردار است بنابراین نه تنها این صنایع دستی از تنوع بلکه از قدمتی بسیار طولانی برخوردار هستند که سبب شده هم نظر گردشگران و هم پژوهشگران به آنها جلب شود.

استان گیلان به دلیل دارا بودن پیشینه تاریخی، صنایع دستی بسیار متنوعی هم دارد که کاملا بومی و معرف آداب و رسوم و پیشینه کهن این سرزمین است. این استان شمالی به دلیل همجواری با دریای خزر و دارا بودن جاذبه های تاریخی، گردشگری و طبیعی فراوان همواره در کانون توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده است.

حصیربافی، بامبوبافی، رشتی دوزی، سفالگری و چموش دوزی، چادرشب بافی، مرواربافی دستبافته های پشمی و عروسک کاموایی و شال بافی از مهمترین صنایع دستی استان گیلان است.

استان هرمزگان در جنوب ایران با فرهنگ ریشه دار و قدیمی در کنار آداب و رسومی خاص مورد توجه بسیاری از تاریخ شناسان است. هرمزگان جایگاه ویژه ای در صنایع دستی ایران دارد و بیشتر تولیدات آن نیز توسط زنان منطقه انجام می شود. میتوان گفت دست سازه های این استان با زیبایی و طراحی چشم نواز بیشتر جنبه مصرف محلی دارد و معمولا فصلی است.

گلابتون دوزی، حصیربافی، خوس دوزی، بادله دوزی و سوزن دوزی، قالی بافی، خرسک بافی، شیریکی پیچ و چادرشب بافی و چنته بافی از هنرهایی است که نزد مردمان بوشهر زنده و رایج است.

صنایع دستی استان قم مانند سایر مناطق کشور از پیشینه و قدمت دیرینه ای برخوردار هستند. استان قم به دلیل موقعیت جغرافیایی کویری، امکانات کمتری برای رونق فعالیت کشاورزی و دامداری داشته است. در نتیجه روستاییان این استان برای امرار معاش به تولید صنایع دستی که از مهمترین بخشهای مولد اقتصادی در سطح استان است مشغول هستند.

شهر قم به دلیل موقعیت جغرافیایی در طول سال میزبان مسافران داخلی و خارجی زیادی است. صنایع دستی یکی از جاذبه های گردشگری شهر مذهبی قم است که دارای بازار پررونقی است که از مهمترین آن میتوان به قالی دستبافت، معرق کاری، منبت کاری، کاشی و سفال، خرمهره سازی، سنگ تراشی، خراطی چوب، تراش سنگ های قیمتی و انگشترسازی اشاره کرد.

بخش زیادی از زندگی مردم استان یزد از همجواری با اقلیم کویر تاثیر گرفته است، که از جمله آنها میتوان به سبک شهرسازی، شیوه های ارتزاق، صنایع دستی یزد، خلق و خو و غیره اشاره کرد و از استانهای مهم ایران در حوزه صنایع دستی بشمار می رود.

سفالگری، زیلو بافی، زرگری، کاشی سازی از هنرهای اصیل با قدمت چندهزار ساله یزدی ها است. البته نمدمالی، دارایی بافی، گیوه بافی، ترمه دوزی، زری بافی، شمدبافی و قلم زنی نیز از صنایع دستی مشهور این استان است.

یکی از کهن ترین سکونتگاه های بشری در کشورمان و حتی در جهان، مناطق غربی کشور و دامنه های کوههای زاگرس است. استان زیبای لرستان با قدمتی چند هزار ساله همچون نگینی در این منطقه می درخشد. منطقه ای که شواهدی از سکونت انسانهای اولیه در برخی غارهای آن مشاهده شده است.

ورشوسازی، گیوه بافی، جاجیم بافی، نمد مالی و حصیربافی قالی لری، منبت چوب، ماشته بافی، مشبک چوب، معرق چوب از هنرهای سنتی و صنایع دستی شاخص لرستان است.

استان زنجان یکی از استانهای فعال کشور در زمینه صنایع دستی است. یافته های باستان شناسی بدست آمده از این استان بر قدمت انواع صنایع دستی در این منطقه گواهی می دهد. انواع صنایع دستی از قبیل چاقوسازی، گلیم بافی، جاجیم بافی، چارق دوزی، سفال گری، ملیله کاری، فرش بافی، فلزکاری، مسگری و نقره سازی در شهرستانهای این استان متداول است. بافت انواع قالی و قالیچه در مناطق مختلف استان رواج دارد ولی بیشترین میزان تولید در منطقه زنجان، ابهر و قیدار دیده می شود.

صنایع دستی استان سمنان جلوه ای از هنر و فرهنگ و تمدن، سرزمین کهن ایران است که تبلور روح لطیف مردمان سرزمینش را به نمایش گذشته است، به تاکید کارشناسان امر این هنرهای دستی با توجه به قدمت تاریخی آن به معرفی و توجه بیشتر نیاز دارد.

آثار سرامیک، کاشی هفت رنگ، کبود دانه (کئوکه)، گلیم بافی، جاجیم بافی، نمد مالی، چاپ قلمکار، معرق چوب، منبت و حجم چوبی، قالیبافی و مهارت سازسازی از مشهورترین استان سمنان بشمار می آید.

صنایع دستی جذاب اردبیل توسط روستایی ها و عشایر این منطقه تولید می شود و بیشتر این محصول ها از مواد اولیه طبیعی تهیه و فروش آنها چرخ اقتصاد این خانواده ها را می چرخاند. بافته های داری و پشمی این صنایع دستی به کشورهای دیگر صادر می شود و طرفداران زیادی دارد. گلیم بافی یکی از مهمترین صنایع دستی شهر اردبیل است که شهرت جهانی دارد و نمونه های قدیمی آن متعلق به دوره اشکانیان است. طرح و نقش های اصیلی که در این گلیم بکار می رود نقش اژدها، گردونه مهر، خرچنگ و سماور سینی است و از این طرح ها بیشتر در نمین، مغان و روستاهای اطراف آن استفاده می کنند.

گلیم، جاجیم، قالی، پلاس و چنته بافی از صنایع دست باف اردبیل محسوب می شود. اجاق قراقی و خورجین بافی مسندبافی و نمکدان بافی هم در روستاهای این استان رایج و مشهور است. اما به سراجی و سفالگری خراطی و ملیله کاری به عنوان صنایع دستی و هنرهای سنتی این استان میتوان اشاره کرد.

استان فارس یکی از جذاب ترین منطقه های گردشگری ایران بافت تاریخی و مشاهیر و ادیبان و آثار باستانی که شهرت جهان دارند اما فارس با تنوع صنایع دستی جایگاه ویژه ای نزد ایرانیان و گردشگران جهان دارد.خونگرمی مردم در کنار زیبایی های تاریخی و هنرهای دستی این استان خاطره ای ماندگار را از سفر به فارس می سازد. صنایع دستی استان فارس با تنوعی فوق العاده اصالت هنر و طبع لطیف مردم آن بویژه عشایر را نشان می دهد.

خاتم کاری، سفال گری، نقره کاری و منبت کاری، قلم زنی و شیشه گری، نگارگری و نمدمالی، آیینه کاری و قالی بافی، گبه بافی و جاجیم بافی، بوریابافی و پارچه عشایری، گیوه بافی و گچ بری و رنگرزی نشان از تکثر و تنوع هنرهای سنتی نزد مردم استان فارس است.

شهرهای جنوبی ایران بعد از گرما، به هنر و هنرمندی مردمانشان معروف هستند. بوشهر یکی از همین شهرهای جنوبی است که در کنار سواحل نیلگون خلیج فارس هر ساله میزبان تعداد زیادی از گردشگران ایرانی و خارجی است. یکی از چیزهایی که این شهر به آن معروف شده صنایع دستی بوشهر و هنر مردم خونگرم آن است که نخل های تنومند و همجواری با خلیج فارس نیز در صنایع دستی بوشهر بی تاثیر نبونده است.

گبه بافی، عبابافی، گلیم بافی، حصیربافی و مهارت لنج سازی، گرگور، ساخت مصنوعات دستی با شاخ و برگ نخل و سوزن دوزی از هنرهای سنتی اهالی استان بوشهر است.

محصولات صنایع دستی استان کهگیلویه و بویر احمد شامل قالی، گلیم، جاجیم، سفال، سبد، حصیر، نمد، زیلو، گیوه و ریسندگی و بافندگی است. صنایع دستی عشایر استان کهگیلویه و بویر احمد هم به ابزار و وسایل خانگی و بافته ها تقسیم می شوند. ابزار و وسایل خانگی مانند وسایل پخت نان، تفنگ، گرز، داس و تبر که معمولاً از فلز و چوب ساخته شده؛ بیشتر توسط مردان تولید می شوند. صنایع دستباف این استان هم شامل قالیچه، گلیم، جاجیم، سفره، جوال، توبره، زیرپا، خورجین و چیزهای دیگری از این قبیل است که با استفاده از پشم گوسفندی و موی بز تهیه می شود و بافت این فرآورده ها ویژه زنان است.

گاهی هم نمایش محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی در قالب در طراحی های آیینی مانند نوروز آن هم در مبادی ورودی مانند ترمینال فرودگاهی، ایستگاه های قطار و وسایل نقلیه جاده ای محل تردد گردشگران داخلی و خارجی است می تواند اثربخش باشد.

چیدمان هفت سینی زیبا و ساده با استفاده از آثار زیبا صنایع دستی در پاویون دولت در فرودگاه مهرآباد تهران در نوروز 1401 نمونه ای از خلاقیت و ابتکار است. سفره ای آیینی مزین با قرآن مجید تزیین شده با حکاکی روی چرم (از استان تهران)، پارچه رومیزی دست بافت با سوزن دوزی فاخر (از استان گلستان)، ظروف، گلدان، آینه و شمعدان های مس چکشی (از زنجان) و فیروزه کوبی روی مس (از استان اصفهان) که تلفیقی از حضور صنایع دستی و آیین باستانی ایرانی است.