امکان دیدن تفاوت های آثار تقلبی از اصل را فراهم کرده ایم

ایلنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده و گزارش های منتشر شده، امکان دیدن تفاوت های آثار تقلبی از اصل را فراهم کرده ایم.

این روزها موزه ملی ایران میزبان نمایشگاهی با آثاری خاص از دو مجموعه دار است. نمایشگاهی که قدمت برخی از آثار آن به هفت هزار سال پیش باز می گردد. در این نمایشگاه آثار باستانی و اشیای فلزی گرانبهایی در معرض دید عموم گذاشته شده است. با وجود آنکه در این نمایشگاه 1500 قلم شی تاریخی به نمایش درآمد اما براساس بررسی کارشناسان موزه، حدود 500 قلم از اشیای حاضر در نمایشگاه تقلبی هستند.

یوسف حسن زاده (باستان شناس) درباره آثار به نمایش درآمده و چرایی عرضه آثار تقلبی در نمایشگاه گفت: براساس مقایساتی که درخصوص برخی از این آثار و نمونه هایی که در کاوش های باستان شناسی بدست آمده انجام شده، میتوان گفت برخی از این آثار تقلبی هستند که البته براساس نمونه های اصل ساخته شده اند. در ویترین های این نمایشگاه آثار در کنار تصاویری به نمایش درآمده اند تا بیننده بتواند مقایسه ای بین اثر درون ویترین و نمونه اصل آن که در کاوش باستان شناسی بدست آمده، انجام دهد.

او ادامه داد: بطور مثال ملاقه های مفرغی در یکی از ویترین ها به نمایش گذاشته شده که در کنار تصاویری از اشیای اصلی بدست آمده در کاوش قرار داده شده است. سعی کردیم در این نمایشگاه تعدادی از اشیایی که دارای اصالت هستند را در کنار اشیایی که مطمئن هستیم اصالت ندارند، به نمایش بگذاریم تا بیننده بتواند مقایسه های ذهنی خود را داشته باشد و تفاوت ها را ببیند.

حسن زاده تصریح کرد: بطور مثال، دهانه اسب های مفرغی را تقریبا در تمام حوزه لرستان داریم اما کارشناسی که آنالیز روی این آثار انجام داده و حتی افراد دانشگاهی که تجربه شناسایی این آثار را دارند، به ما کمک کردند و با بررسی نوع اکسیداسیون، مرمت و حتی قالب گیری هایی که انجام شده، متوجه شدیم که هرچند ممکن است شکل ظاهری این آثار در نگاه اول بیننده را مجاب کند این شی اصل است اما در واقع این آثار از روی نمونه های اصل کپی شده اند و تقلبی هستند.

این باستان شناس با اشاره به پیکرک های مفرغی حاضر در نمایشگاه گفت: نمونه هایی از این پیکرک ها در سالن ایران باستان موزه ملی به نمایش گذاشته شده. کپی این آثار بقدری دقیق است که حتی بخش شکستگی را عین همان اصل اثر درآورده اند. اما وقتی این اثر را در دست می گیرید، قالبی بودن و نوع تراش ها و سنباده ای که روی آن کشیده شده و… را میتوان تشخیص داد. البته تشخیص این امور برای افراد عادی کار ساده ای نیست و تنها کارشناسانی که با شی اصل در ارتباط بوده اند، می توانند این امور را تشخیص دهند.

او با اشاره به آنکه موزه ملی از حضور و مشورت شورای چند نفره ای که متخصص اصالت سنجی آثار هستند نیز بهره میبرد، گفت: بسیاری از آثار تاریخی که قرار است در خارج از کشور به نمایش درآیند توسط این کمیته اصالت سنجی می شوند و حتی پس از بازگشت نیز این کار انجام می شود. این مهم درخصوص آثاری که از خارج می آیند نیز می شود.

حسن زاده در ادامه به برخی از تکنیک های ساخت اشیای تقلبی توسط باندهای قاچاق اشاره کرد و گفت: اکسید کردن آثار یکی از روش هایی است که قاچاقچیان برای اصل نشان دادن مصنوع ساخته شده استفاده می کنند. بطور مثال در تعدادی از بشقاب هایی که در این نمایشگاه شاهد هستیم، اکسیدها و زنگارهایی شاهد هستیم که قطعا در محیط گوگردی ایجاد شده اند. بدین ترتیب که شی توسط قاچاقچیان درست می شود و برای زنگار بستن و اکسید کردن آن را درون فاضلاب و توالت قرار می دهند و بعد از آنکه چند ماه در آن محیط ماند، چنین اکسیدهایی روی ظروف شکل میگیرد و نمایی قدیمی به آن می دهد. این آثار از روی فرم ها و اشیایی که در کاوش بدست آمده اند، ساخته شده و در فضای خاص اکسید شده اند.

این باستان شناس خاطرنشان کرد: نباید فراموش کرد که از این دست اشیای تقلبی که توسط باندهای قاچاق ساخته می شوند در بازار خرید و فروش عتیقه کم نیست. میتوان گفت بسیاری از افراد برای خرید و فروش این اشیا که بعضا تقلبی هستند، زندگی و مال خود را از دست داده اند. بسیاری از زندگی ها تغییر کرده و بارها و بارها این اشیا دست به دست چرخیده است. این درحالی است که این اشیا توسط باندهای قاچاق در عصر حاضر ساخته شده اند و به نام عتیقه و اشیای باستانی فروخته می شوند.

او ادامه داد: مردم و عموم جامعه باید بدانند که هرآنچه که دست به دست می شود الزامی برای اصل بودن آن وجود ندارد. واقعیت آن است که عموم جامعه باید نسبت به این مهم آگاه شوند که اگر قرار است زندگی خود را پای گنج و عتیقه بگذارند، بدانند که بسیاری از این آثار اصالت ندارند. مطمئن هستم بسیاری از این آثار که اکنون جلوی ویترین آن ایستاده ایم و به راحتی درباره اصل و تقلبی بودن آنها صحبت می کنیم، زندگی افراد زیادی را تحت الشعاع قرار داده اند و آدمهای مختلف برای بدست آوردن آنها پول داده اند.

حسن زاده با اشاره به آنکه اگر چنین آثاری با چنین تنوعی به جای آنکه به موزه ملی و میراث فرهنگی کشور اهدا شوند، به قاچاقچیان فروخته و از مرز خارج می شدند چه اتفاقی در انتظار آنها و البته تاریخ کشور ما می بود، اذعان داشت: اگر این آثار از مرزها خارج می شدند، بعد از مدتی سر از حراجی ها در می آوردند و از آنجایی که به صورت مجموعه ارائه نمی شوند و به نوعی تک اثر به فروش می رسند، تبعات دیگری به دنبال دارند. بدین معنا که در موزه ها و مجموعه های مختلف پخش می شوند و از آنجایی که گاها برخی از این آثار مشابهت هایی با آثاری دارند که متعلق به فرهنگ عمومی تر هستند به همان نام شناخته می شدند.

این باستان شناس توضیح داد: بطور مثال، نمونه هایی از این آثار در عراق، افغانستان و مناطق دیگر نیز بدست آمده است و در واقع میتوان گفت در یک بازه زمانی در این منطقه چنین آثاری تولید میشد. در چنین شرایطی اگر بطور مثال یکی از آثار فلزی که اکنون در این نمایشگاه در کنار سایر آثار هم دوره خود به نمایش درآمده، به صورت تکی به یک موزه اروپایی فروخته میشد، کارشناس آن موزه در تعریف این شی میگفت، کاسه ای مفرغی که متعلق به منطقه غرب آسیاست. در واقع، هویت این شی میشد غرب آسیا.

هرچند ما نیز غرب آسیا هستیم اما در حالیکه اکنون به صراحت می گوییم این آثار متعلق به لرستان هستند، در آن شرایط شناسنامه ای که دریافت میکرد، شی متعلق به غرب آسیا بود. اتفاقی که در حوزه خرید و فروش آثار و گنجیابی رخ می دهد این است که تکه تکه هویت ما را از کشور خارج می کنند و از دست می رود. توجیه خیلی از این افراد آن است که این اشیا را به موزه خارجی می فرستند و در آنجا بهتر نگهداری می شود. درحالیکه این مهم را در نظر نمی گیرند که هویت مملکت ما تکه تکه به دست خودمان از بین می رود و هیچکس با خودش چنین کاری نمی کند.