طبیعت گردی علمی گامی در جهت توسعه پایدار گردشگری است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، طبیعت گردی علمی گامی در جهت توسعه پایدار گردشگری است.

بوم گردی یا اکوتوریسم؛ سفری مسئولانه به جاذبه های طبیعی برای لذت بردن، ادراک و قدر طبیعت را دانستن است؛ به نوعی همراهی کردن با ویژگی های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضر. بطوریکه از طریق آموزش زیست بوم را حفظ کنیم. این بخشی از آخرین تعریفی است که در سال 2015 جامعه بین المللی اکوتوریسم ارائه کرد اما عملکرد برخی از ما با این تعریف تناقض دارد، چرا که در برخی مواقع صدمات جبران ناپذیری را به طبیعت و حیات وحش وارد می کنیم. به عنوان نمونه با بستن چوب به شاخه های درختان برای تاب بازی کودکان، نوشتن یادگاری روی تنه درخت، جمع آوری برگ، سنگ، چوب با طرح های خاص و خزه تنه درختان و بالا رفتن از آنها باعث آسیب به پوشش گیاهی می شویم.

احمدرضا محرابیان، متخصص اکولوژی گیاهی به مناسبات اکوتوریسم و فرهنگ طبیعت گردی اشاره می کند و می گوید: هم ایمنی و سلامت افرادی که طبیعت گردی می کنند و هم رعایت قوانین حفاظت از محیط زیست دارای اهمیت است.

او درباره ایجاد فشارهای ناآگاهانه از جانب بشر بر محیط زیست توضیح می دهد: فصل بهار، فصل حساسی برای طبیعت است. زمان رویش گونه های گیاهی و تولید مثل گونه های جانوری است؛ بدین جهت در بسیاری از طبیعت گردی ها فشار ناآگاهانه ای را بر آنها تحمیل می کنیم.

این دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی پیرامون اینکه طبیعت گردی علمی گامی در جهت توسعه پایدار گردشگری است، می گوید: امروزه آفرود بسیار رواج پیدا کرده و می تواند به اکوسیستم های طبیعی آسیب بزند و خاک را جابجا کند و باعث ایجاد مشکل حتی در مناطقی می شوند که پوشش گیاهی وجود دارد.

در طبیعت میتوان آتش روشن کرد؟

محرابیان درباره آسیب های کمپ و کمپینگ ها به مناطق مختلف مانند مناطق کوهستانی میگوید: احتمال برداشت از گونه های گیاهی، شکار حیوانات و روشن کردن آتش کنترل نشده می تواند خسارت های جبران ناپذیری را به طبیعت وارد کند.

محمد درویش، رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو نیز درباره آتش افروختن در طبیعت اظهار می کند: طبیعت گردان تا حد امکان برای حضور در طبیعت همراه خود گاز سفری ببرند و از سوزاندن کاه و کلش یا باقیمانده چوب های موجود در طبیعت خودداری کنند.

او با تاکید بر اینکه روشن کردن آتش در هر مکانی از طبیعت کار درستی نیست، پیشنهاد می دهد: بهتر است در مکانهایی که قبلا آتش روشن شده و اثر خاکستر آن بر زمین مانده، آتش روشن کنیم. اگر قصد روشن کردن آتش را داشتیم حتما در فاصله 10 سانتیمتری از کف زمین و در ظروف مخصوص این کار را انجام دهیم تا به باکتری ها و میکوریزا در کف زمین آسیب نزنند.

درویش تاکید می کند: پس از اتمام کار از خاموش شدن آتش اطمینان حاصل کنید.

رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو به آتش سوزی های ناشی از شیشه و بطری های پلاستیکی اشاره می کند و می گوید: در برخی ساعت های روز با توجه به جهت جریان آفتاب بر شیشه یا پلاستیک، این اشیا حالت ذره بینی پیدا می کنند و باعث وقوع آتش سوزی می شوند.

او خواستار شد: این مورد به افرادی که در تورهای طبیعت گردی شرکت می کنند، آموزش داده شود تا چیزی جز ردپا در طبیعت از خود بر جای نگذارند و باعث آسیب به محیط زیست نشوند.

زباله هایمان را در طبیعت جا نگذاریم

به گفته درویش، مهمترین اقدام گردشگران در تورهای طبیعت گردی باقی گذاشتن تنها ردپایی از خود است.

او به اهمیت آموزش به گردشگران در طبیعت اشاره می کند و می گوید: گردشگران باید آموزش ببینند تا تمامی زباله ها و باقیمانده موادغذایی مصرفی خود را به نزدیکترین شهر برگردانتد و در طبیعت رها نکنند.

محرابیان نیز با توجه به اهمیت عدم رهاکردن زباله در طبیعت به شعار طبیعت گردان و حافظان محیط زیست اشاره می کند و توضیح می دهد: به تعبیر این افراد در طبیعت بجز تصویر هیچ چیزی را نباید برداشت و به جز رد پا هیچ چیزی را نباید به جای گذاشت.

تاثیر آلودگی های پلاستیکی بر محیط زیست چیست؟

رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو، درباره آلودگی های پلاستیکی ناشی از تورهای طبیعت گردی می گوید: استفاده از ظروف استیل شخصی، بخش بزرگی از این مشکل را حل خواهد کرد.

او در ادامه راهکارهایی را به تورهای طبیعت گردی برای کاهش آلودگی پلاستیکی پیشنهاد می دهد و اظهار می کند: تورهای طبیعت گردی می توانند از افراد ثبت نام کننده برای شرکت در تور بخواهند که با خود لوازم شخصی مورد نیاز را همراه داشته باشند و از استفاده هرگونه وسایل پلاستیکی و یکبار مصرف خودداری کنند، چون در غیر اینصورت امکان شرکت در تور را نخواهند داشت.

این کارشناس محیط زیست در ادامه به آسیب های وارد شده تاثیر منفی آلودگی های پلاستیکی بر محیط زیست میگوید: پلاستیک ها حداقل 300 سال در طبیعت باقی می مانند. پس از خرد شدن به اشتباه مورد استفاده پرندگان، حیات وحش و دام قرار میگیرد و در نهایت وارد چرخه غذایی انسانها می شوند و ما را درگیر سونامی سرطان و ناراحتی های گوارشی خواهند کرد.

او می افزاید: وجود پلاستیک ها بر سطح زمین، میزان نفوذ باران در خاک را نیز کاهش می دهند و منجر به افزایش ضریب هرز آب و خسارت های ناشی از سیل می شوند.

زباله های تر را دفن کنیم؟

درویش به پسماندهای تولید شده گردشگران اشاره می کند و توضیح می دهد: زباله های تر را باید در عمق 30 سانتیمتری زمین دفن یا به نزدیکترین شهر منتقل کرد. وی تاکید می کند: تفکر اینکه زباله های تر مانند پوست میوه را میتوان در طبیعت رها کرد، اشتباه است چرا که محل تجمع حشرات می شوند و بوی عفونی ایجاد شده باعث غیرقابل استفاده شدن منطقه برای دیگر افراد خواهد شد.

تاثیر تورهای طبیعت گردی بر حیات وحش

محرابیان به طبیعت گردی در فصل تولید مثال جانوران اشاره می کند و می گوید: در فصل بهار بسیاری از حیوانات وحشی توله به دنیا می آورند که روبروشدن با آنها باعث ترس و احساس خطر در حیوان می شود و در نهایت احتمال حمله از جانب آن وجود دارد.

درویش با اشاره به آزار دهنده بودن آلودگی صوتی ایجاد شده توسط گردشگران برای حیوانات اظهار می کند: به دلیل حساسیت بالای حیوانات به آلودگی صوتی، گردشگران صدای موسیقی را در طبیعت نباید بلند کنند.
محرابیان درباره برخورد با حیوانات وحشی هنگام طبیعت گردی می گوید: احتمال آسیب حیوانات به انسان و بالعکس وجود دارد.

درویش نیز به اهمیت توجه و آسیب نرساندن به حیات وحش تاکید و خاطرنشان می کند: گردشگران نباید به حیوانات نزدیک شوند علاوه بر آن برای غذا دادن به آنها تلاش نکنند، حیوانات را نترسانند. لازم است اجازه دهند آنها زندگی طبیعی خود را داشته باشند.

او تاکید می کند: برای رانندگی در مناطق نزدیک به حیات وحش نباید سرعت بالاتر از 40 کیلومتر داشته باشند، چرا که ممکن است منجر به تصادف شود.

محرابیان نیز به اهمیت قواعد ایمنی و سلامت در طبیعت گردی اشاره می کند و می گوید: در بسیاری از موارد انسان نسنجیده و بدون آشنایی با قوانین طبیعت وارد آن می شود. بدین جهت در خیلی از مناطق بعضا حضور گونه های مختلف جانوری بویژه گونه های خطرناک مانند مار و عقرب می تواند موجب آسیب متقابل انسان و حیوان شود.

او تاکید می کند: در این موارد باید خود را برای مواجهه با این گونه ها آماده کنیم.

این دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی با توجه به برخی عفونت های ایجاد شده در بدن انسان ناشی از نیش حشرات میگوید: در بسیاری از مناطق کشور انواع مختلف حشرات وجود دارند که می توانند باعث عفونت های شدید در بدن شوند و برای پیشگیری از این وضعیت باید گونه های بومی منطقه را بشناسیم و پیش بینی های لازم را انجام دهیم.

با کمپ کردن به منابع آب طبیعی آسیب نزنیم

محرابیان در ادامه به اهمیت رعایت و آشناشدن با قواعد کمپ زدن در اطراف رودخانه ها و مناطق سیلابی نیز تاکید می کند.

درویش نیز درباره حد فاصل مسیر خودرو به منابع آبی توضیح می دهد: تا فاصله 100 متری با ماشین به محدوده های آبی نباید نزدیک شوند.

رئیس کمیته محیط زیست در کرسی سلامت اجتماعی یونسکو به اقدامات لازم برای جلوگیری از آلوده شدن منبع آب طبیعی اشاره می کند و می گوید: گردشگران نباید سیگارهای خود را روی زمین رها کنند، چون آرسنیک موجود در فیلترهای سیگار می تواند باعث آلوده شدن صدها میلیون لیتر آب شود.

او درباره کاهش خسارت به منابع آب و خاک از طریق شست وشو توسط گردشگران اظهار می کند: لازم است برای این کار محل مناسب و مواد شوینده سازگار با محیط زیست را انتخاب کنند.

محرابیان به موضوع «بنیان گذاری طبیعت گردی علمی» نیز اشاره می کند و می گوید: با رعایت چارچوب و قواعد آموزش داده شده در این زمینه به مردم میتوان «طبیعت گردی علمی» را بنیان گذاری کرد. ضمن اینکه ما از طبیعت بهره مند می شویم، آسیب کمتری را نیز به آن وارد می کنیم.

این دانشیار اکولوژی گیاهی دانشگاه شهید بهشتی رعایت این موضوع را در جهت «اصول توسعه پایدار» میداند.

او درباره مفهوم «توسعه پایدار» توضیح می دهد: طبق این اصول انسان باید از طبیعت بهره برداری کند اما لازم است متناسب با ظرفیت ها و توانمندی های طبیعت این اقدام انجام شود، چرا که برداشت بیش از این ظرفیت باعث آسیب به محیط زیست می شود.

محرابیان در پایان راهکارهای آسیب کمتر به محیط زیست را بر میشمارد و میگوید: آموزش، رعایت قواعد محیط زیستی و از همه مهمتر در کنار این موارد، نظارت بر اجرای قوانین محیط زیستی از جانب مسئولان قدرتمند که توان نظارت لازم را دارند، می تواند موجب وارد شدن آسیب کمتر به محیط زیست شود.