تاکید بر احیای هویت تاریخی ساری در شورای شهر

ایرنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، تاکید بر احیای هویت تاریخی ساری در شورای شهر صورت پذیرفت.

شورای ششم ساری بیست و هشتمین جلسه رسمی را با حضور هشت تن از اعضای این شورا و یک مهمان ویژه برگزار کرد که علاوه بر سه دستور جلسه اداری در نظر گرفته شده برای این جلسه، مسائل مربوط به هویت تاریخی شهر ساری و احیای بناهای ارزشمند میراثی این شهر برای رونق گردشگری مورد توجه قرار گرفت.

در این جلسه بجز سبحان بخشی، نایب رئیس شورای ساری که برای دومین جلسه پیاپی حضور نداشت، سایر اعضا حضور داشتند. مهمان جلسه نیز سردار محمد باقرزاده، فرمانده کمیته جست و جوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح بود که به عنوان یکی از چهره های شاخص شهر ساری در تراز ملی به دعوت شورای شهر برای نخستین بار در صحن این شورا حضور یافت و برخی مسائل مربوط به توسعه ساری را مطرح کرد.

اظهارات مطرح شده در این جلسه توسط مهمان ویژه شورای شهر حول یک محور مهم مطرح شد و آن هم برنامه ریزی برای بهره مند کردن ساری از جاذبه های متعدد تاریخی موجود در این شهر به منظور برندسازی شهری برای مرکز مازندران به عنوان پیشانی توسعه استان بود.

موضوع احیای بافت تاریخی شهر ساری و بهره برداری از آن در زمینه گردشگری سال هاست که به عنوان یکی از مطالبات جدی شهروندان و حتی مسئولان مطرح است. اما هنوز گام امیدوارکننده ای که نشان دهنده عزمی جدی برای پاسخ جدی به این مطالبه باشد دیده نشد.

فرمانده کمیته جست و جوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با توجه به شناختی که از محله های مختلف ساری و همچنین پیشینه فرهنگی و تاریخی این شهر داشت در جمع اعضای شورای شهر گفت: ساری دست کم در دو سوم از طول تاریخ شکل گیری تبرستان بزرگ مرکز تبرستان بود. به همین دلیل ظرفیت های لازم را دارد که به عنوان شهری فرهنگی با پیشینه تاریخی و میراثی بتوان آن را معرفی کرد.

سردار محمد باقرزاده پیرامون تاکید بر احیای هویت تاریخی ساری در شورای شهر اظهار کرد: اگر تاریخ تشیع را بخواهیم در کشور و دنیا بررسی کنیم، بخش قابل توجهی در مازندران است. وجود 1361 امامزاده در مازندران که 50 نفرشان عالم و چهره شاخص علمی زمان خود بودند این موضوع را تایید می کند. در این استان دو نوبت حکومت علوی تشکیل شد. این ظرفیت وجود دارد که مدرسه تاریخ تشیع در ساری تشکیل شود. با توجه به بسیاری از این نکات شایسته است که به ابعاد فرهنگی و تاریخی ساری در حوزه مدیریت شهری توجه بیشتری شود.

وی با تأکید بر اینکه نیاز است به مبانی معماری و شهرسازی در ساری با تکیه بر هویت فرهنگی و معماری بومی توجه شود، خاطرنشان کرد: در حوزه معماری و شهرسازی این نکته اهمیت دارد که از منظر انسان به معماری توجه شود. معماری سبک زندگی را هم شامل می شود. متاسفانه معماری کشور ما به دلایل مختلف دستخوش تغییر شد و این موضوع در مازندران و ساری بسیار پررنگ بچشم می آید.

این مسئول تصریح کرد: علاوه بر معماری داخل ساختمان، معماری در نمای شهر نیز اهمیت دارد. ما اکنون در ساری اغتشاش بصری داریم که در آشفتگی فضای شهر بطور مستقیم دخیل است و باعث تشویش می شود. انتظار می رود و لازم است که مدیریت شهری در ساری همراه با میراث فرهنگی به یک برنامه جامع برای شهرسازی طی 20 سال آینده برسند تا به مرور شاهد هدایت کردن معماری و شهرسازی در ساری به سمت شهرسازی هدفمند و اصولی باشیم.

سردار باقرزاده پیرامون تاکید بر احیای هویت تاریخی ساری در شورای شهر افزود: در حوزه بازگشت به معماری بومی و سازگار با محیط گام هایی در ساری برداشته شده که ادامه این گام ها می تواند به رونق و توسعه شهر در حوزه فرهنگی و گردشگری کمک کند. بازسازی پادگان قدیم ساری و اجرای بوستان ولایت یا پروژه میدان ابن شهر آشوب را میتوان به عنوان نمونه های مناسب در این زمینه یاد کرد که لازم است این نمونه ها بیشتر در ساری دیده شود.

این چهره ملی شهر ساری خاطرنشان کرد: با توجه به ساختار شهر ساری و بافت تاریخی موجود در آن این امکان وجود دارد که دست کم برای چند خیابان شهر قاعده و طرحی تعریف شود که معماری و شهرسازی در آنها به مرور از یک فرآیند اصولی تبعیت کند.

وی تصریح کرد: این گام ها در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دیده می شود. در شهری مانند ژنو هماهنگی بین ساختمان های جدید و بناهای قدیمی که در کنار هم قرار داشتند آنقدر دقیق و حساب شده است که هیچ گونه اغتشاش بصری در شهر دیده نمی شود. باید از تجربه های موفق سایر نقاط دنیا در این زمینه استفاده کنیم. همچنین بهره گیری از شرکت های دانش بنیان در حوزه معماری و شهرسازی و تعریف طرح های متناسب با شهری مانند ساری می تواند کارگشا باشد.

بازتعریف ساری برای جامعه

فرمانده کمیته جست و جوی مفقودین ستاد کل نیروهای مسلح با بیان این که ساری باید از منظری جدید تعریف و معرفی شود، خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم بخش هایی از ساری را با در نظر گرفتن همه نیازها و شرایط مربوط به شهروندان، ساکنان و مسافران احیا کنیم می توانیم بهره وری مناسبی از همین ظرفیت تاریخی ساری داشته باشیم. این اتفاق می تواند با یک ریل گذاری 20 ساله و در شیبی ملایم رقم بخورد. مشروط بر اینکه مسئولان شهر بخواهند چنین گامی بردارند.

باقرزاده افزود: با احیای چند محله تاریخی ساری و خیابان های مرکزی مانند انقلاب و جمهوری و برخی نقاط دیگر، شهر وارد فاز گردشگرپذیری می شود و می توانیم شاهد اشتغالزایی متکی بر گردشگری باشیم. ضمن این که به مرور سایر شهرهای استان نیز از این الگو پیروی می کنند و معماری و شهرسازی در استان متحول می شود.

وی خاطرنشان کرد: برای تحقق این اهداف لازم است که میراث فرهنگی، شهرداری و اداره کل اوقاف و امور خیریه هماهنگ باشند تا کار به سامان برسد. من هم این آمادگی را دارم که برای رایزنی با شرکت بازآفرینی شهری ایران و وزارت راه و شهرسازی در حد توان همکاری کنم تا برای تبدیل شدن خانه های تاریخی شهر ساری به جاذبه های فعال گردشگری مازندران گام های لازم برداشته شود. البته همه این اقدامات مستلزم همکاری و پیگیری شورای شهر و شهرداری ساری است.

ضرورت ایمن سازی مسجد جامع ساری

این مسئول در بخش دیگری از اظهارات خود به آخرین وضعیت مسجد جامع ساری پس از بهسازی اشاره کرد و گفت: پس از حادثه تلخی که برای مسجد جامع ساری رقم خورد، اقدامات خوبی برای بازسازی انجام شد. اما هنوز بخش پایانی پروژه بازسازی مسجد یعنی بهره برداری از سیستم سرمایش مانده که اتفاقا بسیار مهم است. سیستم گرما و سرما که برای مسجد پیش بینی شد اصولی و فنی است. اما هنوز به بهره برداری نرسید.

باقرزاده اظهار کرد: دستگاه ها و تجهیزات لازم خریداری شد و همه چیز آماده است. اما زمینی لازم است که این تجهیزات در آن نصب شود. تلاش دوستان هم برای در اختیار گرفتن قطعه زمینی از مدرسه امامیه به نتیجه نرسید. با این که شهرداری حاضر بود بهسازی مدرسه امامیه را انجام دهد، اما متولیان این مدرسه برای واگذاری زمین مدنظر موافقت نکردند.

وی افزود: در روزهای اخیر بررسی هایی انجام دادیم و دیدیم فضایی در مالکیت اداره اوقاف در فاصله پنجاه متری مسجد وجود دارد که زمانی آب انبار بود و اکنون پارکینگ است. به نظر می رسد میتوان در این زمین تجهیزات را نصب کرد و با کانال کشی پروژه بهسازی را به پایان رساند.

این مسئول خاطرنشان کرد: البته اوقاف برای واگذاری زمین معاذیر شرعی دارد که نمی توانیم از آنها تخطی کنیم. از مدیرکل اوقاف خواستم مساعدت کند تا راهی برای واگذاری این زمین انجام شود. اما نهاد معینی که باید پشتیبانی کند از موضوع و با اوقاف وارد کار شود جز شهرداری نمی تواند باشد.

وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این موضوع این مسجد به کتابخانه و خانه عالم و حتی محوطه ای برای بانوان به عنوان باغ نسا هم نیاز دارد تا بانوان علاوه بر داخل ساختمان مسجد، در فضای باز هم محوطه ای اختصاصی داشته باشند. در این مورد هم خانه ای قدیمی و در حال تخریب کنار مسجد وجود دارد که با خریداری آن میتوان فضاهای مد نظر را برای مسجد جامع ایجاد کرد.

این چهره شناخته شده و برجسته شهر ساری تصریح کرد: مسجد جامع نگین شهر ما و مهمترین مرکز مذهبی ساری است. علاوه بر این جایگاه، یک زیرساخت مهم و بخشی از مبلمان شهری هم محسوب می شود. بنابراین لازم است که برای تکمیل پروژه مرمت آن بیشتر تلاش شود. این نیاز احساس می شود که دست کم یک بار مسئولان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران به صحن شورا دعوت شوند تا نخستین گام های احیاء هویت تاریخی ساری برای بهره مندی در حوزه شهرسازی و گردشگری و میراث فرهنگی برداشته شود.

پس از اظهارات باقرزاده، تعدادی از اعضای شورای شهر نیز به بیان دیدگاه های خود درباره مسائل مطرح شده پرداختند و از مهمان جلسه درخواست کردند که در پیگیری های ملی برای کمک به توسعه ساری با مدیران شهر ساری همراهی کند.

سید رحمان میرشجاعی در این نشست گفت: اگر بتوانیم خانه ها و بناهای تاریخی را با کمک میراث احیا کنیم می توانیم در مسیر برندسازی شهر ساری گام های خوبی برداریم. البته ما هنوز مدیران میراث را به شورا دعوت نکردیم و جای خالی این اقدام احساس می شود.

وی افزود: با احیای خانه های تاریخی و واگذاری آن ها به شهرداری برای استفاده در حوزه های مختلف گردشگری و فرهنگی میتوان ساری را به یکی از شهرهای هدف گردشگری تبدیل کرد.

این عضو شورای شهر ساری اظهار کرد: حتی معتقدم که اگر نمی توانیم بافت های کهن را احیا کنیم، با اتخاذ برنامه های مناسب شهرسازی بافت های سنتی با محوریت معماری بومی محلی یا ایرانی اسلامی ایجاد کنیم. یعنی اقداماتی انجام دهیم که ساخت و ساز جدید از یک برنامه متکی بر فرهنگ معماری بومی تبعیت کند.

گام های برداشته شده برای احیای بافت تاریخی ساری

آخرین اقدام انجام شده برای کمک به احیای بافت تاریخی شهر ساری تاسیس شهرداری بافت کهن بود که سال گذشته با دستور شهردار ساری انجام شد. اما پس از تاسیس این شهرداری نیز عملا اقدام خاصی در این زمینه مشاهده نشد. همچنین بهمن پارسال نیز طرح مرمت و بهسازی محور بافت تاریخی آب انبار نو در ساری شامل کف سازی و جداره سازی پس از تایید در شورای فنی به شهرداری ساری ابلاغ شد.

محدوده مرکزی ساری در حوالی میدان ساعت هسته اصلی این شهر در دهه های گذشته محسوب میشد. بطوریکه تمرکز بناهای تاریخی مرکز مازندران در همین قسمت از شهر مشاهده می شود. خانه سردار جلیل، خانه های کلبادی، خانه میرگتی، خانه صادقیان، خانه ناظری و چندین خانه دیگر همراه با تکیه آب انبار نو، تکیه عباسخانی، دو آب انبار تاریخی، حمام وزیری، مسجد جامع و مسجد مصطفی خان همگی در همین محدوده از شهر ساری قرار دارند.

محله آب انبار نو نیز که یکی از محله های قدیمی و تاریخی ساری محسوب می شود در همین منطقه و بین خیابان های قارن و 18 دی امروزی قرار دارد و بیشترین تعداد خانه های تاریخی را در خود جای داده است. اما بجز خانه کلبادی و خانه فاضلی که اولی موزه مردم شناسی و تحت مالکیت میراث فرهنگی است و دومی هم در مالکیت شرکت مادر تخصصی عمران و بازسازی شهری قرار دارد، بقیه بناها حال و روز خوشی ندارند. بویژه خانه سرهنگ خان که از بناهای خاص و منحصر بفرد ساری محسوب می شود و ماههاست که پوشش چوبی و سفالی سقف آن جای خود را به داربستی فلزی و کیسه های پلاستیکی آبی رنگ داده تا عملیات مرمت بنا آغاز شود.

برنامه بهسازی بناهای تاریخی هسته مرکزی شهر ساری به دهه 80 برمی گردد که با ریزش بخشی از خانه فاضلی مورد توجه قرار گرفت و توسط شرکت عمران و بهسازی خریداری شد تا برای بازسازی بافت تاریخی ساری گام های جدی تری برداشته شود. اما بازسازی خانه فاضلی به دلایل اداری متعدد سال 1388 آغاز شد و تا سال 1391 نیز ادامه یافت.

با این بازسازی، امید برای احیای سایر بناهای تاریخی ساری نیز افزایش یافت. اردیبهشت 1395 نیز مدیرکل وقت راه و شهرسازی مازندران اعلام کرد که عملیات اجرای ترمیم و بهسازی بافت تاریخی محله آب انبار نو با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی آغاز شد تا سیمای این گستره تاریخی دو کیلومتر مربعی در هسته مرکزی ساری بازسازی و مرمت شود. یکی از اقدامات مدنظر نیز بازسازی بناهای تاریخی موجود در این محدوده بود.

شرکت عمران و بهسازی ایران که دفتر بافت تاریخی آن در محله آب انبار نو و مجاورت همین بناهای تاریخی قرار دارد، مجموعه عمارت کلبادی 2، خانه صادقیان، عمارت سردار جلیل و خانه میرگتی را خریداری کرد و از نیمه دوم سال 1394 احیا و مرمت این بناها را در دستور کار قرار داد. در این بین نیز دو عمارت سردار جلیل و کلبادی 2 از نظر ظاهری و معماری شرایط به مراتب متفاوت تر و جذاب تری دارند. به همین دلیل مرمت و احیای آنها در دستور کار قرار گرفت. طی سالهای اخیر سقف عمارت سردار جلیل مرمت شد و اکنون شرایط تقریبا باثباتی دارد. اما عمارت کلبادی 2 که به خانه سرهنگ خان نیز معروف است، از چند ماه پیش تاکنون در وضعیت نامناسبی قرار گرفت.