تدوین برنامه ای در جهت کند کردن روند گرمایش زمین واجب و ضروری است

ایسنا/ براساس سخنان یک جامعه شناس، تدوین برنامه ای در جهت کند کردن روند گرمایش زمین واجب و ضروری است.

در زمستان آلودگی نفسمان را میبرد و در تابستان هرم هوا، بی آبی و قطعی برق. سیل و خشکسالی و آتش سوزی جنگل ها هم هر ساله در نقاط مختلف کشور اتفاق می افتد. ویژگی های آب و هوا در ایران و جهان در حال تغییر است و اصلی ترین دلیل آن را هم میتوان دخالت انسان در چرخه طبیعت دانست. اقشار مختلف جامعه در شهرهای مختلف و فرهنگ های ریز و درشت نواحی به تغییر اقلیم واکنشهای مختلفی نشان می دهند؛ نماز باران، تیغ زدن تنه درخت به نشانه تنبیه، دعا برای باروری زمین و... از جمله این اقدامات است. حسین ایمانی به بخشی از دلایل و تأثیرات فرهنگی گرمایش زمین اشاراتی دارد.

در تابستان گرمای مضاعف و آزار دهنده باعث می شود تا استفاده از کولر افزایش پیدا کند یا در زمستان آلودگی صد چندان هوا ریه شهروندان را تنگ می کند و در تمام فصول مصرف آب، برق گاز، سوخت و... چندین برابر شده است.

حسین ایمانی، جامعه شناس درباره دلایل و تأثیرات فرهنگی این تغییرات زیست محیطی چنین گفت: ما به هرحال به رفتارهایی عادت کرده ایم که ماحصل تجربه دوران مصرف انبوه بوده است. اگر از نظر تاریخی الگوهای مصرف را در ایران بررسی کنیم، فرهنگ سازگاری با اقلیم در ایران رواج زیادی داشته و مردمان گذشته روی اتلاف منابع حساسیت زیادی داشته اند. برای مثال، اگر ته لیوان کسی آب می ماند، نباید دور انداخته میشد یا اگر مردم تکه نانی را گوشه ای رهاشده پیدا میکردند، آن را می بوسیدند و برای پرندگان می گذاشتند. از آنجایی که ما در اقلیمی زندگی میکردیم که منابع در برخی مناطق آن محدود بوده، جامعه ای کاملا سازگار با محیط و آگاه از قلت منابع داشته ایم.

ایمانی در ادامه، از تیشه ای که نظام سرمایه داری به ریشه فرهنگ، جامعه و محیط زیست زده، سخن گفت: از زمانی که پول های نفتی یا پترودلارها به زندگی مردم وارد شد، فرهنگ هم رفته رفته تغییر کرد. از طرفی در حال حاضر، نظام اقتصادی مبتنی بر سرمایه داری مصرف تعریف شد. بدین معنا که شما هر قدر بیشتر مصرف کنید، ارزش بیشتری دارید. سازگاری تاریخی مصرف در ایران با ظهور سرمایه داری از دست رفت، به انضمام اینکه پوپولیسم سیاسی هم بر روی آن تأثیرگذار بوده است؛ بدین صورت که دولتها می خواستند پروژه های دهان پرکنی را عملی کنند که به نسبت ظرفیت ها و منابع موجود سنگین بود.

مشکلی که الان وجود دارد این است که بخش قابل توجهی از افراد، به بی محابا مصرف کردن عادت کرده اند و میزان هدررفت انرژی در کشور زیاد است. دورریز کالاهایی مثل نان و خوراکی هم بسیار دیده می شود. از ملتی صرفه جو به ملتی مسرف تبدیل شده ایم و حالا باید خود را آماده کنیم و کمربندها را ببندیم که خیلی زود وارد دوره جدیدی از مراقبت و مصرف منابع شویم. اینها علاوه بر تغییرات فرهنگی، گفت وگو و همدلی و البته مهمتر از همه، جامعه ای بدون شکاف و اختلاف طبقاتی می طلبد. بزودی دوره ای جدید نه تنها در ایران بلکه در تمام جهان آغاز خواهدشد که در آن خبری از منابع تمام نشدنی نیست.

​این جامعه شناس سپس به باورهای آسیب زای افراد ضدعلم اشاراتی کرد و افزود: گرم شدن زمین برخلاف نظر منتقدین و کسانی که آن را باور ندارند، بسیار جدی است. گروهی از افراد مانند دونالد ترامپ به خطرات تغییر اقلیم باور ندارند و بی توجهی می کنند. اما داده هایی که دانشمندان و اقلیم شناسان ارائه کرده اند نشان می دهد که از اواخر قرن نوزدهم، با توجه به فعالیت هایی که بشر بر روی کره زمین انجام داده، گرمایش زمین در حال وقوع است، پس به این ترتیب، پدیده ای طبیعی نیست. نکته در اینجاست که بواسطه مداخلات انسانی، این تغییرات درحال وقوع است.

ایمانی بیان کرد: خیلی از اقداماتی که در ایران صورت گرفته نیز به گرمایش زمین دامن زد، مثال بارز و مشخص آن، خشکاندن مرداب ها، برداشت از سفره های آب زیرزمینی، سدسازی های پی در پی و... . تمام این رفتارها در طولانی مدت تأثیرگذار بوده و باعث تغییر آب و هوا شده است. مطالعات نشان می دهد تغییرات وسیع و دامنه دار آن تا سالهای بعد هم ادامه خواهد داشت. تخمین زده می شود که ممکن است برخی کشورها یا مناطق جزیره ای تماما زیر آب بروند. این فرآیند ممکن است چند ده سال طول بکشد و اگر تغییری در رفتارهای تولید، مصرف و بهره برداری از منابع ما حاصل نشود، این اتفاقات با سرعت فزاینده ای رخ می دهند.

بنابراین، بعضی از فرهنگهای انسانی بطور کل محو می شوند و چیزی از آنها باقی نخواهد ماند. با گرمتر شدن زمین، برخی از مناطق نیز قابلیت زیستشان را از دست خواهند داد.

او به آینده خاورمیانه و اعتراضات و مطالبات هموطنان ساکن مناطق آسیب دیده که با معضلات جدی زیست محیطی دست و پنجه نرم می کنند، اشاره کرد و گفت: جنگ بر سر منابع باقیمانده پیامد دیگر تغییر اقلیم خواهد بود. متأسفانه یکی از حوادثی که در آینده خاورمیانه پیش بینی می شود، جنگ بر سر آب است. برای مثال، بخشی از ناآرامی های سالهای اخیر سوریه بدنبال چند سال خشکسالی پی در پی بود. چندین سال خشکسالی در سوریه باعث شد، روستاییان زیادی معیشت، کار و زندگی را از دست بدهند و به شهرها مهاجرت کنند؛ شهرهایی که آمادگی برای پذیرش آنها را نداشت و سبب بروز تغییرات سیاسی شد و وضعیت را آشفته کرد.

در کشور عراق هم وضعیت بصورت بغرنجی بود و کشور ترکیه با پروژه های سدسازی منابع مشترک آبی، سهم زیادی در خشکسالی این کشور دارد. ایران نیز با این معضل دست و پنجه نرم می کند طوریکه انتقادات جدی به پروژه های سدسازی یا دستکاری در منابع طبیعی تنش هایی را برای مردم بدنبال آورد. در اصفهان، چهارمحال و بختیاری، اهواز، آبادان و بعضی شهرهای دیگر چندین بار اعتراضاتی برگزار شد؛ علی الخصوص در شهرهای جنوب غرب کشور که پیشتر نیز ضربات زیادی را متحمل شده بودند. بخش زیادی از استان خوزستان بدلیل جنگ تخریب شد و تغییرات اقلیمی ضربات بیشتری را به این استان وارد کرد. طبق آمارهایی که از سازمان تأمین اجتماعی منتشر شد، متأسفانه این استان در حال از دست دادن جمعیت است.

حسین ایمانی جاجرمی، جامعه شناس بیان کرد: بسیاری از کشورهایی که در معرض این خطر هستند و خرد را بکار گرفته اند، برنامه هایی برای جبران و ترمیم و تسکین تعبیه کرده اند تا هزینه های احتمالی آینده را کاهش دهند. یکی از مهمترین اقداماتی که می بایست انجام داد تا جمعیت که در حال مهاجرت از شهرهای آسیب دیده است، به درستی مدیریت شود. این مسئله کاملا ملی و بین المللی است و همکاری های متعددی در سطوح داخلی و خارجی می طلبد و می بایست در دستور کار جدی قرار بگیرد.