تعرض و جولان افراد معتاد در تپه پوستچی شیراز

ایسنا/ براساس آخرین خبر و گزارش های منتشر شده، تعرض و جولان افراد معتاد در تپه پوستچی شیراز مشاهده می شود.

سیاوش آریا، یک پژوهشگر و فعال میراث فرهنگی آخرین وضعیت تپه پیش از تاریخی پوستچی شیراز را اینگونه تشریح کرد: این تپه که در نتیجه فصل چهارم کاوش های باستان شناختی در اسفند 1399 خورشیدی، دیرینگی آن به هزاره پنجم پیش از میلاد یعنی حدود هفت هزار سال پیش رسید، به حال خود رها و شبیه به ویرانه شده است. گسترش روزافزون ساخت و سازها در عرصه و حریم درجه یک این محوطه ارزشمند باستانی، آینده ای تاریک را برای آن رقم زده است.

مردم بومی و پیرامونی این محوطه تاریخی و فرهنگی بخشی از فنس کشی هایی را که شهرداری برای حفظ و پاسداشت آن کشیده است، از میان برده و کنده اند و به درون آن راه یافته و در این جایگاه ارزشمند باستانی به دوچرخه سواری و گردش سرگرم هستند. بدتر از همه، اینکه افراد معتاد و مزاحم همه روزه در درون محوطه تاریخی پوستچی در رفت و آمد بوده و در آنجا سرگرم مصرف مواد مخدر و حرکات ضداخلاقی و ناسازگار با محیط شهری و منطقه هستند.

او پیرامون تعرض و جولان افراد معتاد در تپه پوستچی شیراز اظهار کرد: یکی از مواردی که محوطه های باستانی در سراسر کشور با آن دست به گریبان بوده و به یکی از مهمترین چالش های میراث فرهنگی تبدیل شده است، دست اندازی به عرصه و حریم درجه یک آنها است. ساخت و سازهای بی ضابطه مردم بومی منطقه و گاه مسائل عمرانی که از سوی برخی نهادها و ارگان های شهری انجام شده و توسعه ناپایدار را رقم زده و بخشی از هویت و شناسنامه مردم را از صفحه تاریخ و چهره روزگار پاک می کند، از دشواری های پیش روی بیشتر محوطه های باستانی کشور از جمله تپه پوستچی شیراز است.

این کنشگر میراث فرهنگی افزود: همه این محوطه ها به ثبت ملی رسیده اند و قانون درباره آنها روشن و شفاف است و هرگونه دست اندازی در عرصه و حریم یادمان های تاریخی و فرهنگی ممنوع بوده و تخلف بشمار می آید و حتی قانون گذار برای آن جرم در نظر گرفته است، اما با این همه و با وجود قانون های روشن و آشکار، باز هم دست اندازی به یادمان های تاریخی و ملی ادامه دارد و به مهمترین چالش روز میراث فرهنگی تبدیل شده است.

او پیرامون تعرض و جولان افراد معتاد در تپه پوستچی شیراز گفت: نکته ای که نباید از آن غافل شد، این است که همه نهادها و سازمان های دولتی و حتی مردم در برابر حفظ و پاسداشت یادمان های ملی و تاریخی مسئولیت دارند و نباید همه مسئولیت ها را تنها بر دوش وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی انداخت. در این میان، آنچه مایه شگفتی است، آن است که بجای پشتیبانی و همراهی نهادها و ارگان های دولتی و مردم با وزارت میراث فرهنگی، همواره خود را در برابر آن قرار داده و با رخنه در دستگاه های دولتی رده بالا به یادگارهای نیاکانی خویش که هویت و شناسنامه آنها بشمار می آید، آسیب می رسانند!

موضوعی که در اینجا بسیار اهمیت دارد، دور زدن قانون و زیرپا گذاشتن آن است که همواره از سوی نهادها و گاه مردم صورت می گیرد و زور میراث فرهنگی هم در بیشتر مواقع به آن نمی رسد و همواره یادمان های تاریخی و ملی فدای خودخواهی ها و قربانی دستهای پشت پرده قدرت و ثروت شده و در فرجام این نشانه های هویتی و شناسنامه بالنده و افتخارآمیز مردمانی با فرهنگ و تمدن است که از میان می رود و به زباله دان تاریخ می پیوندد، اما نیاز به یادآوری است که همه این مسائل در تاریخ ثبت خواهد شد و آیندگان با بدنامی از ما یاد خواهند کرد.

آریا ادامه داد: ساخت و سازها در عرصه و حریم تپه پوستچی که به ثبت ملی نیز رسیده است، همچنان ادامه دارد و گویا مسئولان فرهنگی و مدیریت شهری و سرپرست اصلی آن یعنی اداره میراث فرهنگی شهرستان شیراز همگی در خوابی ژرف و زمستانی فرو رفته یا اینکه خود را به خواب زده و چشم ها را بر نابودی این محوطه ارزشمند بسته اند.

این پژوهشگر میراث فرهنگی در شیراز گفت: یکی از دشواری هایی که محوطه های تاریخی و فرهنگی همواره با آن روبرو بوده و تاکنون وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نتوانسته است برای آن راهکاری بنیادین پیدا کند، دستبرد سوداگران و قاچاقچیان اموال تاریخی و فرهنگی به بهانه های پوچ و خیال انگیز برای یافتن گنج که هیچگونه وجود خارجی نیز نداشته و ندارد، است. کمبود بودجه و نیروی انسانی کافی در یگان حفاظت میراث فرهنگی برای پاسداری و نگاهبانی از یادمان های تاریخی و فرهنگی کشور سبب شده که بیشتر محوطه های تاریخی و فرهنگی مورد دستبرد سودجویان قرار گیرد و به یکی از چالش های بزرگ در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی کشور تبدیل شود.

او افزود: تپه پوستچی شیراز که پیشینه آن بر پایه کاوش های باستان شناختی به بیش از هفت هزار سال پیش می رسد، نیز مورد دستبرد تاراج گران قرار گرفته و آنها با کند و کاوهای غیرمجاز و کندن گودال های بزرگ چندمتری به لایه های باستان شناسی محوطه، آسیب های برگشت ناپذیری را وارد کرده اند. همچنین در بخشهایی از محوطه، انبوهی از لاستیک های خودرو ریخته شده که سودجویان برای آتش زدن لاستیک ها در این محوطه تاریخی ارزشمند و بهره اقتصادی از آن، دست به این کار زده اند که بیگمان می تواند افزون بر آسیب های وارده به محوطه، احتمالا به فاجعه ای هولناک تبدیل شود.

این فعال میراث فرهنگی همچنین کاشت نهال و درخت در درون عرصه محوطه پوستچی را از دیگر دشواری های موجود برشمرد و گفت: این اقدام بر پایه قانون های میراث فرهنگی ممنوع بوده و حتی جرم بشمار می آید. هرچند، در گزارش های باستان شناسان و کاوشگران تپه پوستچی در سالهای گذشته به مالکیت خصوصی بخشهایی از این محوطه اشاره شده است، ولی نهادهای مسئول و مدیریت شهری وظیفه دارند با خریداری و سرمایه گذاری در این محوطه ارزشمند ملی و تاریخی با همه توان و به شایستگی از آن پاسداری و حفاظت کنند؛ زیرا تپه پوستچی هویت و شناسنامه همه مردم شیراز بشمار می آید و هرگونه کوتاهی و کم کاری در برابر آن در تاریخ ثبت خواهد شد و آیندگان به بدنامی از ما یاد خواهند کرد.

آریا همچنین به رویش گیاهان هرز و خاشاک که چهره ای زننده به این تپه که کاوش های باستان شناسی در آن انجام شده داده است، اشاره کرد و افزود: این وضعیت زیبنده شهری همانند شیراز با آن جایگاه والای فرهنگی و هنری نیست و جا دارد مسئولان فرهنگی و مدیریت شهری آستین ها را بالا زده و بجای سردادن شعارهای رنگارنگ و گرفتن عکس یادگاری در درون محوطه و پز دادن پیشینه درازدامان منطقه و پاس کاری توپ در زمین یکدیگر، هرچه زودتر چاره ای ریشه ای برای آن اندیشه کنند.

به گفته این پژوهشگر میراث فرهنگی در شیراز، نخستین بار و بیش از 50 سال پیش از سوی پل گاچ، باستان شناس بریتانیایی به تاریخی بودن تپه پوستچی اشاره شده است ولی ساخت و سازها روی عرصه محوطه کمابیش از دو دهه پیش آغاز شده که در فرجام این یادمان باستانی در تاریخ چهارم اردیبهشت 1395 خورشیدی و با شماره 31463 به ثبت ملی می رسد. کاوش های باستان شناختی نیز از همان سال 1395 خورشیدی آغاز شده و تا اسفند 1399 خورشیدی و در چهار فصل تاکنون صورت گرفته است که به گفته کاوشگران آن نیازمند دست کم 10 فصل کاوشهای هدفمند و پیاپی باستان شناختی است.

او اضافه کرد: آثار بدست آمده از این تپه دربرگیرنده نشانه های معماری، سفال، ابزارهای سنگی، مهره ها و اشیای تراش خورده است. بررسی های باستان شناختی نشان می دهد در فاصله زمانی 7400 تا 6500 سال پیش استقرار در این محوطه وجود داشته است. با نگرش به کشف استخوان های جانوری یافته شده در تپه پوستچی، روشن شده است که مردمان این منطقه از نظر دامپروری حرفه ای بوده اند. همچنین باستان شناسان می گویند، شواهد نشان می دهد این تپه پیش از تاریخ، روستایی بزرگ بشمار می آمده و با یافتن ابزار و سرنخ هایی از ساختن آنها، به گمان فراوان اینجا در گذشته ای دور کارگاه بزرگ ساخت و صادرات ابزار سنگی بوده است.

در ادامه آریا گفت: بقایای معماری و سازه های بدست آمده از کاوش های باستان شناسی تپه پوستچی نشان می دهد ویژگی این تپه در دوره های گوناگون تاریخ، استفاده از چینه و خشت به عنوان مصالح ساختمانی بوده است. همچنین شاخص ترین مجموعه معماری بدست آمده در تپه پوستچی، ساختمانی است که دارای دست کم چهار فضای اتاق چهارگوش است. دیوارهای این ساختمان، بسیار ساده و ابتدایی است و به نظر می رسد که سازندگان آن بیشتر از گل رس با بافتی خشن و کلوخ هایی با ساختار بسیار ضعیف استفاده کرده اند. هم اینک تپه پوستچی در محدوده فضایی به گستردگی 12 هکتار از زمینهای کشاورزی و باغ قرار دارد و کمابیش نیمه جنوبی آن صاف شده که روی آن، خانه های مسکونی و کوچه ها پدید آمده است.

به گفته این پژوهشگر، کارشناسان از تپه پوستچی با نام دهکده پیش از تاریخ شیراز یاد می کنند که از ارزش بسیار ویژه ای برخوردار است و رازهای سر به مهر فراوانی را در دل خود پنهان دارد که با بررسی و کاوش های باستان شناختی در آینده میتوان به وضعیت زیست و کارکردهای محوطه و حتی روابط اجتماعی مردم آن دوره پی برد و شناخت ما را در هزاره های چهارم و پنجم پیش از میلاد در این بخش از دشت شیراز بیشتر خواهد کرد.