جل جلانی قدیمی ترین آیین سنتی روستای طامه است

میراث آریا/ براساس آخرین گزارشات منتشر شده، جل جلانی قدیمی ترین آیین سنتی روستای طامه است.

شهرستان تاریخی نطنز در محدوده تاریخی و گردشگری شمال استان اصفهان و در میانه شاهراه تاریخی شمال به جنوب کشور واقع شد، در این منطقه از دیرباز تاکنون یکی از کانون های اصلی رشد و توسعه فرهنگ و تمدن در فلات مرکزی ایران بشمار می رود.

در محدوده شهرستان نطنز و در دامنه کوه کرکس از دیرباز تاکنون مردمانی باقی مانده از اقوام گوناگون همراه با خرده فرهنگ های متنوع زندگی می کنند که امروزه هنوز بسیاری از این خرده فرهنگ ها ناشناخته باقی مانده است.

از زیباترین روستاهای تابعه شهرستان نطنز، روستای طامه است که یکی از زیباترین و خوش آب و هواترین روستاهای نطنز بشمار می رود.

مراسم جل جلانی یکی از قدیمی ترین مراسم های سنتی روستای طامه است که از سالیان دور سینه به سینه به نسل های بعدی منتقل شده است.

روستای طامه از توابع بخش مرکزی نطنز و در 7 کیلومتری جنوب غربی شهر نطنز و در دامنه شرقی کوه کرکس قرار دارد و از نقاط خوش آب و هوای این منطقه بشمار می آید.

از مسیر این روستا میتوان به قله کرکس دست یافت، البته این مسیر جبهه شرقی بوده که نسبتا مسیر دشواری است.

مردم این روستا دارای مذهب شیعه و بیشتر کشاورز یا دامدار هستند، همچنین از مهمترین محصولات و سوغات روستای طامه میتوان به گلابی اشاره کرد که از محبوبیت فراوانی برخوردار است.

در قسمت غربی روستای طامه، دو دره زیبا دیده می شود که در انتهای یکی از این دره ها به نام پاپول، آبشار طامه با ارتفاع تقریبی 23 متر قرار دارد و باغ های روستای طامه و باغ شهر تاریخی نطنز را سیراب می کند.

در آیین سنتی جل جلانی رسم است جوانان روستا در دسته های مختلف جمع شده و هر دسته در یکی از بلندی های آبادی بوته، خار و هیزم را که از پیش جمع کرده اند آتش می زنند، بطوریکه شعله های آتش سراسر آبادی را روش کند.

آنها معتقدند روشنایی اگر به درختها برسد آن سال میوه و سردرختی بیشتر می شود و آفات از بین می رود. بعضی به نیت آن که درختان، میوه بیشتری بدهند به قبرستان رفته و سنگهای کوچک و بزرگ را جمع می کنند و به شاخه درختان می آویزند.

پس از آن اهالی روستا به صورت گروهی و با همراهی یکی از اعضا به عنوان استاد گروه در کوچه های روستا حرکت کرده و در مقابل خانه ها توقف کرده و استاد شروع به خواندن شعر مخصوص این آیین می کند و همراهان با کشیدن (هُو) جواب می دهند. در این شعر خوانی نام صاحب خانه هم به نشانه ادب و احترام برده می شود.

پس از اتمام شعر خوانی توسط استاد گروه، صاحب خانه با توجه به اختیارات شخصی و کَرم خود مقداری میوه، آجیل، جوزقند و تنقلاتی که در خانه دارد را در ظرفی می گذارد و تقدیم به شخصی می کند که مسئول نگهداری هدایا است و او این هدایا را تحویل گرفته و در خورجین یا توبره ای که با خود دارد قرار می دهد.

صاحب خانه در زمان تحویل دادن هدیه به انباردار، مقداری از تنقلات درون خورجین را به عنوان تبرک از او می گیرد، سپس گروه پس از تشکر از صاحب خانه و ذکر صلوات به سمت منزل بعدی حرکت می کنند.

این مراسم گاهی تا نیمه های شب ادامه دارد و پس از اتمام مراسم افراد گروه برای تقسیم کردن آجیل ها در مکانی مثل مسجد یا حسینه جمع می شوند و اگر مقدار قابل توجهی باشد، بین نیازمندان توزیع می شود و مازاد آن را به فروش می رسانند و صرف امور خیریه می کنند.

این آیین در فهرست آثار ناملموس کشور با شماره 1201 به ثبت رسیده است.