موزه های صنایع دستی با همکاری گردشگری گیلان رونقی برای سفر به استان را رقم می زنند

ایرنا/ براساس آخرین اخبار واصله، موزه های صنایع دستی با همکاری گردشگری گیلان رونقی برای سفر به استان را رقم می زنند.

گیلان سراسر همایشی است از فرهنگ، تاریخ، طبیعت و در این میان شرق گیلان که خود تاریخیست به بلندای هزاران سال، موفق شد در سال 98 همراه با عطر نارنج، چای و شالی ثمره کوبش پر قدمت زنان قاسم آباد رودسر در تار و پود نخ های ابریشمی را با نقش هایی چون شانه گل، قالی گل، گلیم گل را در بافته ای با عنوان چادرشب به ثبت جهانی برساند.

اگرچه پیش از جهانی شدن روستای قاسم آباد رودسر، روستای فشتکه خمام خنکای بافته های سبز حصیرهایش را در بعد ملی به ثبت رساند اما پس از جهانی شدن چادر شب بافی، رشت بواسطه رشتی دوزی (قلاب دوزی رشت) رنگهای چشم نواز ابریشمینش را، شالما در غرب گیلان عطر جنگل را در سازه های چوبینش، ارده گرمای پشم گوسفندانش را در قامت طراحی لباس و پارچه با نام شال بافی و جیرده لذت عطر گل در هزار طرح سفالستانش را توانست در بعد ملی به ثبت برساند و در قالب گردشگری در قامت هنر بین المللی بایستد.

صنایع دستی سفیران فرهنگی یک سرزمین بشمار می آیند و رشت در نیمه دی 99 پس از ثبت جهانی چادرشب بافی قاسم آباد رودسر و نیز فشتکه خمام بعنوان روستای ملی حصیر بافی، بعنوان شهر ملی رشتی دوزی ثبت ملی شد.

رشتی دوزی که قدمت آن را یادها ثبت نکرده " قلابدوزی" نام داشت و به گفته استاد بی پناه از استادان مسلم این رشته این نام (رشتی دوزی) از زمانی روان شد که فردی به نام حسین رشتی طرحی زد و نام خود بر آن حک کرد و آن اثر به دست مولفی رسید و در کتابی به چاپ رسید و از آن پس به رشتی دوزی شهرت یافت؛ نمونه بسیار ارزشمند رشتی دوزی، چادر مربوط به محمد شاه قاجار است که اکنون در موزه هنر کلیولند آمریکا نگهداری می شود.

رشتی دوزی (قلاب دوزی رشت) یکی از رودوزی های سنتی ایران و از صنایع دستی گیلان است که در فهرست آثار ملی ایران میراث فرهنگی ناملموس (معنوی) به ثبت رسیده است؛ در این کار زمینه پارچه به وسیله نخ های ابریشمین رنگین بگونه ای بسیار زیبا و چشم نواز تزئین می شود.

موزه های صنایع دستی، تقویت هویت میراثی

موفقیت های پیاپی دست ساخته های گیلانیان اندکی رنگ و رخ هنرمندان صنایع دستی را گشوده است و معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی گیلان با تاکید بر ضرورت برندسازی و معرفی شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع دستی بیان کرد: این مناطق به عنوان مسیر و مقصد «گردشگری هنری» به گردشگران داخلی و خارجی معرفی می شود و برای هر کدام موزه ای تخصصی مشارکتی تعریف شده است.

فرزاد رشیدی درگیر و دار افتتاح موزه تخصصی رشتی دوزی با عنوان نخستین موزه تخصصی صنایع دستی کشور در عمارت کلاه فرنگی رشت افزود: این موزه براساس هفت فرآیند در برنامه پنج ساله صنایع دستی برای اینکه از موقعیت موجود به موقعیت مطلوب برسد ایجاد شده است تا علاوه بر تقویت هویت میراثی هنرهای سنتی و صنایع دستی رونق گردشگری گیلان را رقم بزند.

وی اظهار داشت: تلاش شد برنامه محور کار کنیم و در این زمینه سیاست کشورهای موفق در حوزه صنایع دستی را مورد بررسی قرار دادیم؛ رویکرد کلان ما استفاده از ظرفیت سمن ها و دغدغمندان فرهنگی است که این موضوع در بحث ثبت جهانی روستای قاسم آباد با محوریت چادرشب بافی و همچنین ثبت ملی شهر و روستاهای گیلان به منصه ظهور رسید.

معاون صنایع دستی گفت: بر همین اساس فرآیندهایی جز تاکتیک های این معاونت طی یک پروسه پنج ساله تعریف شد؛ این فرآیندها شامل مشارکت، تمایز و هویت بخشی میراثی، برندسازی در سطح جهانی، برندسازی در سطح ملی، ترویج، آموزش و حفاظت از صنایع دستی استفاده از ظرفیت گردشگری برای توسعه صنایع دستی و بازرگانی و صادرات است.

رشیدی اظهار داشت: در این راستا 10 موزه تخصصی مشارکتی برای صنایع دستی در گیلان تعریف شده است که شش مورد از آنها در یک روستای جهانی، یک شهر و چهار روستای ملی با محوریت صنایع دستی دایر شده یا در دست اقدام است.

وی گفت: ایجاد موزه های تخصصی صنایع دستی علاوه بر معرفی پیشینه صنایع دستی به گردشگران و مردم منطقه موجب توجه دادن مدیران به هنرهای سنتی و صنایع دستی شد بطوریکه امسال رقم خوبی برای خرید آثار قدیمی رشتی دوزی از هنرمندان تخصیص داده شده و برای آموزش رشته های صنایع دستی اعتبار در نظر گرفته می شود.

رشیدی بیان کرد: 78 اثر صنایع دستی گیلان دارای مهر ملی اصالت هستند و 7 اثراز آنها نشان مرغوبیت بین المللی دریافت کرده اند؛ 13 اثر رشتی دوزی هنرمندان گیلان نشان مهر اصالت ملی و یک اثر نشان اصالت بین المللی دریافت کرده است.

کاربری جدید؛ حفاظت از بناهای تاریخی

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان از اتمام مراحل مرمت بنای کلاه فرنگی رشت برای راه اندازی موزه تخصصی رشتی دوزی در این بنا خبر داد و افزود: هنر فاخر رشتی دوزی از جمله رشته های ارزشمند صنایع دستی استان گیلان است و شهر رشت نیز در سال گذشته براساس برنامه ریزی های انجام شده از سوی این اداره کل به عنوان شهر ملی رشتی دوزی ثبت و معرفی شده است.

ولی جهانی اضافه کرد: بر این اساس و با همکاری معاونت صنایع دستی استان گیلان، عملیات مرمت بنای کلاه فرنگی شهر رشت که شامل مراحل مرمت سقف، رنگ آمیزی بنا، مرمت تعدادی از ستون ها، ساخت ویترین و خرید اشیای مورد نیاز برای راه اندازی موزه تخصصی رشتی دوزی پس از اخذ مجوزهای لازم از سوی وزارت خانه با اعتباری بالغ بر 3 میلیارد ریال به پایان رسید.

وی اظهار داشت: یکی از شیوه های مؤثر در حفاظت و نگهداری از بناهای تاریخی، تعریف کاربری براساس نیازهای جدید است و تا کنون بیش از 220 اثر تاریخی دستگاه های دولتی و 30 اثر تاریخی دیگر توسط معاونت میراث فرهنگی گیلان مورد شناسایی قرار گرفته که نیاز است با تعامل با دستگاه های مالک این بناها، نسبت به تعریف کاربری جدید به منظور حفاظت و نگهداری از بناهای ارزشمند تاریخی استان گیلان اقدام شود.

ویل دورانت در ابتدای کتاب پرآوازه «تاریخ تمدن» خود آورد: تمدن، هم اشتراک مساعی است و هم رقابت، بنابراین چه بهتر که هر ملتی دارای فرهنگ، دولت، اقتصاد، لباس و آوازهای مخصوص خود باشد؛ این چنین است که گیلان برداشته های غنی خود می بالد و این روزها جهانی و ملی شدن داشته های پر ذوق و اصالت صنایع دستی خویش را به جشن می نشیند و در گذار تخصصی شدن با تعریف 10 موزه تخصصی مشارکتی هنرهای سنتی و صنایع دستی پر و پیمان هویدا شده است.

صنایع بومی و دستی هر سرزمینی بدون شک یکی از افتخارات ملت آن است، زیرا ریشه های عمیق و استواری در اعتقادات، آداب، عادات، رسوم، سنن و در مجموع فرهنگ معنوی جامعه دارد و نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده است؛ اما این بافته های هویتی بیش از هرچیری رابطه عمیقی با اقتصاد و معیشت این جوامع ارتباط دارند که همین موضوع در سایه صنعت گردشگری توانسته آنها را زنده نگهداشته و راه حیاتشان را تداوم بخشد.