موزه ملی صنایع دستی و 2 دهه حسرت برای بازگشایی

ایسنا/ این خبر پیرامون موزه ملی صنایع دستی و 2 دهه حسرت برای بازگشایی برای شما نگارش شد.

موزه ای که نداریم!

حجت اله مرادخانی، پژوهشگر صنایع خلاق و مدرس دانشگاه درباره لزوم راه اندازی موزه صنایع دستی اظهار کرد: از جمله کارکردهای مهم موزه ها، جنبه آموزشی و تعامل مستقیم با مخاطبان است. ظرفیتی که بسیاری از جوامع برای ایجاد ارتباط میان نسل های پایه و هویت فرهنگی و بومی خود، بطور ویژه ای از آن استفاده می کنند. همچنین موزه ها، جنبه ها و کارکردهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی بسیاری در بطن خود داشته و بر همین مبنا امروزه در تمام عرصه های مختلف دانش، شاهد موزه های اختصاصی هستیم، چراکه این نهاد، از جایگاه معتبری در تاثیرگذاری بر افکار عمومی هر جامعه ای برخوردار است.

او ادامه داد: در این میان عرصه ای مانند هنر و فرهنگ از قابلیت های بسیار زیادی برای ایجاد موزه های مختلف برخوردار است و سهم قابل توجهی از عناوین موزه ها به این حوزه اختصاص دارد. در کشور ما نیز یکی از بارزترین و باظرفیت ترین حوزه های هنر، صنایع دستی ایرانی است که با توجه به تنوع مثال زدنی رشته ها و محصولاتش، قابلیت بسیار ارزنده ای برای احداث موزه ای بزرگ در سطح ملی دارد. پدیده ای که وجود آن می تواند از یک سو بیانگر حس زیبایی دوستی مردم ما باشد و از سوی دیگر فرصتی مغتنم برای ارتباط نسل های جدید با پیشینه هنری این مرز و بوم محسوب شود و در عین حال موقعیتی ممتاز برای ارائه به گردشگران دیگر کشورها باشد.

این کارشناس حوزه صنایع دستی درباره ارزش های وجودی و ضرورت یک موزه ملی صنایع دستی در ایران خاطرنشان کرد: بدون اغراق می توان ساعت ها گفت و کتاب ها نوشت، اما با وجود این قابلیت ارزشمند، کشور ما از داشتن چنین موزه ای محروم است. آن هم در کشوری که یکی از افتخاراتش همواره غنای محصولات هنری و فرهنگی به ویژه صنایع دستی است. این در حالی است که تلاش جدی برای گردآوری آثار هنرمندان برجسته و نامدار صنایع دستی، از اواسط دهه 70 شمسی با تشکیل کارگروه متشکل از کارشناسان سازمان وقت صنایع دستی و صاحب نظران این حوزه آغاز شد.

مرداخانی ادامه داد: از همان زمان با تخصیص اعتبار سالانه به این منظور، مقرر شد تا این کارگروه به گردآوری آثار شاخص صنایع دستی بپردازند تا در ادامه این مجموعه تبدیل به موزه صنایع دستی معاصر ایران شود. سرانجام در همان دهه 70 این مجموعه با حضور مرحوم حبیبی (معاون اول رئیس جمهور وقت) در محل ساختمان ولنجک افتتاح شد.

او یادآور شد: در آن دوره کتابی حاوی تصاویر بخشی از این آثار فاخر نیز تدوین و منتشر شد که از تجدید چاپ آن خبری در دست نیست. مجموعه ای که به گفته کارشناسان یکی از جامع ترین و منحصربفردترین کلکسیون های آثار هنرمندان نامی صنایع دستی است؛ هنرمندانی که متاسفانه بسیاری از آنها دیگر در قید حیات نیستند.

این پژوهشگر اظهار کرد: پس از ادغام سازمان صنایع دستی، این مجموعه به یکی از کاخ های مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد منتقل شد تا تبدیل به موزه صنایع دستی ایران شود. با این اوصاف ساختمان مذکور گنجایش نمایش همه آثار را نداشت و بخشی زیادی از آنها به انبار منتقل شد. پس از مدتی آن موزه هم به منظور انجام برخی تعمیرات تعطیل شد و تا به امروز هم خبری از افتتاح دوباره آن نیست. این در حالی است که می توان متصور بود که شرایط نگهداری آن آثار فاخر نیز مناسب و مطلوب نبوده است و احتمالا به طور فشرده و بدون رعایت استاندارهای لازم برای اشیای موزه ای انبار شده اند و حسرت دیدن آن مجموعه منحصربه فرد برای علاقمندان به صنایع دستی ایران باقی مانده است.

مرادخانی با بیان اینکه «راه اندازی موزه جامع صنایع دستی ایران نزدیک به دو دهه است که تبدیل به موضوع جلسات تشریفاتی معاونت صنایع دستی شده است»، افزود: وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از بدو تشکیل با انتقال نام صنایع دستی از وسط اسم وزارتخانه به انتهای آن به وضوح نشان داد که این حوزه در اولویت اصلی مدیرانش نبوده و چندان هم نمیتوان توقع داشت که آنها به فکر راه اندازی موزه صنایع دستی باشند.

این کارشناس با بیان اینکه نداشتن موزه صنایع دستی در دو وجه قابل بررسی است، اظهار کرد: نخست اینکه نگهداری و حفاظت از این مجموعه فاخر موضوعی مهم و حیاتی است، چرا که این آثار منحصربفرد و کار دست گروهی از نامداران صنایع دستی معاصر ایران است و متاسفانه تنی چند از آنها دیگر در قید حیات نیستند و به نوعی غیرقابل تکرار هستند؛ و دوم اینکه یکی از وظایف ذاتی معاونت صنایع دستی، توسعه و ترویج این حوزه است و چه نهادی موثرتر از یک موزه بزرگ صنایع دستی می تواند به تحقق این وظیفه منجر شود؟ مقوله ای که اگر اراده ای برای انجام آن نزد متولی این حوزه یعنی وزاتخانه میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی وجود داشته باشد، دستاوردها فراوانی بدنبال خواهد داشت.

مرداخانی در پایان یادآور شد: امیدواریم که در آینده نزدیک اقدامی واقعی و عملی برای راه اندازی موزه ملی صنایع دستی صورت گیرد؛ تا شاید این اتفاق، پایانی بر دو دهه حسرت وجود این موزه برای علاقمندان صنایع دستی ایران گردد.