کتابخانه و موزه ملی ملک؛ نگینی زیبا در قلب پایتخت

کتابخانه و موزه ملی ملک تهران، کتابخانه و موزه ای بزرگ بوده که دیرینگی آن به دوران پهلوی بر می گردد. این ملک به وسیله حاج آقا حسین ملک وقف گردید. حاج آقا حسین ملک یکی از بزرگترین واقفان بوده که اصالت ایشان آذربایجانی است. ایشان بعد از 101 سال عمر با عزت و با افتخار، سرانجام در تاریخ 4 مرداد 1351 جان به جان آفرین تسلیم کرد. با ما در این مقاله جذاب و خواندنی همراه شوید تا شما را با معماری و تاریخچه کتابخانه و موزه ملی ملک در تهران آشنا کنیم.

ارکان و اهداف ایجاد

ارکان کتابخانه و موزه ملی ملک در تهران از مجمع عمومی، ناظر، هیئت مدیره، مدیر عامل و بازرس قانونی تشکیل شده است. از اهداف ایجاد این مکان می توان به پیشبرد معارف، اجرای وقف نامه حاج حسین ملک و اشاعه فرهنگ وقف، نگهداری و بازشناسی آثار فرهنگی و هنری ادوار گذشته، گردآوری مجموعه نفیس و آثار هنری متناسب با گنجینه واقف اشاره کرد.

مجموعه ای از کتابهای بی مثال

این کتابخانه دارای 19 هزار عنوان نسخه خطی بوده که این نسخ نادر و نفیس جز شش گنجینه بزرگ نسخ خطی ایران هستند. تعداد زیادی از این نسخ به قبل از 1320 هجری شمسی برمی گردند و جز اولین کتابهای چاپ شده محسوب می شوند. به غیر از مخازن کتاب، تالارهایی که برای مطالعه تعبیه شده اند و بخشهایی برای انجام امور فنی در این موسسه قرار دارند. این بخشها عبارتند از بخش مرمت نسخ خطی، بخشی برای عکاسی و تهیه میکروفیلم، بخشی برای صحافی، بخشی برای جلدسازی و بخشهایی دیگر.

در کنار این بخشها، قسمتی برای انتشارات موسسه به منظور چاپ و نشر نسخ خطی موجود در کتابخانه و آثار پژوهشی که با این نسخ مرتبط هستند، از سال 1348 تعبیه شد. از قدیمی ترین نسخ خطی کتابخانه می توان به قرآن منسوب به امام حسن علیه السلام اشاره کرد که بر پوست آهو نوشته شده است. از نفیس ترین نسخ چاپی سنگی و سربی نیز می توان از القانون فی الطب ابن سینا چاپ رم و تحریر اقلیدس خواجه نصیر الدین طوسی نام برد. کتابخانه ملک در نوع خود جز بهترین و جامع ترین کتابخانه های ایران و حتی جهان بوده و از جای جای کشور محققان فراوانی هر ساله برای استفاده از نسخه های موجود در این کتابخانه به آنجا می آیند.

بخشهای دیدنی

مجموعه سکه

این مجموعه ای با 3 هزار قطعه سکه از سده ششم پیش از میلاد تا دوره پهلوی و نیز سکه هایی از یونان، جانشینان اسکندر، امپراطوری بیزانس، خلفای اسلامی و امپراطوری عثمانی، بسیار دیدنی و با ارزش هست. این قسمت اوج تمدن اقتصادی را به رخ همگان می کشد.

مجموعه آثار هنری

این مجموعه زیبا و هیجان انگیز در کتابخانه و موزه ملی ملک تهران دارای تابلوهای نقاشی هنرمندان بنام ایرانی مانند کمال الملک غفاری، لطفعلی صورتگر، هادی خان تجویدی و برخی نقاشان خارج از ایران، لوستر و مبلمان دیدنی که یادگاری از گذشتگان بوده، است. دیدن این همه زیبایی انسان را بهت زده کرده و ذوق هر ایرانی را نمایش می دهد.

مجموعه هنر لاکی

دارای 86 قلمدان، قاب آینه و سرچسبدان بوده که این آثار زیبا با نقاشی لاکی آراسته شده اند. این هنرنمایی های بی نظیر، هنر هنرمندان ایرانی بوده که حدود 300 سال قدمت داشته و قابل قیمت گذاری نیستند.

مجموعه تمبر

این مجموعه دارای 48 هزار قطعه تمبر از 183 کشور و همچنین ایران بوده و شامل اولین تمبرهای منتشر شده در ایران است. این تمبرها بسیار جالب هستند.

مجموعه فرش

این مجموعه بی نظیر و با ارزش شامل 34 تخته قالی و قالیچه از نقاط مختلف ایران بوده که به وسیله بافندگان دو سده اخیر جمع آوری شده است. بدون شک، دیدن این مجموعه خالی از لطف نیست.

مجموعه بانو ملک

این مجموعه دارای تابلوهای نقاشی قاجاری، نسخه های خطی، قلمدان و سر قلیان لاکی بوده و تعداد این آثار بی نظیر و متنوع به 47 اثر می رسد. این مجموعه متنوع در سال 1385 توسط فرزند مرحوم حاج حسین ملک و ناظر استصوابی به موزه اهدا شد.

مجموعه آثار خوش نویسی

این مجموعه باارزش و بی نظیر که آثاری از بزرگترین خوشنویسان ایران و اسلام شامل یاقوت مستعصمی، علیرضا عباسی، میرعماد، احمد نیریزی، درویش عبدالمجید طالقانی، میرزا غلام رضا اصفهانی بوده، دیدنش برای عاشقان خط و خط نویسی خالی از لطف نیست. ناگفته نماند که بیشتر این آثار زیبا و به یاد ماندنی توسط خود مرحوم حاج حسین ملک به علت علاقه وافر ایشان به کلکسیون داری جمع آوری شده و در تاریخ 30 فروردین 1348 توسط خودشان طی وقف نامه شماره 30753 به موزه ملک اهدا شد.

در لابی این مجموعه، آثار فلزی شامل قطب نما، قبله نما، اسطرلاب و ترنج های مذهبی و همچنین مرقعات از خوش نویسانی چون درویش عبدالمجید و میرعماد و میرزا غلامرضا بچشم می خورند که این آثار نیز در نوع خود بیننده را مجذوب می کنند. در این موزه همچنین بخشی هست که وسایل منزل خود مرحوم حاج حسین ملک در آن جای دارند و در قسمت ورودی بنا از ساعت آفتابی قدیمی استفاده شده که خود بسیار مورد استقبال بازدید کنندگان هست.

اطلاعات کلی

آدرس: خیابان امام خمینی یا سپه سابق، جنب ساختمان امور خارجه

ساعات بازدید: همه روزه از ساعت 8 الی 16 بجز جمعه ها و تعطیلات رسمی و پنجشنبه ها از 8 تا 15

تلفن: 66751291