شتابزدگی در منفک شدن فرش دستباف از وزارت صمت نتایج دردناکی دارد

ایرنا/ براساس سخنان یک پژوهشگر صنایع دستی، شتابزدگی در منفک شدن فرش دستباف از وزارت صمت نتایج دردناکی دارد.

اخیرا از ساختار جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) رونمایی شده که در آن برخی معاونت ها حذف و برخی ادغام شدند که از جمله آنها میتوان به حذف مرکز ملی فرش از ساختار جدید صمت اشاره کرد.

در چارت جدید، مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی منتقل می شود، اما این موضوع موجی از انتقادات فعالان صنعت فرش را به همراه داشته و حتی هشدارهایی نسبت به احتمال کاهش صادرات مطرح شده است.

این در حالی است که وضعیت تولید و صادرات فرش دستباف در سالهای اخیر دچار مشکلات فراوان بوده، بطوریکه طبق اعلام گمرک، صادرات فرش دستباف درسال 1372 به اوج خود رسیده و حدود دو میلیارد دلار بوده و برای پنج تا هفت میلیون نفر شغل ایجاد کرده است، اما این رقم به تدریج کاهش یافت، بطوریکه به حدود 240 میلیون دلار درسال 1397 و پس از اعمال تحریم ها به 70 میلیون دلار در سال 1398 و 50 میلیون دلار در سال 1399 رسیده است.

بسیاری از فعالان نگرانی های زیادی در خصوص این تفکیک دارند؛ آنها معتقدند این تصمیم بزرگ بدون پرسش از فعالان و کارشناسان این حوزه اتفاق افتاده است و می تواند نتایج مهلکی برای فرش دستباف ایرانی داشته باشد.

حجت اله مرادخانی با اشاره به این که مرکز ملی فرش دستباف ایران سالها زیر مجموعه وزارت صمت بوده و ریاست آن با حکم مستقیم وزیر صمت انتخاب میشده، گفت: در بازه زمانی طولانی فرش دستباف ایرانی یکی از اصلی ترین کالاهای صادراتی غیر نفتی به غیر از پتروشیمی بوده و مداخله شتاب زده در ساختار مدیریتی آن خطرناک است.

وی درباره انتقال مرکز ملی فرش دستباف ایران به وزارت میراث فرهنگی گفت: نکته مهم درباره این انتقال در مرحله نخست مشورت نکردن با فعالان و متخصصان حوزه فرش است؛ اگر قرار است مرکز ملی فرش از وزارت صمت منفک شود چرا از تشکل های صنفی و فعالان فرش دستبافت نظر خواهی نشد و آنها از این تغییر بی اطلاع بودند. باید برای این تصمیم گیری نظرات کارشناسان دریافت و اعمال میشد.

این استاد دانشگاه افزود: بسیاری از فعالان فرش مثل اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف پس از انتشار این خبر مبنی بر تغییر چارت وزارت صمت و جدا شدن مرکز ملی فرش به وزارت میراث فرهنگی دچار شوک و حیرت شدند و گلایه کردند که چرا از آنها سوال نشده است.

مرادخانی با اشاره به وضعیت صنایع دستی در ساختار وزارت میراث فرهنگی گفت: در سالهای اخیر صنایع دستی هیچگاه اولویت این وزارت نبوده و با آمدن فرش به این معاونت معلوم نیست چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا این تلفیق تاثیر فزاینده یا بازدارنده خواهد داشت؟ زیرا این تغییر اتفاق کوچکی نیست و بر معیشت تعداد زیادی از مردم تاثیرگذار بوده و یکی از مهمترین محصولات فرهنگی ایران را با چالش مواجه می سازد.

این پژوهشگر صنایع دستی با بیان اینکه برگ برنده ایران در عرصه جهانی صنایع دستی و فرش دستباف است، گفت: آنچه از ایران در نمایشگاه و موزه های بین المللی به نمایش در می آید فرش دستباف و یا صنایع دستی ایرانی ادوار مختلف بوده و همین برگ برنده ایران نیز محسوب می شود و تصویری که شهروندان دیگر کشورها از سرزمین ایران دارند برآمده از جلوه های این حوزه از هنرهای سنتی است. مثلا فرش پازیریک که قدیمی ترین فرش جهان محسوب می شود و در موزه آرمیتاژ روسیه خودنمایی می کند؛ فرشی ایرانی است.

وی با اشاره به ظرفیت فرش و وجه بین المللی آن که عاید ایران می شود، گفت: تصمیم یکباره در این خصوص جفا است؛ اگر ایران می خواهد در عرصه جهانی دیده و شنیده شود باید از ظرفیت های فرهنگی و هنری استفاده کند، باید با صدای رسا، خوش لحن و صلح دوست هنر ایران با جهانیان تعامل داشته باشیم.

مرادخانی با اشاره به تصمیم مهلک و ویرانگر انحلال سازمان صنایع دستی و الحاق آن به سازمان میراث فرهنگی در سال 84 گفت: آن موقع نیز تصور نمی شد که تصمیم اشتباهی است، اما نتایج مهلکی داشت و تمام فرصت عظیم بازرگانی و فروش، صادرات صنایع دستی را از بین برد. آن موقع نیز مسئولان بدون مشورت با کارشناسان و متخصصان این حوزه تصمیم گرفته بودند.

این استاد دانشگاه گفت: سوال مهم از مسئولان وزارت صمت این است که این تفکیک، مسئله سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است؛ فرش ایران در بسیاری از کاخ های سلطنتی و مکان های دیپلماتیک بر زمین انداخته شد، بعد از نفت و پتروشیمی مهمترین کالای صادراتی ایران محسوب می شود و تک تک این محصولات رسانه نافذ از فرهنگ و تمدن مردم ایران در میان دیگر ملل جهان است و این خود همیشه عاملی موثر در برابر ایران هراسی بوده است. بنابراین تصمیم در این خصوص نیاز به تامل و گفت و گو دارد؛ شتابزدگی در این تصمیم گیری ممکن است نتایج دردناکی در پی داشته باشد.