بیم و امید در موزه ملی افغانستان

ایسنا/ این خبر پیرامون بیم و امید در موزه ملی افغانستان برای شما مخاطبان گرامی نگارش شده است.

بسیاری از افراد تحصیلکرده که معمولا از موزه ها بازدید می کردند از کشور گریخته اند، برخی از مدارس تعطیل شده اند و گردشگر چندانی هم برای بازدید از کابل وجود ندارد.

این موزه که در ماه اوت زمانی که طالبان کنترل را بدست گرفت تعطیل شد، در ماه نوامبر بازگشایی شد تا نشانه مثبتی باشد برای کسانی که امیدوارند این بار محدودیت ها کمتر باشد و تخریب صورت نگیرد.

آخرین باری که طالبان قدرت را به دست گرفت یعنی در فاصله بین 1996 تا 2001 حدود 70 درصد از مجموعه 100 هزار اثری موزه کابل غارت شدند. طالبان همچنین مجسمه های تاریخی تندیس های بودا در بامیان را که در دل صخره ای واقع در شهر تاریخی بامیان کنده کاری شده بودند، منفجر کردند.

امید شریفی که یک هنرمند افغانستانی ساکن ویرجینا است، می گوید که خبر بازگشایی موزه ملی افغانستان باعث خوشحالی او شده است. شریفی پیرامون بیم و امید در موزه ملی افغانستان بیان می کند: تاریخچه ارتباط طالبان با هنر و فرهنگ تاریک است... وقتی شنیدم موزه کابل دوباره غارت نشده احساس آرامش کردم. گفتم خدایا شکر این بار دیگر شاهد آن اتفاقات نیستیم.

با این حال، هنوز موسیقی در اماکن عمومی ممنوع است، نقاشی های دیواری پوشانده شده اند و برنامه های تلویزیونی و رادیویی محدود شده اند. بنابر گفته برخی از کارشناسان تصمیم بازگشایی موزه فقط تلاش طالبان برای به نمایش گذاشتن تصویری است که کمتر ناهنجار باشد.

سمیع الله نبی پور، رئیس سابق دپارتمان سینما در دانشگاه کابل می گوید بازگشایی این موزه بیشتر از آنکه برای اهمیت دادن به هنر و فرهنگ باشد، یک اقدام سیاسی است.

موزه ملی افغانستان در دوران آرامش همچون جواهری در حوزه فرهنگی افغانستان می درخشید و شش روز در هفته مملو از بازدیدکنندگانی بود که علاقه داشتند از مجموعه باارزش آن بازدید کنند. این موزه که در سال 1919 تاسیس شد از دهه 30 میلادی در ساختمان کنونی قرار داشته است. مجموعه این موزه آثار تاریخی مختلفی از دوران مختلف تاریخ را در برگرفته که از میان آنها به نسخه های خطی، سلاح ها و مجسمه ها میتوان اشاره کرد اما تمرکز اصلی این موزه بر گذشته افغانستان است و مجسمه ها و نقاشی های معاصر در آن نمایش داده نمی شوند.

اکنون موزه فقط دوشنبه ها، چهارشنبه ها و جمعه ها باز است و بارها نیز قطعی برق اتفاق می افتد. کارکنان موزه حقوقشان را دریافت نکرده اند و بازدیدکنندگان نیز باید نامه مجوزی را که برای ورود به موزه از دولت دریافت کرده اند، ارائه کنند.

نگهبانان موزه در جریان گفت وگوهایی که این هفته صورت گرفت اعلام کردند با بازدیدکنندگان به خوبی رفتار کرده اند و هیچ یک از آثار داخل موزه نیز ربوده نشده یا آسیب ندیده است.

اما در یک بازدید دوساعته از این موزه در صبح یکی از روزهای هفته گذشته هیچ بازدیدکننده ای در موزه وجود نداشت و بازدید نیز با قطعی برق همراه بود.

آسوشیتدپرس در ماه جاری اعلام کرده بود، روزانه بین 50 تا 100 نفر از این موزه بازدید می کنند.

فابیو کولومبو که یک مرمتگر است و در سالهای پس از خروج طالبان پروژه مرمتی را در موزه ملی افغانستان اجرا کرد، می گوید به خوبی به یاد می آورد که چطور در آن سالها بازدید از موزه کم کم افزایش پیدا کرد. اما در سال 2019، آخرین سالی که کولومبو در موزه حضور داشت، این موزه کاملا مملو از جمعیت بود.

کولومبو حتی هزاران تکه از آثار تاریخی را که در سراسر زمین موزه پخش شده بودند به یاد می آورد. او می گوید به همراه تیم سعی کرد بسیاری از مجسمه ها را مرمت کند.

شریفی بیان می کند که با یادآوری آنچه در آخرین حضور طالبان در افغانستان رخ داد، ناچار شد زمانی که طالبان در ماه اوت به کابل رسید مجسمه های خودش را از بین ببرد و تابلوهای نقاشی را که خلق کرده بود، پنهان کند.

شریفی در واکنش به پوشانده شدن دیوارنگاره هایی که دوستان هنرمندش خلق کردند و هنرمندانی که ناچار به گریز از کشور شدند، می گوید: هیچ خبر مثبتی برای هنرمندان یا هنر و فرهنگ وجود ندارد... اما بازگشایی موزه یک قدم بسیار کوچک در این شرایط نگران کننده است. این اقدام همچون نور یک شمع است. نمی دانیم ادامه این روند چطور خواهد بود اما تصمیم مثبتی است.

جیل استین که استاد دانشگاه باستان شناسی در دانشگاه شیکاگو است معتقد است این را که طالبان اجازه داده محمد فهیم رحیمی در سمت خود به عنوان رئیس موزه باقی بماند، باید نشانه مثبتی در نظر گرفت.

طالبان در بیانیه ای که ماه فوریه منتشر شد عهد کرد از میراث فرهنگی طالبان حفاظت کند و مردم را از غارت کردن بازدارد.

براساس تعبیر طالبان از اسلام، هنر غیراسلامی و هنری که تصویرگر موجودات زنده باشد، غیرقابل پذیرش است و مردم نگران هستند این نگرش از آخرین بار تاکنون تغییر نکرده باشد.