معبد لائودیسه فرصتی برای جهانی شدن نهاوند است

ایسنا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، معبد لائودیسه فرصتی برای جهانی شدن نهاوند است.

در سال 1322 در منطقه دوخواهران نهاوند کتیبه ارزشمندی به زبان یونانی کشف شد که این کتیبه فرمان یکی از پادشاهان سلوکی به حاکم وقت نهاوند بوده و این کتیبه اکنون در موزه ملی ایران نگهداری می شود.

این کتیبه از دو قسمت متمایز تشکیل شده که قسمت اول آن نامه ای است که فرمان شاه را به اهالی نهاوند ابلاغ می کند از آنان درخواست می کند تا فرمان وی را روی سنگی نقش کرده و در معبد اصلی شهر نصب کند و هم چنین در این کتیبه «آنتیوخوس سوم» به «مندموس» پادشاه وقت نهاوند دستور می دهد که معبدی در خور و شأن همسرش ملکه «لائودیسه» در نهاوند بسازند.

براساس مطالعاتی که انجام شد، این معبد در زمان آنتیخوس سوم در شهر نهاوند بنا شده و این معبد برای کاهنه ای که همسر آنتیخوس سوم بوده بنا شده است.

همچنین علاوه بر این کتیبه مجسمه های مفرقی کوچکی که منصوب به خدایان یونان بوده در این منطقه کشف شده است و کشف این آثار باعث شد که وجود معبد یونانی در نهاوند محرز شود و این محوطه تاریخی و منطقه دوخواهران در سال 1327 به شماره 374 به عنوان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شود.

بر اثر حفاری های متعددی که طی چند فصل کاوش در سالهای قبل برای یافتن آثار معبد سلوکیان در نهاوند انجام شد، ستون ها، سرستون ها و سنگ های تراش خورده زیادی در منطقه دوخواهران یافت شد که نشان از وجود این معبد می دهند.

بنابر اظهارات مهدی رهبر، باستان شناس و سرپرست تیم کاوش معبد لائودیسه، امامزاده دوخواهران که اهالی نهاوند تاکنون این محل را به عنوان زیارتگاه می دانستند و تقدیس می کردند، همان معبد لائودیسه است و امامزاده ای در این منطقه وجود ندارد.

و البته محدودیت 60 ساله ساخت وساز در منطقه دوخواهران به عنوان قدیمی ترین منطقه نهاوند بخاطر ثبت شدن در فهرست آثار ملی باعث شد که این منطقه بسیار فرسوده از کمترین امکانات رفاهی برخوردار و همین امر نیز مردم این منطقه را با مشکلات عدیده ای مواجه کند.

با وجود وقفه چندین ساله کاوش برای کشف این معبد، طی چند سال اخیر چند فصل کاوش در این منطقه انجام و آثار زیادی کشف شد که ثابت کرد بعد از سلوکیان، اشکانیان نیز در نهاوند حضور چشمگیری داشته اند و این گوشه ای از رازهای سر به مهر این معبد یونانی در شهر تاریخی نهاوند است.

تاکنون 6 فصل کاوش در منطقه دوخواهران انجام شده اند

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نهاوند پیرامون اینکه معبد لائودیسه فرصتی برای جهانی شدن نهاوند است، گفت: از سال 1384 کاوش هایمان را در منطقه دوخواهران به سرپرستی مهدی رهبر آغاز کرده ایم و تا امروز شش فصل کاوش باستان شناسی برای کشف معبد لائودیسه در منطقه دوخواهران انجام داده ایم.

محسن جانجان اظهار داشت: با توجه به این که محل دقیق معبد لائودیسه مشخص نیست کل 12 هکتار منطقه دوخواهران در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و همین ثبت شدن در فهرست آثار ملی باعث ایجاد محدودیت هایی برای ساخت و ساز مردم این منطقه شد.

وی تصریح کرد: همین محدودیت 60 ساله ساخت و ساز باعث شد که بناها و املاکی که در منطقه دوخواهران وجود دارند دچار فرسودگی شوند و مطالبات مردم این منطقه این بود که مسئولین برای این مشکل چاره اندیشی کنند.

جانجان ادامه داد: ما برای حل این مشکل بعد از 60 سال یک پرونده خیلی دقیق و علمی تشکیل دادیم و دو فصل آخر کاوش را بر این مبنا قرار دادیم که تعیین تکلیف کنیم منطقه دوخواهران و مردم این منطقه را از بلاتکلیفی نجات دهیم.

وی با بیان اینکه شهر نهاوند روی گسل زلزله قرار دارد و خانه های منطقه دوخواهران نیز فرسوده هستند، افزود: در دو فصل آخر این کاوش علاوه بر اینکه ما دنبال کشف معبد لائودیسه بودیم هدف دیگر این بود که مناطقی که آثار تاریخی ندارند را آزاد اعلام کنیم و مردم بتوانند ساخت و سازشان را انجام دهند و از این وضعیت خلاص شوند.

ساخت وساز در منطقه دوخواهران طبق ضوابط میراث فرهنگی آزاد اعلام شد

جانجان ادامه داد: بعد از پیگیری های مکرر و جلسات مستمر با کارشناسان وزارتخانه میراث فرهنگی و گردشگری و با توجه به نتایج کاوش های دو فصل آخر لائودیسه به این جمع بندی رسیدیم و توانستیم این مجوز را بعد از مشقت های فراوان بگیریم که ساخت وساز در کل محله دوخواهران براساس ضوابط میراث فرهنگی آزاد اعلام شود.

به گفته وی طبق قوانین میراث فرهنگی ساخت وساز در منطقه دوخواهران به عنوان یک بافت تاریخی باید براساس وضع موجود بنا و بدون افزایش سطح و ارتفاع بنا انجام شود و نمای بنا نیز باید همگون با بافت تاریخی بازسازی شود.

جانجان یادآوری کرد: خوشبختانه تا الان چندین مجوز برای ساخت وساز در این منطقه صادر کردیم که بزودی یک درمانگاه در این منطقه احداث می شود و مجوز ساخت پارک صخره ای نیز اخیرا صادر شده و چندین مجوز نیز برای افراد حقیقی صادر شد که می توانند ساخت و ساز انجام دهند و خوشبختانه مشکل محدودیت ساخت و ساز این منطقه حل شد.

رئیس اداره میراث فرهنگی نهاوند به مشکلات کاوش های باستان شناسی در منطقه دوخواهران اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه در منطقه دوخواهران ساخت وسازهای متراکی داریم کاوش در این منطقه دشوار است و مثل سایر محوطه های باستانی دیگر نیست که ما بدون معارض بتوانیم کاوش ها را انجام دهیم.

وی یادآوری کرد: خانه های فرسوده ای که متراکم در کنار هم قرار دارند کاوش به صورت گسترده را برای ما عملا غیرممکن کرده است، در این شش فصل کاوش تا آنجا که توانستیم ملک تملک کردیم و کاوش ها را انجام دادیم.

جانجان اظهار داشت: خوشبختانه در این کاوش ها توانستیم سرنخ ها و آثار فراوانی از دوران سلوکی پیدا کنیم اما هنوز محل دقیق معبد لائودیسه پیدا نشده است.

به گفته جانجان برای فصل پنجم کاوش معبد لائودیسه 150 میلیون و برای فصل ششم کاوش 200 میلیون تومان اعتبار هزینه شده و در حال حاضر نیز اعتباری برای ادامه فصل های بعدی کاوش در نظر گرفته نشده است.

کشف سفال هایی متعلق به دوران پیش از تاریخ در منطقه دوخواهران نهاوند

وی به آثار کشف شده در فصل پنجم کاوش اشاره کرد و افزود: ما در فصل پنجم کاوش برای کشف معبد لائودیسه سفال هایی مربوط به پیش از تاریخ را کشف کردیم که کشف این آثار نشان می دهد که در دوران پیش از تاریخ در شهر نهاوند استقرار و سکونت وجود داشته است و این بسیار با اهمیت و مهم است.

جانجان ادامه داد: درست است که شهریت نهاوند و یا به عبارتی تبدیل به شهر شدن نهاوند در دوران سلوکیان بوده است اما با کشف این آثار مشخص شد که پیش از تاریخ نیز در نهاوند استقرار و سکونت وجود داشته است و این در فصل پنجم کاوش کشف شد.

به گفته او آثار فراوانی از دوره های مختلف تاریخی از جمله دوره ساسانیان، دوره اشکانیان و دوره سلوکی در نهاوند کشف شده و خصوصا آثار سفالی فراوانی از دوره اشکانیان در منطقه دوخواهران کشف شده است.

اهمیت حفظ منطقه دوخواهران به عنوان هسته مرکزی شهر تاریخی نهاوند

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نهاوند تاکید کرد که شهر تاریخی نهاوند در واقع همان منطقه دوخواهران است که در دوران سلوکی شکل گرفته است و این منطقه به عنوان هسته مرکزی شهر تاریخی نهاوند فارغ از اینکه معبد لائودیسه وجود دارد یا خیر، این منطقه باید حفظ شود.

جانجان اظهار کرد: ما در همه فصل های کاوش آثاری از جمله سفال، سنگ تراش خورده، ستون، سرستون و غیره از دوران سلوکی و معبد لائودیسه پیدا کردیم منتها این آثار سرجایشان نبوده اند و ما باید محل دقیق معبد را پیدا کنیم.

وی با اشاره به احتمال اینکه مکان معبد لائودیسه در محل امامزاده دوخواهران باشد، ادامه داد: تا زمانیکه کل محدوده امامزاده را کاوش نکنیم نمی توانیم بگوییم این احتمال درست است یا نه و برای پیدا کردن این معبد باید وجب به وجب این منطقه کاوش شود.

جانجان با بیان اینکه انجام کاوش ها برای مردم این منطقه می تواند راهگشا باشد، خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم اعتبار جذب کنیم کاوش هایمان را در این منطقه ادامه خواهیم داد و از اهداف این کاوش ها تعیین تکلیف مردم این منطقه است و قسمت هایی که کاوش می شوند در صورتیکه فاقد آثار باشند آزاد اعلام می شوند و مردم می توانند راحت تر و بدون دغدغه ساخت و ساز انجام دهند.

رئیس میراث فرهنگی نهاوند در خاتمه تاکید کرد: در حال حاضر برای ادامه فصل های بعدی کاوش اعتباری نداریم و اگر اعتباری جذب شود فصل های بعدی کاوش را آغاز می کنیم و کشف این معبد قطعا باعث رونق گردشگری شهرستان و استان خواهد شد و نهاوند را در سطح جهانی مطرح می کند.