جنگل حاتم مشه سی ذخیره گاه با ارزش ژنتیک کشور است

میراث آریا/ براساس آخرین خبرهای بدست رسیده، جنگل حاتم مشه سی ذخیره گاه با ارزش ژنتیک کشور است.

امروزه ذخیره گاه های جنگلی از یک سو در حفظ تنوع زیستی و از سوی دیگر در جلوگیری از انقراض گونه های مهم گیاهی و جانوری مورد توجه زیادی قرار گرفته اند. استان اردبیل از سه ناحیه رویشی هیرکانی، ارسبارانی و ایرانی تورانی و سه ذخیره گاه جنگلی به نامهای فندقلو، حاتم مشه سی و ارس خلخال برخوردار است.

ذخیره گاه جنگلی حاتم مشه سی با وسعت بیش از 6 هکتار واقع در 28 کیلومتری غرب مشگین شهر در استان اردبیل یکی از ذخیره گاه های با ارزش ایران است. این جنگل بخاطر موقعیت مکانی، شرایط اقلیمی و رویشگاهی جزیی از جنگلهای ارسباران محسوب شده و از نظر تنوع و ترکیب پوشش گیاهی بسیار غنی است.

چهار تیپ عمده جنگلی قابل تفکیک در این جنگل عبارت است از تیپ خالص اوری، اوری- کرب، اوری- ون و زالزالک- آلوچه وحشی و در مجموع 31 گونه درختی و درختچه ای متعلق به 11 تیره و 23 جنس شناسایی شده است که نشان دهنده تنوع قابل توجه گونه های چوبی این جنگل است.

جنگل حاتم مشه سی در محل تلاقی سه رشته کوه البرز، زاگرس و قفقاز قرار دارد و به لحاظ برخورداری از جریانات اقلیمی هیرکانی از شرق، رطوبت مدیترانه ای از غرب و توده های کم فشار سیبری از شمال، دارای ویژگی های منحصر بفردی از نظر قابلیت های حفاظت از آب و خاک است که امروزه با وجود تخریب شدید تا حدودی اهمیت و موجودیت خود را حفظ کرده است.

این جنگل در سال 1371 توسط سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور تحت عنوان ذخیره گاه ژنتیکی اوری به وسعت 200 هکتار تحت مدیریت قرار گرفت. ذخیره گاه جنگلی حاتم مشه سی از نظر موقعیت مکانی، شرایط اقلیمی و رویشگاهی بخشی از جنگل های ارسباران محسوب می شود و به همین دلیل از نظر تنوع و ترکیب پوشش گیاهی بسیار غنی است و درختان اوری بطور انبوه با سایر گونه های جنگلی و گاهی به صورت توده های خالص دیده می شود.

تنوع قابل توجه گونه های درختی و وجود گونه های نادر را در این جنگل میتوان مشاهده کرد، بطوریکه جنگل حاتم مشه سی را به یک ذخیره گاه جنگلی منحصر بفرد در کشور تبدیل کرده و باعث شد که تنوع در آن حتی از جنگل های ارسباران نیز بیشتر باشد.

از مهمترین گونه های درختی و درختچه ای همراه اوری میتوان به زالزالک، ون، ازگیل وحشی، گلابی جنگلی و فندق و از مهمترین گونه های علفی کف جنگل میتوان به فستوکا، گون، آگروپایرون، بومادران، شبدر و جو بنفش اشاره کرد.

در مجموع 31 گونه چوبی متعلق به 11 تیره و 23 جنس در این منطقه شناسایی شده است و در بین گونه های شناسایی شده، گونه های نادری نظیر فندق، ممرز، قره قات، کچف، لور، بارانک، شیرخشت، هفت کول، بداغ جنگلی و بیدمشک وجود دارد که نشان دهنده تنوع قابل توجه گونه های درختی و درختچه ای در این جنگل است.

تجدید حیات در این جنگل اغلب بصورت غیرجنسی است که از دلایل عمده آن میتوان به خاصیت خارق العاده جست دهی گونه های تشکیل دهنده آن اشاره کرد.

این ذخیره گاه جنگلی در شهرستان مشگین شهر واقع شده که از طرف غرب به روستای شیخلار و از شرق به روستای کوه کنار محدود شده و نزدیکترین روستا به آن روستای قینرچه است که از مشگین شهر 28 کیلومتر فاصله دارد.

برای رفتن به این منطقه، جاده هموار مشگین به اهر را سپری کرده و پس از گذر از سد دوشانلو باید به سمت جاده فرعی روستای آقجه لو پیچید که پس از این روستا، روستای قینرچه وجود دارد که مبدا جاده خاکی به سمت حاتم مشه سی بوده که از روستای قینرچه حدود 4 کیلومتر فاصله دارد.

این جنگل با توجه به پوشش گیاهی مرتعی و جنگلی، همچنین منابع آب سطحی و زیرزمینی و با توجه به وضعیت فیزیوگرافی، زیستگاه تعدادی از جانوران وحشی نظیر گرگ، روباه معمولی، خرگوش، سمور و پرندگانی مانند قرقاولف کبک و عقاب طلایی است و در گذشته های نه چندان دور، پستانداران باارزش نیز در زیستگاه های منطقه بسر می برده اند که در اثر شکار بی رویه و تخریب زیستگاه، نسل این گونه های ارزشمند رو به کاهش رفته است.

جنگل حتم مشه سی یک ذخیره گاه ژنتیکی بوده و مردم منطقه به خوبی با این جنگل آشنا هستند و با توجه به اینکه سالیان درازی است که با این جنگل زندگی کرده اند به آن احترام ویژه ای قائل هستند که سالانه گردشگران بسیاری نیز از منطقه بازدید می کنند.

داشتن چشم اندازها و جذابیت های بصری، داشتن امکانات گردشگری کافی یا شرایط ایجاد آن، وجود امکانات دسترسی و راههای جانبی مناسب، حمایت جوامع محلی و… از جمله ظرفیت های این منطقه در بخش گردشگری است.