غار دژمنده یکی از بزرگترین ساخته های دستی انسان در زیر زمین است
میراث آریا/ براساس آخرین خبرهای منتشر شده، غار دژمنده یکی از بزرگترین ساخته های دستی انسان در زیر زمین است.
روستای خوئین زنجان در 60 کیلومتری جاده زنجان - بیجار قرار گرفته و دارای آثار تاریخی بسیاری است؛ روستای خوئین از توابع شهر ایجرود است و به این دلیل که علما و مشاهیر زیادی در آن به دنیا آمدند، به «دارالمؤمنین» معروف است.
علاوه بر جاذبه های طبیعی آثار تاریخی متعددی مانند حمام باستانی، آسیاب، مسجد تاریخی و شهر زیرزمینی دژمند در این روستا قرار دارند و آن را به یکی از مقصدهای مهم گردشگری در استان زنجان و شهر ایجرود تبدیل کرده اند. خود روستا نیز از روستاهای جاذب گردشگر محسوب می شود، شهر زیرزمینی دژمنده یا دژمند با قرار گرفتن در این روستا جاذبه آن را دوچندان کرده است. شهر زیرزمینی دژمند تا سالهای سال مدفون بوده و کسی از وجود این شهر تاریخی خبر نداشته است تا اینکه نشست خانه ای در روستای خوئین راز سربه مهر این شهر را آشکار می کند.
شهر زیرزمینی دژمنده یا دژمند، اثری تاریخی خاص است که در عمق تقریبی 4 متر از سطح زمین کنده شده است که دارای دالان طولانی زیرزمینی با اتاق های متعددی است که در سقف های سنگی این بنا منافذی برای تهویه هوا تعبیه شده که در حدود 4 کیلومتر طول دارد و نشان دهنده این است که توسط معماران خبره ای ساخته شده است. یکی از دلایل معماری پرپیچ و خم این شهر این است که هنگام حمله دشمنان مانع پیشروی سریع آنها میشده، برای همین ساکنان قدیم خوئین می توانستند از فرصت استفاده کرده و در اتاقک های تودرتوی دژمند پنهان شوند.
به گفته باستان شناسان در این شهر زمینی بزرگ که اطراف آن را مغازه ها احاطه کرده و در وسط میدان حوض آب به شکل لوزی وجود داشته و اطراف حوض تخت هایی از چوب بوده که روی آنها گلیم انداخته و محل اجتماع اهالی بوده است.
در این دژ زیر زیرزمینی اتاق های مجزا، طاقچه، تنور و اسطبل و طویله برای نگهداری حیوانات و انبار و چهارراه های تودرتو در طبقات مختلف رؤیت شده است. درب سنگی بزرگی در ابعاد 3*2 متر در ورودی این غار وجود داشته که محل ورود و خروج اهالی بوده است. در میانه این غار در سنگی وجود دارد که جمله ای پیکرتراشی شده که رمزگشایی نشده است. این شهر زیرزمینی نظیر چند ورودی دارد اما دو ورودی این شهر تابحال بازگشایی شده است. یکی از این ورودی ها در روستا تعبیه شده و دیگری مشرف به یک دره سرسبز است. غار زیرزمینی یا همان دژ زیرزمینی از طریق تونل هایی با مناطق اطراف ارتباط داشته که یکی از این تونل ها با عبور از زیر رودخانه به روستای قمچقای متصل میشده است.
بدون شک راههای متعددی که در طبقات مختلف این غار وجود دارد و برخی از آنها مسدود و برخی همچنان باز است، نیازمند پژوهش های گسترده ای است.