معرفی کوتاه تعدادی از مشهورترین جاذبه های دیدنی مشهد

مردم مشهد به برکت وجود مرقد مطهر امام هشتم علی ابن موسی الرضا (علیه السلام) در تمامی عرصه ها و جنبش های معاصر شرکت داشته و گامهای مهمی را برداشته اند. در دوران مبارزات انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی و جلوداری آیت الله خامنه ای و شهید هاشمی نژاد، مشهد مقدس از پیشگامان مبارزه با رژیم پهلوی بود؛ بگونه ای که پس از قم و پایتخت میتوان آن را مهمترین پایگاه مبارزات انقلاب اسلامی مردم ایران برشمرد. با ما در مقاله مشهورترین جاذبه های دیدنی مشهد همراه باشید تا کمی شما را با محبوب ترین جاذبه های گردشگری مشهد آشنا کنیم. قطعا، آشنایی با دیدنی های معروف مشهد برایتان مفید خواهد بود.

آرامگاه میرزا ابراهیم رضوی

میرزا ابراهیم رضوی، دومین و بزرگترین واقف سادات رضوی است که در سال 1402 قمری وفات نمود. وی از اجله سادات رضوی خراسان در عهد شاه عباس صفوی بوده و نسب شریفش با 21 واسطه به امامزاده ابو جعفر موسی می رسد. مقبره میرزا ابراهیم فرزند ابوالقاسم واقع در ملک شخصی وی در مجاورت مجموعه فرهنگی تفریحی کوه سنگی با منظر ایوانی کاشی کاری شده به ارتفاع 30/8 و عرض 10/8 متر و عمق 60/1 جلب نظر می نماید. محراب نفیس این مورد از مشهورترین جاذبه های دیدنی مشهد دارای تاریخ 1407 قمری است.

ضریح مطهر

پس از گزارش ابن بطوطه در حدود سال 730 ق از اولین ضریح چوبی فلزی بر روی مضجع شریف حضرت رضا (علیه السلام)، دومین ضریح متعلق به سال 957 ق در عصر صفویه بوده است. در سده های پس از آن نیز ضریح هایی در سال 1160 و 1238 قمری و 1328 شمسی جایگزین آن گردیدند. ساخت ضریح فعلی در سال 1372 ش به امر تولیت آستان قدس رضوی و با طراحی از استاد فرشچیان آغاز شد. ساختار این اثر با ترکیبی از آهن، فولاد، چوب گردو، پشش طلا و نقره و آراستگی های منحصر بفرد در نهایت استحکام به وزن 12 تن در مدت هفت سال پایان یافت.

بیمارستان امام رضا (ع)

در 23 آذر 57، شماری از دانشجویان دانشکده پزشکی بدلیل همراهی با مردم انقلابی درون بیمارستان در محاصره نظامیان قرار گرفتند. در این روز بیمارستان 3 بار مورد حمله قرار گرفت و طی آن حداقل دو نفر به شهادت رسیدند. تحصن بیمارستان امام رضا علیه السلام در آن روزها تبدیل به مهمترین خبر نهضت و انقلاب شده بود. بنابر گزارش خبرگزاری فرانسه، بالغ بر 600 هزار نفر به تحصن کنندگان پیوستند و به سخنرانی آیت الله خامنه ای در بیمارستان گوش فرا دادند.

گنبد و گلدسته

مشخص ترین نماد و نشانه مضجع شریف رضوی گنبد زراندود است که از دوردست ها قابل رویت بوده و آرزوی زیارت آستان منورش را در یادها زنده می کند. در عهد صفویه، ابتدا شاه طهماسب گنبد را مطلا کرد و سپس شاه عباس اول ساقه گنبد را با خشت های طلا پوشاند. نحوه محاسبه معماری گنبد طلا و دو گلدسته قدیمی به لحاظ تقارن دید به ویژه از خیابان های اصلی به نحوی است که از هر سو گنبد طلا بین دو مناره دیده می شود.

فرهنگسرای زیارت

فرهنگسرای زیارت در نزدیکی حرم واقع شده است. در حال حاضر، 198 نماد شامل چهار نماد کوچک سازی بناهای حرم با عناوین نقارخانه، سقا خانه، پنجره فولاد و برج ساعت در این مکان تعبیه شده اند. همچنین، 12 نماد شامل القاب حضرت رضا علیه السلام همچون شمس الشموس، ثامن الحجج، غریب الغربا، عالم آل محمد، معین الضعفا و ضامن آهو نیز در این مورد از محبوب ترین جاذبه های گردشگری مشهد نصب گردیده اند.

بوستان ملت

بوستان ملت با وسعتی بالغ بر هفتاد و دو هکتار در سال 1345 در ابتدای بلوار وکیل آباد احداث گردید و یکی از مهمترین و وسیع ترین تفرجگاه ها بشمار می آید. مجموع تسهیلات این مورد از دیدنی های معروف مشهد مشتمل بر زمین های متعدد بازی فوتبال، والیبال، اسکیت، استخر شنا و وسایل بازی کودکان است. آسایشگاه جانبازان دفاع مقدس نیز جهت استفاده و خدمات دهی به جانبازان عزیز و گرانقدر در این بوستان تاسیس گردید.

آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی

یکی از بزرگترین شاعران ایرانی و پاسدار شعر فارسی و سراینده اثر جهانی شاهنامه در روستای پاژ متولد شده و در سال 411 و یا 416 ق در توس درگذشت. در زمان ناصرالدین شاه قاجار به امر آصف الدوله، والی خراسان بنایی آجری بر روی آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی برپا شد. در سال 1343 و پس از نشست بنای قبلی، بازسازی بنای فعلی با وسعت 945 مترمربع و الهام گرفته از شیوه معماری هخامنشی و کاشیکاری اشکانی آغاز گردید و در سال 1347 به اتمام رسید. طبقه تحتانی بنا دارای دیوار نگاره هایی از فریدون صدیقی با مضمون هفت خان رستم بوده که به شکوه این مورد از مشهورترین جاذبه های دیدنی مشهد افزوده اند.

کوهسنگی

در انتهای خیابان کوهسنگی دو کوه کم ارتفاع سنگی قرار دارند که شکل و جنسیت خاص آنها سبب نامگذاری این مکان شد. از ارتفاعات کوهسنگی چشم انداز زیبایی از حرم مطهر رضوی و باغ های متعدد شهر دیده می شود. بهترین و زیباترین منظره از شهر و پیرامون آن از فراز ارتفاعات کوهسنگی در ساعات بعدازظهر و عصر رویت می شود. مزار شهدای گمنام نیز همچون نگینی بر تارک کوه می درخشد.

پارک مینیاتور

پارک مینیاتور، ایرانی کوچک است و آثار باستانی از گوشه و کنار کشورمان در مقیاس کوچک در این پارک به نمایش در می آیند. ساخت این بوستان با ایجاد بستری مناسب به منظور افزایش مدت اقامت و ماندگاری بیشتر زائران و گردشگران در شهر مشهد مقدس انجام گرفت. در این پارک با هدف معرفی اماکن تاریخی و میراث فرهنگی و هنری کشورمان، 58 ماکت طراحی شده که در فاز اول 9 ماکت انتخاب و توسط هنرمندان کشور ساخته شده اند. در فضای این مورد از محبوب ترین جاذبه های گردشگری مشهد زمین بازی کودکان، محوطه بازی های بومی و محلی، پیست مسابقه برای ماشین های کنترلی و مسیر قطار طراحی گردیدند.

نقاره خانه

یکی از دیدنی های معروف مشهد، ساختمان نقاره خانه بوده که بر فراز ایوان شرقی صحن واقع گردیده است. نقاره نوازی در طول سال به غیر از ماههای محرم و صفر و ایام سوگواری در دو نوبت شبانه روز صورت می گیرد. علاوه بر این، در مناسبت های مذهبی و میلاد ائمه اطهار و همچنین هنگام بروز کراماتی از حضرت نیز نقاره شادمانی نواخته می گردد.

مسجد گوهرشاد

مجموعه گوهرشاد که در زمره مشهورترین و عظیم ترین مساجد چهار ایوانی ایران بوده، در سال 821 هجری قمری و به امر گوهرشاد آغا، همسر شاهرخ تیموری بنا گردید. وسعت این مورد از مشهورترین جاذبه های دیدنی مشهد 9303 متر مربع و مشتمل بر 4 ایوان، یک گنبد و گنبد خانه، هفت شبستان، چندین در ورودی و یک صحن است. علاوه بر وجود گنبدی بزرگ بر فراز ایوان قبله، در طرفین آن دو مناره زیبا به ارتفاع تقریبی 40 متر قرار دارند. از دیگر نفایس این مسجد جامع، منبری با تزئینات منبت کاری از چوب گردو و گلابی بوده که در ساخت آن هیچگونه میخ یا فلز بکار گرفته نشده و به نام منبر صاحب الزمان مشهور هست.

فاجعه خونین حمله به مسجد گوهرشاد یکی از اوراق ننگین تاریخ در دوره رضاخان است. رضاخان که با زور سر نیزه و با حمایت بیگانگان به قدرت رسید، طرح اسلام زدایی را به اجرا گذاشت. از جمله در سال 1314 همزمان با اجباری شدن کلاه شاپو برای مردان، زمزه های حجاب زدایی زنان نیز بلند شدند. روحانیون در مقابل این توطئه ساکت ننشستند و به مخالفت پرداختند. بدنبال این مسئله، مسجد گوهرشاد که چند روزی محل اجتماع و سخنرانی بود، حال و هوای دیگری گرفت و اجتماعات مردمی وسیع تر و اعتراضات گسترده تر شدند. به همین خاطر، به شهربانی مشهد دستور داده شد که وعاظ معروف را دستگیر کنند.

عده ای از وعاظ خراسان دستگیر شدند، اما روحانیون و خطبا خصوصا شیخ محمد تقی نیشابوری معروف به بهلول در افشای سیاست اسلام زدایی رضا شاه مصمم تر گشتند. سرانجام، به دستور رضا شاه در روزهای 20 و 21 تیر 1314 شمسی مسجد گوهرشاد که مملو از جمعیت معترض بود، مورد حمله قشون قزاق گرفت و همه معترضین به شهادت رسیدند.

امامزاده سید ناصر و یاسر (ع)

روستای گلستان واقع در 4 کیلومتری طرقبه، علاوه بر جاذبه های طبیعی و ییلاقی، دارای جایگاه مذهبی بوده و آستان متبرکه امامزادگان سید ناصر و سید یاسر در ابتدای ورودی این روستای زیبا قرار دارد. بنابر متون کهن از جمله کنزالانساب به قلم سید مرتضی، این امامزادگان از برادران بلا واسطه امام رضا هستند.

امامزاده سید محمد

بنای تاریخی مذهبی موسوم به گنبد خشتی در یکی از گذرهای قدیمی مشهد منشعب از میدان طبرسی به نام چهارسوق نوغان قرار دارد. این بنا مدفن سلطان غیاث الدین محمد از سادات مشهور موسوی بوده که نسب شریفش با هفده واسطه به امام موسی بن جعفر (علیه السلام) می رسد. این بنا یکی از محبوب ترین جاذبه های گردشگری مشهد بوده که پس از حرم مطهر بر جای مانده از سادات موسوی است. اجداد وی در سده پنجم تا نهم هجری اداره اصلی حرم حضرت رضا را بر عهده داشتند به همین علت نام آنها بر روی اغلب اشیای تاریخی آستان قدس رضوی مانند کاشی های سنجری، سنگاب خوارزمی و در مسجد بالاسربه صرت کتیبه نوشته و حکاکی شده است.

باغ گل ها

بوستان موضوعی گل ها یکی از بوستان های تخصصی گل در شهر مشهد مقدس بوده که با تجهیزات آموزشی ویژه در حاشیه بلوار معلم، چهارراه ستاری احداث شد و در آن انواع گونه های گیاهی، زینتی، دارویی کاشته شده اند. طرح کلی این بوستان برگرفته از گل بنفشه است که در قسمت میانی آن یک برکه قرار گرفته و در هر کدام از گلبرگ های آن، گونه های مختلف گل ها کاشته شده اند.

پارک جنگلی وکیل آباد

یکی دیگر از تفریحگاه های قدیمی شهر مشهد مقدس، منطقه ای به نام باغ وکیل آباد است که در انتهای خیابان وکیل آباد و ابتدای جاده طرقبه واقع شده و در گذشته از املاک حاج حسین ملک بود. از مهمترین ویژگی های این مکان، وجود درختان سر به آسمان کشیده چنار و کاج هست. امروزه، با ایجاد معابر و محوطه سازی داخل مجموعه، پیاده روی و نظاره چشم اندازها و استفاده از فضای مطبوع آن به آسانی صورت می گیرد. در سالهای اخیر خانه های قدیمی واقع در این بوستان مرمت شده و با عنوان نمایشگاه مردم شناسی مورد استفاده قرار می گیرند.

باغ گیاه شناسی

نخستین باغ تخصصی گیاه شناسی شرق کشور، باغ گیاه شناسی مشهد بوده که در قالب ده کلکسیون و در مساحتی بیش از 25 هکتار احداث شده است. این باغ برای استفاده متخصصان و دانشجویان و همچنین افزایش سطح آشنایی مردم با انواع گونه های گیاهی و روش نگهداری آنان ساخته شد. این مجموعه که در حد فاصل چهارراه مقدم، فرودگاه و میدان دیر واقع شده، دارای گونه های گیاهی متعددی هست.

آرامگاه نادرشاه افشار

آرامگاه نادری در چهارراه شهدا واقع شده و شامل دو فضای موزه ای و مقبره اولین خلبان ایرانی، کلنل محمدتقی خان پسیان است. سنگ قبر نادر در داخل بنا جای گرفته و تداعی کننده جنگ یا الماس کوه نور یا دریای نور هست. این سازه به لحاظ شخصیت جنگجوی نادر، دارای طراحی خشن بوده و از سنگ گرانیت برای ساخت آن بهره گرفته شد.

باغ کاریکاتور

بزرگترین نگارخانه کاریکاتور جهان تحت عنوان باغ کاریکاتور در بوستان بهار دایر شده است. در این باغ 1000 اثر از 400 هنرمند کاریکاتوریست از سراسر جهان با سبک ها و موضوعات مختلف گردآوری شده اند. بدون شک، گردش در این مورد از دیدنی های معروف مشهد و تماشای گونه ها و سبک های متفاوت کاریکاتور نمونه ای بدیع برای تفریح در فضای شهری است و می تواند تجربه ای دوست داشتنی برای هنرمندان و علاقمندان این هنر از هر زبان و قومیتی باشد.

رباط ویرانی

رباط ویرانی در محور گردشگری مشهد-شاندیز واقع شده و یکی از تاسیسات رفاهی قدیم است که برای استراحت کاروانیان و مسافران در میان راه کوهستانی نیشابور-توس بنیان شد. بنای مزبور دارای ساختار رباط های کوهستانی بوده و فاقد حیاط مرکزی است. امروزه، این مورد از دیدنی های معروف مشهد به موزه مشاغل سنتی مشهد اختصاص یافت.