ممکن است افراد پس از کرونا به دیابت مبتلا شوند؟

ایسنا/رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و درمان چاقی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به پژوهش های انجام شده درباره ی ارتباط دیابت و کووید-19 گفت: دیده شده در برخی از افرادی که مبتلا به کرونا می شوند، بدون سابقه قبلی، قندخون افزایش می یابد و دچار دیابت می شوند. این حالت خوشبختانه معمولا گذرا و موقت است و پس از حاصل شدن بهبودی، این افزایش قند خون از بین می رود.

دکتر مجید ولی زاده با بیان این که پژوهش ها از دو جنبه به ارتباط میان دیابت و کووید-19 می پردازند، گفت: می دانیم کسانی که دارای دیابت هستند، خطر بیشتری برای ابتلا به کرونا ندارند اما در صورت ابتلا، فرم شدیدتر آن را تجربه می کنند. این موضوع را مطالعات مختلف که متاآنالیز هم شده است، نشان می دهند.

وی افزود: افرادی که دیابت را به مدت طولانی تری تجربه کرده اند و افراد سالخورده و آن دسته از مبتلایان به دیابت که عوارض بیشتری(مانند عوارض کلیوی و سکته های مغزی و قلبی) را از این بیماری متحمل شده اند، خطر بیشتری برای ابتلا به نوع شدیدتر کرونا دارند. یعنی افراد دارای دیابت شانس بیشتری برای ابتلا به کرونا ندارند اما اگر مبتلا شوند، بویژه درصورت داشتن عوارض دیابت، احتمال بستری آن ها در بیمارستان، بستری در بخش مراقبت های ویژه و نیاز به دستگاه ونتیلاتور بیشتر است. همچنین اگر این افراد کنترل قند خون مناسبی نداشته باشند، خطر بیشتری متوجه آن ها است.

وی گفت: شاید کرونا و محدودیت های اجتماعی در کنار تمام مشکلات و عوارضی که ایجاد کرده است، فرصت مناسبی را برای افراد دیابتی فراهم کرده باشد که بیشتر به خود بپردازند و سعی کنند قند خون خود (و سایر مشکلات همراه آن مانند فشارخون و اختلالات چربی های خون ) را بهتر کنترل کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بیان کرد: از سوی دیگر دیده شده در برخی از افرادی که مبتلا به کرونا می شوند بدون سابقه قبلی قندخون افزایش می یابد و دچار دیابت می شوند. دلایل مختلفی برای این موضوع وجود دارد: 1- کرونا به طور مستقیم باعث تخریب سلول هایی می شود که انسولین تولید می کنند. 2- از طرف دیگر، ابتلا به کرونا می تواند سیستم ایمنی را فعال کند و این سیستم علیه سلول های خودی وارد عمل می شود که اصطلاحا به آن بیماری خودایمنی می گویند و از این طریق باعث تخریب سلول هایی می شود که انسولین تولید می کنند. 3- علاوه بر این، استرسی که هر نوع بیماری ایجاد می کند منجر به فعال شدن هورمون هایی می شود که اثرات ضدانسولینی دارند.

وی ادامه داد: این عامل نیز باعث خنثی شدن اثر انسولین یا کاهش ترشح آن می شود و در نتیجه، انسولین که هورمون کاهنده ی قند خون است، عمل نمی کند و قند خون افزایش پیدا می کند که به آن افزایش قند خون ناشی از استرس می گویند. این وضعیت به ویژه در افرادی که کرونا منجر به بستری آن ها می شود، بیشتر دیده می شود. این حالت خوشبختانه معمولا گذرا و موقت است و پس از حاصل شدن بهبودی، این افزایش قند خون از بین می رود.

این فوق تخصص غدد و متابولیسم درباره تاثیر داروها بر ابتلا به دیابت در بیماران کرونایی گفت: داروهایی هم که در جریان درمان کرونا استفاده می شود، مخصوصا داروهای کورتونی مانند دگزامتازون که برای کاهش شدت التهاب به کار می رود، باعث افزایش قند خون می شود و موارد متعددی مشاهده شده است که فرد دارای دیابت نبوده است و وقتی این داروها را به ناچار استفاده کرده است، به دیابت دچار می شود. گاهی پنج تا هفت روز پس از قطع دارو نیز افزایش قند خون ادامه دارد که بعنوان چهارمین و شایعترین علت افزایش قندخون بعداز ابتلا به کرونا است.

وی خاطرنشان کرد: به طور کلی افزایش قندخون بدنبال کرونا معمولا گذراست و با بهبود بیماری برطرف می شود، ولی بصورت ناشایع کرونا، باعث ایجاد دیابت نوع یک می شود که دائمی است.

ولی زاده در پاسخ به پرسشی درباره ی تاثیر واریانت های مختلف کرونا بر دیابت گفت: به هر حال هر واریانتی که بیماری شدیدتری ایجاد کند، می تواند با ایجاد استرس، قند خون را افزایش دهد. آن چیزی که در موج های متعدد شاهد بودیم نشان می دهد که واریانت های مختلف تاثیرهای متفاوتی بر ایجاد دیابت نداشته است اما یک نوع از عوارض آن که بسیار نادر است ولی مردم را به وحشت انداخته است، قارچ سیاه است. احتمالا با نوع دلتا، این عارضه بیشتر مشاهده شده است.

رییس مرکز تحقیقات پیشگیری و درمان چاقی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره ی احتمال عوارض متفاوت واکسن در مبتلایان به دیابت در مقایسه با سایرین گفت: عوارض واکسن در افراد مبتلا به دیابت، تفاوتی با سایرین ندارد اما واکسینه شدن برای آن ها حیاتی تر است زیرا بسیاری از افراد دیابتی سن بالاتری دارند و ممکن است از عوارض کلیوی، قلبی و چاقی رنج ببرند. همه ی این عوامل خطر وقوع نوع شدیدتر بیماری را بیشتر می کند و واکسن می تواند حیات بخش و نجات دهنده باشد.

وی در پایان بیان کرد: کرونا علیرغم مشکلات مختلفی که برای مردم و جامعه ایجاد کرده است شاید فرصت مناسبی برای کنترل قند خون در مبتلایان به دیابت جهت کاهش شدت بیماری کرونا درصورت ابتلا علاوه بر عوارض مزمن ناشی از بالا بودن خود قندخون باشد. همچنین استفاده از واکسن (از هر نوعی که در دسترس باشد) در مبتلایان به دیابت اهمیت دوچندان دارد.