آرامگاه کوروش هخامنشی | پادشاه عدالت پرور ایرانی

آرامگاه کوروش هخامنشی پادشاه وطن پرست ایرانی هموراه برای مردم این سرزمین مورد احترام بوده است و عدالت پروری و آزادی خواهی این فرمانروای سلسله هخامنشی زبانزد تاریخ نگاران و پژوهش گران جهان بوده است. آرامگاه کوروش پاسارگاد که بسیار ساده و بی پیرایه ساخته شده در پاسارگاد استان فارس قرار دارد و فاصله چندانی با کاخ های شکوهمند پاسارگاد ندارد. موسس سلسله هخامنشیان یکی از شناخته شده ترین پادشاهان ایرانی است که به سبب کارهای بسیار مهمی که برای سرزمین اش انجام داده مورد محبت اهالی این مرز و بوم بوده و شهرت جهانی اش به سبب احترام به عقائد و مذاهب اهالی کشورهای تخت سلطه اش است. منشور کوروش موسس سلسله هخامنشی خود دلیلی بر این مدعا است. پس در ادامه با ما در مجله گردشگری همگردی همراه باشید برای آشنایی بیشتر با آرامگاه کوروش کبیر استان فارس...

روایت های کوروش هخامنشی

کوروش کبیر طبق اسناد به دست آمده ما بین سال های 529 تا 559 پیش از میلاد بر این سرزمین آریایی سلطنت کرده و در 30 سال حکومت خود خیر و برکت و شکوه و جلال به ارمغان آورده است. طبق بعضی روایت ها کوروش هخامنشی در جنگ با قومی ایرانی به نام ماساژت ها که نیمه بیابان گرد بوده اند، دچار جراحت شدید شد و پس از سه روز از دنیا رفت و در همین آرامگاه به جا مانده در پاسارگاد دفن شد اما گزنفون تاریخ نگار یونانی معتقد است کوروش کبیر به مرگ طبیعی و به دلیل کهولت و پیری در گذشته است. کوروش هخامنشی با فتح بابل و رهایی یهودیان از چنگ حاکم ستمگر آن جا میان یهودی تباران نیز ارزش و مقام والایی دارد. یهودیان با کمک کوروش خود را به سرزمین مقدس رساندند. آرامگاه این مرد بزرگ در دشتی قرار دارد که دو هزار متر از سطح دریا بالاتر است و میان کوه ها محصور شده است.

حقایقی از آرامگاه کوروش پاسارگاد

آرامگاه کوروش هخامنشی که در برهه های مختلف با نام «مشهد مادر سلیمان» شناخته می شده از سال 1820 میلادی به عنوان آرامگاه کوروش شناسایی شده است. این مقبره که طی گذشت 25 قرن تقریبا سالم باقی مانده است نشان دهنده معماری قوی و انتخاب مصالح صحیح توسط سازندگان ان است و حمایت از دانش بالای مردمان آن دوران دارد. در اطراف این آرامگاه هیچ کتیبه و سنگ نوشته ای وجود ندارد یک مورخ یونانی به نام آریان در گزارشی اعلام کرده است که در این آرامگاه، کتیبه ای بوده است به خط رایج زمان هخامنشیان به این مضمون که: «ای مرد! من کورش هستم، پسر کمبوجیه، من شاهنشاهی پارسیان را بنیاد گذاشتم. من بر آسیا فرمان راندم، اینک بر من رشک مبر.» هر چند که در بررسی های جدید تر این جملات را زیر سوال برده اند و معتقدند جمله «بر من رشک مبر.» روی هیچ کتیبه ایرانی وجود ندارد و بیشتر شبیه جملات یونانی ها است و البته برخی باستان شناسان و تاریخ نگاران نیز معتقدند با توجه به اهمیت زیاد یونانیان به ناپایداری و عظمت، این جمله مخصوص ایرانیان باستان است. آرامگاه کوروش که سازه ای بدون ملاط است و تمام سنگ های آن به بست هایی فلزی به هم متصل شده بودند به دلیل ربایش این فلزها در خطر ویرانی بوده است که به همت تیمی به سرپرستی علیرضا شاپور شهبازی مرمت گردید. در راستای تایید سخنان آریان، مورخ دیگر یونانی، استرابو بر پایه گفته های آریستوبولوس نوشته است که در داخل آرامگاه این پادشاه هخامنشی تختی زرین با تابوتی طلایی و تعدادی ساغر نیز وجود داشته است. البته نقش بسیار کم رنگ گلی دوازده برگ، یکی دیگر از سندهای قابل اتکا مبنی بر این است که این مکان مقبره و آرامگاه یکی از سلاطین هخامنشی است.

سبک معماری آرامگاه کوروش کبیر استان فارس

آرامگاه کوروش پاسارگاد که در سال 2004 میلادی به شماره 1106 در سازمان یونسکو ثبت جهانی شد، در یک کیلومتری کاخ های پاسارگاد قرار دارد و در هر جای دشت مرغاب که بایستید قابل رویت است. برای رسیدن به این منطقه باید خود را به شیراز یا پاسارگاد برسانید و در صورت نداشتن وسیله نقلیه شخصی از وسایل حمل و نقل عمومی که به دلیل حضور پر شمار گردشگران و تاریخ دوستان دائما تردد دارند، استفاده نمایید. در بعضی منابع این گونه آمده است که نوع ساخت آرامگاه کوروش کبیر استان فارس به دلیل تفاوت بارز با دیگر ساخته های زمان هخامنشیان، برگرفته از مدل های یونانی است اما امروزه می دانیم که ساخت بناهای شیب دار در سراسر ایران و حتی گورخانه های باستانی رواج داشته است. این آرامگاه با شش ردیف پله و قطعات سنگ های آهکی سفید در حدود 11 متر بالاتر از سطح زمین قرار دارد و اتاقکی که مدفن اصلی پیکر کوروش است 11 متر در 17 متر است. دیواره های این بنا بسیار ضخیم و بین 2 تا 3 متر است.

کشف مسائل مهم از آرامگاه کوروش پاسارگاد

یکی از مسائل مهمی که توسط هرتسفلد کشف شد وجود سوراخ و پاشنه های دو در است که به نظر می رسد از جنس سنگ بوده و روی هم چفت می شده اند. یعنی این درها باید به سختی باز و بسته می شده اند و گواه این مطلب است که قرار نبوده در این مکان رفت و آمدی صورت بگیرد. بلندی این درها 1 متر و 30 سانت بوده و برای ورود به اتاق باید سر را خم کرد. با توجه به اعتقاد مردم در گذشته های نه چندان دور مبنی بر این که این آرامگاه محل دفن مادر سلیمان است در زمان اتابکان با ستون های به جا مانده، مسجد اتابکان را در کنار آرامگاه کوروش هخامنشی یا مقبره مادر سلیمان بنا کردند و محراب کوچکی در خزانه آرامگاه ایجاد نمودند که در سال 1970 باقی مانده های این مسجد جمع اوری و به محل های اصلی خود منتقل شد. یان استرایس، گردشگر و جهانگرد شهیر هلندی در سفری که در قرن هفدهم به این محل داشته است در یادداشت های خود این گونه از آرامگاه کوروش که در آن سنوات به عنوان مقبره مادر سلیمان شناخته می شد یاد می کند: «مومنه هایی سه بار قبر را به پیشانی می ساییدند و همان تعداد بار می بوسیدند، ذکر کوتاهی زیر لب می گفتند و می رفتند.» با همه این اوصاف امروزه آرامگاه کوروش هخامنشی یکی از محترم ترین و عزیزترین مقبره ها نزد ایرانیان است که هر ساله گردشگران و ایران دوستان بسیاری را به سمت خود می کشاند.
در انتها برای نشان دادن عظمت و بزرگی این پادشاه عدل گستر ایرانی نقل قولی را بیان می کنم از پرسی سایکس مورخ و ژنرال انگلیسی: «من دوبار از این آرامگاه بازدید کرده ام؛ و هر بار احساس کرده ام که دیدن اصلِ مقبره کوروش «شاه جهان، شاه بزرگ» چه افتخار بزرگی برایم بوده است. وانگهی شک دارم که هیچ بنایی باشد که به لحاظ اهمیت تاریخی برای آریایی ها، از آرامگاه بنیان گذار شاهنشاهی ایران، که 2440 سال پیش در اینجا دفن شده است، با ارزش تر باشد.»