آشنایی با شماری از معروف ترین جاذبه های گردشگری خراسان شمالی

استان خراسان شمالی واقع در شمال شرق ایران و به مرکزیت بجنورد است. مردم خراسان شمالی اکثریت شیعه بوده و شامل کردها، ترکها و فارسهای استان هستند. همچنین، اقلیتی از اهل سنت نیز در این استان دیده می شوند. این استان با مساحتی حدود بیست و هشت کیلومتر مربع از غرب به استان گلستان، از شمال به کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب به استان خراسان رضوی و از جنوب غربی به استان سمنان محدود شده است. با ما در مقاله معروف ترین جاذبه های گردشگری خراسان شمالی همراه شده تا شما را با شماری از بهترین جاهای دیدنی خراسان شمالی آشنا نماییم. قطعا، آشنایی با دیدنی های معروف خراسان شمالی برایتان جالب خواهد بود.

آیینه خانه مفخم

در دوره قاجاریه، بنای آیینه خانه مفخم همراه با بناهای دیگری از جمله عمارت مفخم، کلاه فرنگی، حوض خانه و سردر در باغ بزرگی قرار داشته و مجموعه مفخم را تشکیل میداده است. این بنا در دهه 1300 هجری و هم زمان با دوره حکومت ناصرالدین شاه به دستور یار محمدخان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شد. ساختمان این مورد از بهترین جاهای دیدنی خراسان شمالی در دو طبقه به ابعاد تقریبی 11*18 متر و به ارتفاع حدود 10 متر ساخته شده که در مجموع 9 اتاق دارد. یکی از اتاقهای طبقه فوقانی، تالاری است به ابعاد 8*3 متر که تمام دیوارها و سقف آن با طرح های زیبایی آیینه کاری شد.

روستای اسفیدان

روستای اسفیدان بافت مسکونی جالب توجهی دارد و خانه ها به صورت پلکانی در دامنه کوه ساخته شده اند. از جاذبه های روستا به آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شیخ محمدرضا ربانی معروف به حاج آخوند، آرامگاه امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر میتوان اشاره کرد. صنایع دستی این روستا فرشهای دستباف، صنایع چوبی، صنایع سفالی، قالی بافی و چادرشب بافی است. غذای سنتی اسفیدان از جمله فتیر مسکه، آش پلو، قورمه، کاچی، آش قلیه طرفداران زیادی دارد. این روستا در 45 کیلومتری جنوب شرقی استان واقع شده است.

چهار طاقی تیموری

این مقبره به عید خواجه یکی از سرداران تیمور منسوب است. بنای مقبره تیموری از بیرون نمای هشت ضلعی و از داخل نقشه چهار ضلعی دارد. گنبد بنا از دو نوع پوش منفصل شکل گرفته که در سالهای گذشته پوشش خارجی آن از بین رفته است. عناصر مختلف از جمله طاق نماهایی با پوشش جناقی و آجرچینی خفته راسته در قسمت ساقه گنبد نمای خارجی بنا را تزیین کرد. داخل بنا با اندود گچ پوشیده شده و در بخشهای مختلف با نقاشی های منحصر بفردی با صحنه شکارگاه و نقوش گیاهی تزیین شده است. همچنین، در زیر نورگیرهای پاین گنبد، یک نوار کتیبه گچبری زیبا به خط ثلث با مضمون آیاتی از سوره مبارکه آل عمران جلوه خاصی را به این بنا داد. این بنا با شماره ثبت 4808 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در 6 کیلومتری شهر شیروان قرار دارد.

آرامگاه رشید الدین محمد بیدوازی

شیخ الرشید الدین محمد بیدوازی از مشایخ صوفیه و بیست و یکمین قطب سلسله ذهبیه کبرویه است. به استناد متون تاریخی، وی در سال 877 هجری وفات یافته و در زادگاهش بیدواز به خاک سپرده شده است. شماره ثبت این بنا در فهرست آثار ملی 2192 هست. بر مزار وی یک بنای ساده هشت ضلعی گنبددار با سنگ و لاشه و ساروج ساخته شده است. هر یک از اضلاع بنا 5/3 متر طول دارد و عرض کلی بنا 45/8 متر هست. گنبد بنا نیم کره ای و از جنس آجر با کلاف کشی چوبی است که از دیواره های خارجی گنبد به صورت خشخاشی بیرون زد.

دیوارهای داخلی بنا با طاق نماهای ساده تزیین شده که روی آنها یک افریز گچبری شده به خط ثلث در ارتفاع 4/2 متری از کف بنا گرداگرد دیوارها چرخیده و سپس، یک ردیف طاق نمای دیگر با طاق قوسی بوده و در نهایت، در زیر نورگیرهای گنبد و در ارتفاع 4/5 متری از کف بنا، یک ردیف کتیبه گچبری مشابه دیگر وجود دارد. این مورد از دیدنی های معروف خراسان شمالی در شهرستان اسفراین قرار گرفته است.

شهر تاریخی بلقیس

شهر تاریخی بلقیس از سده های نخستین اسلام شکل گرفته و تا پایان دوره صفوی و اوایل قاجار زندگی در آن جریان داشته و به عبارتی، بیش از هزار سال تاریخ اسفراین را در دل خود جای داده است. این مورد از معروف ترین جاذبه های گردشگری خراسان شمالی از بخشهای مختلفی شامل ارگ، شارستان و تاسیسات مختلف شهری چون بازار و مسجد و...برخوردار هست. ارگ شهر بلقیس وسعتی حدود 51000 متر مربع دارد که زمانی 29 برج در اندازه های متفاوت حفاظت از آن را به عهده داشته اند. این اثر در 3 کیلومتری جنوب شهر اسفراین قرار دارد و در فهرست آثار ملی با شماره 4497 به ثبت رسید.

کشتی با چوخه

کشتی با چوخه نوعی از کشتی پهلوانی است که در آن کشتی گیران با لباس پشمین به نام چوخه یا چوخا ظاهر می شوند. کشتی با چوخه در سراسر خراسان شمالی و بویژه در بین مردم عشایر رونق خاصی دارد و با آداب و رسوم خاصی برگزار می شود. این رویداد فرهنگی، ورزشی و گردشگری همه ساله در فروردین و در محل گود زینل خان اسفراین اجرا می گردد. آیین کشتی با چوخه خراسان شمالی به شماره 30 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

معبد اسپاخو

معبد اسپاخو بر سطح تپه ای نسبتا بلند در جنوب روستای اسپاخو قرار دارد. بطور کلی، ویژگی های برجسته معماری بنای اسپاخو ترکیبی از عناصر و سبکهای معماری بناهای دوران تاریخی ایران و بویژه دوران ساسانی است. این بنا در 65 کیلومتری جاده آشخانه به استان گلستان قرار دارد و در فهرست آثار ملی با شماره 1579 به ثبت رسید.

آرامگاه خواجه علی بن مهزیار

ساخت آرامگاه خواجه علی بن مهزیار را به دوره ایلخانی نسبت می دهند. این آرامگاه پلان چهار طاقی ساده ای دارد که در پاکار گنبد به صورت هشت ضلعی درآمده و نهایتا، به کمک چهار فیلپوش گنبد بزرگی بر فراز آن ساخته شده است. ورودی بنا در ضلع شمالی قرار دارد که در بالای آن تزیینات مقرنس کاری بچشم میخورد. طبق برخی روایات مذهبی، این بنا مدفن ابوالحسن علی بن مهزیار، از اعاظم اصحاب ائمه اطهار است. علی بن مهزیار از سوی امام رضا (ع) و امام جواد (ع) مقام نمایندگی و وکالت در نواحی جاجرم داشته و تالیفات و کتب متعدد از وی برجا مانده اند. این مورد از دیدنی های معروف خراسان شمالی در دو کیلومتری شرق شهر جاجرم و در ابتدای جاده جاجرم سبزوار قرار گرفته و با شماره 16583 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

قلعه جلال الدین

قلعه جلال الدین یکی از برجسته ترین قلعه های نظامی قلمداد می شود و در سده های 6 و 7 هجری ساخته شده است. این مورد از بهترین جاهای دیدنی خراسان شمالی با مصالح سنگ و ساروج به صورت یک شش ضلعی منظم روی سطح ناهموار و صخره ای تپه ای بلند احداث شد. موقعیت جغرافیایی قلعه بر سر راه ارتباطی شهرها و مراکز مهم شمال شرق فلات ایران همچون نیشابور، جرجان، مرو و خوارزم اهمیت راهبردی قلعه را دو چندان میکرد. قلعه جلال الدین از نظر ابعاد معماری در نوع خود کم نظیر است و باروری آن در تراز پایین و تا ارتفاع 5 متری نزدیک به 3 متر ضخانت دارد. روی هم رفته، بلندای بارو در ضلع شرقی حدود 15 است. این بنا در حد فاصل شهر گرمه و جاجرم قرار گرفته و با شماره 1577 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

پناهگاه حیات وحش میاندشت

پناهگاه حیات وحش میاندشت با حدود هشتاد و چهار هزار و چهارصد و سی و پنج هکتار وسعت در شرق شهرستان جاجرم و در جنوب شهر سنخواست واقع شده است. این مورد از معروف ترین جاذبه های گردشگری خراسان شمالی در سال 1352 تحت حفاظت قرار گرفت و در آن هنگام با داشتن حدود 3500 راس غزال ایرانی (آهو) و تعدادی یوزپلنگ، از بهترین زیستگاه های این دو جانور بشمار می آمد. این منطقه یکی از غنی ترین مناطق استپی کشور از نظر تنوع و شمار گونه های جانوری است و اگرچه در اقلیم خشک و نیمه خشک قرار میگیرد ولی وجود رودخانه فصلی کال شور در منطقه بیشتر از گیاهان هالوفیت است.

چارق

نوعی پای افزار یا کفش اطلاق می شود که از پوست تهیه شده باشد و آن را با ریسمان های ضخیم و بلندی به پای می بندند. چاروق با ویژگی ها و ظاهر خاصش از گذشته های دور در مناطق شمال شرقی ایران از جمله بجنورد متداول بوده و با توجه به ساکنین کرد و ترک، میتوان این پای افزار سنتی را متعلق به این منطقه دانست. رویه چاروق را توسط نخ های الوان ابریشمی و گلابتون رودوزی می کنند و همچنین، با انواع ابزار مخصوص فلزی سطح آن را به روش سوخت یا حکاکی چرم زینت می دهند.

آبنبات (شکر پنیر)

آبنبات بجنورد دیر زمانی است که با طعم دل پسندش بر بساط چای خانواده ها راه یافته و با شناساندن خود در شهرهای دور و نزدیک و حتی آن سوی مرزها، به هر شیوه کامها را شیرین و طرفداران پروپاقرص پیدا کرده است. امروزه، غالب بجنوردی ها هنگامی که قصد مسافرت و دیدن دوستان و عزیزان ساکن شهرهای دیگر را دارند، شهر خود را ترک نمی کنند مگر آنکه همچون گذشته ها و به رسم سوغات، بسته ای چند آبنبات آن هم از نوع سفارشی همراه خود داشته باشند. افزون بر این، مسافرانی که به بجنورد می آیند یا بخاطر زیارت امام رضا (ع) از این شهر میگذرند نیز با ره آوردی از آبنبات، بجنورد را پشت سر میگذارند.

گردشگاه بابا امان

گردشگاه بابا امان همواره مسافران بسیاری را برای رفع خستگی به خود جذب کرده است. در بابا امان چشمه ای وجود دارد که از دل صخره می جوشد و آب آن به استخرهایی می ریزد که با اختلاف سطح ساخته شده تا آبشارهای مصنوعی تولید کند. هوای لطیف و شبهای دل انگیز و زیبای بابا امان هر گردشگری را به سوی خود جذب می کند. این مورد از دیدنی های معروف خراسان شمالی در 10 کیلومتری شمال شرقی بجنورد و در حاشیه جاده اصلی بجنورد مشهد قرار دارد.

تفرجگاه بش قارداش

در تفرجگاه بش قارداش مقبره ای بچشم میخورد که مربوط به سردار مفخم، حاکم بجنورد هست. این مورد از بهترین جاهای دیدنی خراسان شمالی با وجود چشمه های آب معدنی که دارای خواص درمانی و طبیعتی زیبا بوده، همواره تعداد کثیری از علاقمندان را به خود جذب می نماید. این منطقه در 6 کیلومتری جنوب شرقی بجنورد و در حاشیه اصلی جاده بجنورد اسفراین قرار گرفته است.

آبشار حمید

آبشار حمید در 7 کیلومتری شرق بجنورد و در نزدیکی روستای به همین نام واقع شد. برای دسترسی به آبشار حمید، باید پس از عزیمت به روستای حمید، یک ساعت از سمت جنوب روستا و از میان و کنار رودخانه عبور کرد. آبشار حمید با ارتفاعی بیش از 25 متر همواره مورد توجه گردشگران ورزشکاران و خانواده بود. آب این مورد از معروف ترین جاذبه های گردشگری خراسان شمالی از روستای آبچور سرچشمه میگیرد و پس از چندین کیلومتر و عبور از مناطق مختلف در کوهستانهای حمید، جلوه از زیبایی طبیعت را به رخ بینندگان خود میکشد. این آبشار در انتهای دره ای پیچ در پیچ صخره ای قرار گرفته و عبور از آن علاوه بر زیبایی و جذابیت ریزش آب از دو ستون سنگی 25 متری، آهنگی زیبا از نغمه طبیعت را به گوش مخاطبان می رساند.

روستای درکش

روستای درکش از لحاظ اقلیمی دارای آب و هوای معتدل و در وضعیت دره ای و کوهستانی قرار دارد که حاصل آن، تنها جنگل بلوط پهن برگ در شرق کشور را ایجاد نموده است. عمده جاذبه های موجود در منطقه درکش جاذبه های طبیعی بوده که از آن میان میتوان به باغات فراوان میوه از قبیل هلو، گیلاس، گلابی، انگور، سیب، آلو و...اشاره کرد. این مورد از بهترین جاهای دیدنی خراسان شمالی در فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه واقع شده و از جاده اصلی 2 کیلومتر فاصله دارد.

سفره کردی

سفره کردی یک نوع گلیم با بافت پیچ منحصر به عشایر خراسان شمالی است. این دست بافته در گذشته بخاطر نفوذ ناپذیری در برابر نم و رطوبت، وسیله ای مناسب برای نگهداری نان در میان عشایر محسوب میشد. از این رو، به عنوان سفره کردی معروف شده است. این دست بافته به علت زیبایی و داشتن نقش های پرمایه و نگاره های پرمفهوم مورد توجه هست. شکل ظاهر سفره کردی تشکیل شده است از یک حاشیه که به وسیله انگشتانه ها به متن متصل می شود و در متن سفره کردی نمادهای هندسی، جانوری، گیاهی و...بافته می شوند.

آرامگاه باغ مزار

آرامگاه باغ مزار یکی از آثار منحصر بفرد قرن هفتم هجری در شهرستان گرمه است. این مورد از دیدنی های معروف خراسان شمالی با مصالح آجر و ملات گچ ساخته شده و در زمان آبادانی در مرکز باغی قرار داشته است. پلان بنا از نوع چهار طاقی گنبددار بوده که از داخل مربع و از خارج هشت ضلعی است. چهار گوشه بنا با طاق نماهای تزیینی متشکل از دو بازوی بلند با آجر پیش آمده نماسازی شده که هر بازو یکی از پایه های طاق ایوان را شکل می دهد. شیوه آجرچینی خفته راسته در طاق نماها، فیلپوش ها و نماسازی گنبد در منطقه بی نظیر است.