خواص شوید و تخم شوید

مجله پزشکی دکتر سلام/امروز قصد داریم تا شما را با شوید و تخم آن بیشتر آشنا کنیم تخم شوید آثار درمانی بسیاری دارد از جمله به عنوان ضد تشنج، ضد درد، باد شکم، ادرار آور و برای تقویت معده به کار می رود.

فواید شوید و تخم شوید برای سلامتی؛ از درمان تشنج گرفته تا چربی خون

ارتفاع شوید به عنوان گیاهی یک یا 2 ساله برخی اوقات به یک متر هم می رسد. شوید به عنوان گیاه بومی جنوب غربی آسیا و آسیای میانه شناخته می شود، اما در حال حاضر در اغلب نقاط دنیا از جمله بخش هایی از جنوب اروپا، ایران، مصر، آمریکا و چین پرورش داده می شود. آنطور که گفته می شود اصالت شوید به ایران، مصر و هند برمی گردد و از این کشورها به سایر کشورها راه پیدا کرده است.

شوید به عنوان یک گیاه مفید در غذاهای اروپایی ها و آسیایی ها زیاد استفاده می شود. از شوید به عنوان گیاه و ادویه برای افزایش عطر و طعم در غذاهای مختلف استفاده می شود و اغلب با ماهی قزل آلا، سیب زمینی و سس های ماست بسیار کاربرد دارد. علاوه بر کاربردهای آشپزی شوید سرشار از مواد مغذی متعددی است که به طور سنتی برای درمان بیماری های مختلف از جمله مشکلات گوارشی، قولنج در نوزادان و بوی بد دهان نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به گزارش هلث لاین، در این مقاله فواید غذایی و سلامتی شوید مورد بررسی قرار می گیرد.

ارزش غذایی شوید

یک فنجان معادل 9 گرمش شوید تازه برای بدن موارد زیر را تامین می کند:

کالری: 4

ویتامین C: 8 درصد از ارزش روزانه

منگنز: 5 درصد ارزش روزانه

ویتامین A: 4 درصد ارزش روزانه

فولات: 3 درصد ارزش روزانه

آهن: 3 درصد ارزش روزانه

شوید تازه حاوی کالری بسیار کمی است، اما منبع شگفت آور خوبی از چندین ویتامین و مواد معدنی ضروری از جمله ویتامین C، منگنز و ویتامین A به شمار می آید.

ویتامین A به عنوان یک ماده مغذی ضروری برای حفظ بینایی و حمایت از سیستم ایمنی سالم گزینه مهمی محسوب می شود، همچنین در تولید مثل زن و مرد نیز نقش دارد.

به همین ترتیب ویتامین C برای سیستم ایمنی بدن گزینه حیاتی است و به استخوان سازی، ترمیم زخم و متابولیسم کمک می کند.

به علاوه، تحقیقات نشان می دهند به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی به محافظت از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از مولکول های ناپایدار معروف به رادیکال های آزاد کمک می کند.

شوید نیز منبع خوبی از منگنز است. اگرچه در مقادیر بسیار کمی مورد نیاز است، ام این ماده معدنی ضروری از عملکرد طبیعی مغز، سیستم عصبی و متابولیسم قند و چربی پشتیبانی می کند.

علاوه بر این، شوید تازه 1یک تا 2 درصد ارزش روزانه را برای کلسیم، مس، منیزیم، پتاسیم، ریبوفلاوین و زینک تامین می کند.

با این حال، چون شوید تازه به طور معمول در مقادیر کمتر از یک فنجان معادل 9 گرم مصرف می شود، بنابراین مقدار مواد مغذی دریافتی از پاشیدن آن روی غذاها بطور قابل توجهی کمتر خواهد شد.

تخم شوید نیز مزایای زیاد برای سلامتی دارد. یک قاشق غذاخوری معادل 6/6 گرم تخم شوید 8 درصد ارزش روزانه کلسیم، 6 درصد ارزش روزانه آهن و یک تا 5 درصد ارزش روزانه منیزیم، منگنز، فسفر و پتاسیم برای بدن تامین می کند.

مزایای احتمالی شوید برای سلامتی

شوید نام خود را از زبان نورس باستان “dilla” به معنی تسکین دهنده گرفته است. از زمان های بسیار قدیم شوید برای درمان قولنج در نوزادان و بیماری های گوارشی، همچنین برای کمک به شیردهی از شوید استفاده می شده است.

در حالی که این کاربردهای سنتی توسط تحقیقات علمی پشتیبانی نشده اند، اما گفته می شود شوید مزایای بالقوه دیگری برای سلامتی دارد.

بیشتر بخوانید:قرص پنتوپرازول برای چیست؟ / دوز مناسب و عوارض مصرف بیش از حد آن

شِوید یا شِوِد (نام علمی: Anethum graveolens dhi ) گیاهی است یکساله یا دوساله که گاهی بلندی آن به یک متر نیز می رسد. ریشه آن راست و مخروطی شکل و سفید است. این گیاه بومی جنوب غربی و آسیا و آسیای میانه است و امروزه در بیشتر نقاط گیتی از جمله بخش های جنوب اروپا، ایران، مصر، آمریکا و چین پرورانده می شود. شهرستان اقلید بزرگترین تولید کننده شوید در ایران است.

میوه شوید بیضوی شکل، مسطح و به درازای 4 میلی متر و پهنای 3 میلی متر است. رنگ آن قهوه ای روشن و در سطح آن برجستگی هایی به رنگ زرد و در کناره های آن لبه بال مانندی به رنگ زرد روشن دیده می شود.

تاریخچه

گویند که اصل شوید از ایران و مصر و هند بوده است و از این کشورها به کشورها و قارّه های اروپا و آمریکا رفته و کشت شده است. در اکثر کشورهای اطراف دریای مدیترانه کشت شوید رایج است.

در برخی از نواحی این کشورها باد باعث پراکنده شدن بذر شوید و خودرو شدن آن شده است به طوری که در برخی از چمن زارها و یا کناره های سنگ ها و پیاده روها و خانه های ییلاقی شوید می روید.

در اروپا تخم شوید در پاییز می رسد و پرندگان کوچک آن را سمّی می دانند به قدری که به آن نزدیک نمی شوند. البتّه احتمال می رود که این هراس به دلیل آن باشد که از بوی تخم شوید خوششان نمی آید زیرا که تخم شوید سمّی نیست.

شوید در تمام تابستان گل دارد ولی گل آن از شیره و گردِ گل کمی برخوردار است.

بر روی برگ های پاپیروس که در مصر به دست آمده نوشته شده است که مصریان قدیم شوید را مثل سبزی خوردن همراه با غذا مصرف می نموده اند. در تورات گفته شده است که قوم بنی اسرائیل به شوید به عنوان یکی از سبزی های مفید توجّه داشته اند و مانند زیره از آن بهره می برده اند.

یونانیان قدیم شوید را سبزی ای دارویی با خاصیّت های اعجاب انگیز می دانستند. فیثا غورث و بقراط حکیم معتقد بودند گرفتن چند برگ شوید در دست چپ انسان را از بیماری حمله و صرع محافظت می کند. در روم قدیم هم شوید نشانهٔ سر زندگی، شادابی و لذّت بوده است. به همین خاطر گلادیاتورها به جستجوی روغن آن بوده اند تا شاید بتوانند به وسیله آن قدرتمند شوند!

پیروان مکتب پزشکی «سالرن» عقیده داشتند که شوید بادشکن است و افراد چاق را لاغر می کند. «ماتیول» هم عقیده داشته است که اگر کسی دچار سکسکه شود باید نخست مقداری تخم شوید را در آتش ریخت و سوزاند، سپس به فردی که دچار سکسکه شده است گفت که از دود به دست آمده نفس بکشد. به این ترتیب مشکل وی هم رفع خواهد شد.

مردم بعضی از نواحی شمال فرانسه که در مرز بلژیک ساکن هستند عقاید خاصّی نسبت به شوید دارند.

زنان آن منطقه شوید را در برخی از لباس های زیر خود مثل سوتین، شُرت، جوراب ویا در کفش و یا حتّی درکشپشت شلوارهای خود (زنان فرانسه در زمان های قدیم شلوارهای نازک به رنگ های بسیار روشن و همچنین کمی گشاد می پوشیدند، به دلیل گشاد بودن شلوارهایشان همیشه مجبور به کش انداختن به پشت شلوارهایشان بودند، حتّی شلوارهای جینشان هم کش داشته است!

در ضمن شیوهٔ لباس پوشیدنشان هم طوری بوده که به راحتی مشخّص می شده که شلوارشان کش دارد و به همین دلیل همیشه مورد تحقیر جهانیان بوده اند.

این مردم به استفاده از کش عادت زیادی داشته اند و به همین خاطر حتی سوتین هایی داشته اند که کش داشته و یا به آن کش می انداخته اند! مسأله کش انداختن در زنان ایرانی هم وجود دارد!) قرار می دهند تا شوهران آن ها کارهایی مانند فضولی در وسایل شخصی، لباس ها و لباس های زیر، عادت ماهیانه و به طور کلّی کارهای شرورانه نکنند و در عوض بیشتر به زنان خود توجّه کنند.

خواص شوید و تخم آن

برای کسانی که اشتهای زیادی به غذا ندارند و لاغر هستند تخم شوید بهترین دارو است زیرا اشتها را زیاد کرده معده را نیرو می بخشد و انرژی به بدن می دهد.

تخم شوید را می توان برای ناخوشی معده، بی خوابی و ضد گاز معده بکار برد. خانم های شیر ده که شیر آنها کم است باید حتماً روزی چند بار دم کرده تخم شوید بخورند و یا در غذای خود مصرف کنند که به طور معجزه آسائی شیر آنها زیاد خواهد شد.

پزشکی گیاهی ایران خواص فراوانی را برای شوید قائل است مثلاً در مورد درد شدید و ورم معده از دم کرده شوید بهره می جستند که اثر آرام بخش فوری دارد.

از شوید برای دل درد در حیوانات نیز سود برده می شود ودام داران قدیم بخوبی از این موضوع آگاه بودند. مثلاً برای گوسفند و بز کافی است که مقدار 600 گرم تخم شوید به آنها داد که نفخ و دل درد را آرام کند.

در مورد بیمارانی که مبتلا به استفراغ شدید هستند و هیچ غذایی حتی آب را نمی توانند در معده خود نگاهدارند بهترین درمان شوید است. این نوع بیماران باید دم کرده شوید را آهسته آهسته بنوشند.

در چین، حتی شوید را برای کمردردهایی که به علت گرفتگی عضلانی باشد به کار می برند.

یک نسخه کهن چینی برای باد فتق نیز از تخم شوید استفاده می کنند

تخم شوید در زنان باردار احتمال سقط جنین را به همراه دارد. برگ و ساقه های شوید برای پایین آوردن چربی خون مفید است

شوید سرشار از آنتی اکسیدان است

آنتی اکسیدان ها به طور طبیعی وجود دارند و به محافظت از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از مولکول های ناپایدار معروف به رادیکال های آزاد کمک می کنند.

در نتیجه تحقیقات نشان می دهد مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان ضمن کمک به کاهش التهاب مزمن از برخی بیماری ها از جمله بیماری های قلبی، آلزایمر، آرتریت روماتوئید و برخی از انواع سرطان جلوگیری یا حتی آنها را درمان می کند. مشخص شده است هر دو هم تخم و هم برگ گیاه شوید سرشار از چندین ترکیب گیاهی با خاصیت آنتی اکسیدانی است، از جمله:

فلاونوئیدها. این ترکیبات گیاهی با کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و برخی از انواع سرطان همراه است، همچنین نقش مهمی در سلامت مغز ایفا می کنند.

ترپنوئیدها. این ترکیبات در روغن های اساسی یافت می شوند و در برابر بیماری های کبدی، قلبی، کلیوی و مغزی از فرد محافظت می کند.

تانن. ثابت شده است تانن ها مسئول طعم تلخ در بسیاری از مواد غذایی گیاهی هستند. تانن ها ضمن داشتن خواص آنتی اکسیدانی قوی اثرات ضدمیکروبی نیز دارند. علاوه بر این، شوید به عنوان یک منبع خوبی از ویتامین C دارای خواص آنتی اکسیدانی قوی نیز است.

شوید برای سلامت قلب مفید است

بیماری های قلبی یکی از علت های اصلی مرگ و میر در سراسر جهان محسوب می شوند. با این حال، سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند با کاهش عوامل خطرزا مانند رژیم غذایی نامناسب، سیگار کشیدن و کمبود ورزش می توان تقریبا 75 درصد از موارد بیماری های قلبی را پیشگیری کرد.

از عوامل خطر آفرین دیگر برای بیماری های قلبی می توان به افزایش فشارخون، تری گلیسیرید و سطح کلسترول LDL (بد) و التهاب مزمن اشاره کرد.

تحقیقات نشان می دهند فلاونوئیدها مشابه آنچه در شوید موجود است به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد التهابی قوی از سلامت قلب محافظت می کنند.

علاوه بر این، مطالعات در فاز حیوانی نشان می دهد عصاره شوید اثرات کاهش دهنده کلسترول و تری گلیسیرید دارد. با این حال ، تحقیقات زیادی در فاز انسانی نیاز است.

با این حال، در یک مطالعه دیگر روی 150 نفر با سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالا پس از 6 هفته مصرف روزانه قرص شوید هیچ تغییر قابل توجهی در سطح کلسترول یا تری گلیسیرید مشاهده نشد.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که در اکثر مطالعات انجام شده روی اثرات شوید بر سلامت قلب از عصاره این گیاه استفاده شده است. در نتیجه هنوز مشخص نیست شوید تازه یا خشک در رژیم غذایی چگونه می تواند بر سلامت قلب تاثیر بگذارد.

به طور کلی، در حالی که آنتی اکسیدان های موجود در عصاره شوید برای سلامت کلی قلب مفید است، اما مطالعات بیشتری در فاز انسانی برای ارزیابی اثرات شوید بر میزان کلسترول و تری گلیسیرید لازم است.

شوید به کاهش سطح قند خون کمک می کند

داشتن سطح قند خون به طور مزمن بالا امری نگران کننده است زیرا خطر ابتلا به بیماری هایی مانند مقاومت به انسولین، سندرم متابولیک و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد، بنابراین گیاه شوید اثرات کاهش دهنده قند خون دارد.

در حقیقت چندین مطالعه روی حیوانات مبتلا به دیابت بهبود قابل توجهی در سطح قند خون ناشتا با دوزهای روزانه عصاره شوید را نشان داده است. گرچه تحقیقات در فاز انسانی هنوز محدود است.

شوید خاصیت ضدسرطانی دارد

مونوترپن ها به عنوان گروهی از ترپن ها به طور طبیعی در ترکیبات گیاهی وجود دارند که با خواص ضدسرطان، ضدویروس، ضدقارچ و ضدالتهاب مرتبط هستند. آنها به طور معمول در روغن های اساسی گیاهانی مانند شوید یافت می شوند که با خواص ضدسرطانی همراه هستند.

به طور خاص دی لیمونن به عنوان نوعی مونوترپن مورد مطالعات قرار گرفته است و نتایج آن نشان می دهد به پیشگیری و درمان سرطان ریه، پستان و روده بزرگ کمک کند. از آنجا که شوید دارای مقدار زیادی مونوترپن به ویژه دی لیمونن است خواص ضدسرطانی دارد. با این حال، در حال حاضر هیچ تحقیقی درباره اثر بخشی عصاره یا گیاه شوید روی خطر یا درمان سرطان وجود ندارد.

سایر مزایای بالقوه شوید برای سلامتی

شوید به روش های زیر برای سلامتی مفید است:

خواص ضدباکتری روغن های اساسی در شوید دارای اثرات ضدباکتری هستند که با باکتری های بالقوه مضر مقابله می کنند.

سلامت استخوان. کلسیم، منیزیم و فسفر موجود در شوید همگی برای سلامت استخوان مهم هستند.

گرفتگی های قاعدگی. روغن های اساسی موجود در شوید به تسکین درد ناشی از گرفتگی عضلات در دوران قاعدگی کمک می کند. با این حال، تحقیقات در حال حاضر محدود و مختلط است.

خواص شوید و تخم شوید برای سلامتی

میوه گیاه شوید که با نام دانه یا تخم شوید شناخته می شود به عنوان یکی از گیاهان دارویی مهم در طب های گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. تخم شوید در درمان بیماری های مختلف دستگاه گوارش نظیر سوهاضمه، ورم و زخم معده، بواسیر، بادفتق، سکسکه و کاهش چربی خون استفاده می شود.

برای افراد لاغر و کسانی که اشتهای زیادی برای خوردن ندارند تخم شوید به عنوان داروی طبیعی مفید شناخته می شود. تخم شوید ضمن افزایش اشتها و نیروبخشی برای معده انرژی مورد نیاز بدن را نز تامین می کند. تخم شوید برای درمان ناراحتی ها و گاز معده و بی خوابی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

گیاه شوید برای بهبود درد و ورم معده در طب سنتی نیز کاربرد دارد زیرا به سرعت باعث تسکین درد می شود. از دیگر مزایای شوید می توان به درمان تشنج، درد، نفخ شکم، ادرار آویر و تقویت معده اشاره کرد.

برای زنان شیردهی که میزان شیر آنها کم است نوشیدن چند بار در روز دمنوش تخم شوید توصیه می شود یا اینکه می توانند در سایر غذاهای خود آن را استفاده کنند و از مزایای آن در افزایش شیر خود بهره مند شوند.

دامداران قدیمی برای درمان دل درد دام های خود از از شوید استفاده می کردند. برای درمان نفخ و دل درد گوسفندان یا بزها کافی است حدود 600 گرم تخم شوید به آنها داده شود.

در مورد بیماران مبتلا به استفراغ شدید که نمی توانند هیچ ماده غذایی حتی آب را در معده خود نگهدارند بهترین درمان طبیعی مصرف شوید است. برای بهره مندی از مزایای آن باید دمنوش شوید را بنوشند.

در طب چینی شوید برای کمردردهای ناشی از گرفتگی عضلانی نیز کاربرد دارد حتی در این طب برای درمان باد فتق از تخم شوید استفاده می شود. برگ و ساقه های این گیاه برای کاهش چربی خون بسیار مفید هستند که برخی افراد آن را با ماست ترکیب کرده و در برنامه غذایی خود می گنجانند.

علاوه بر این، افرادی مبتلا به چربی خون از تخم شوید هم می توانند برای درمان استفاده کنند. برای استفاده از این روش کافی است روزانه 2 فنجان دمنوش تخم شوید را بنوشند یا حتی مصرف یک فنجان عرق شوید بعد از وعده های غذایی نیز توصیه می شود.

بر اساس طب سنتی طبع تخم شوید گرم و خشک است. در ادامه به برخی دیگر از مزایای آن برای سلامتی اشاره می شود:

تخم شوید به عنوان یک ماده طبیعی برای هضم غذا، تقویت معده و بادشکنی مورد استفاده قرار می گیرد، همچنین برای سلامت دستگاه گوارش گزینه مفیدی محسوب می شود.

تخم شوید و حتی خود شوید برای درمان بیماری های دستگاه تناسلی نیز استفاده می شوند.

همان طور که در بالا اشاره شد تخم شوید برای درمان سکسکه نیز مفید است.

تخم شوید برای درمان خر و پف در خواب نیز توصیه می شود.

تخم شوید برای تسکین درد کلیه ها و مثانه نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

مصرف شوید یا تخم شوید دارای اثر آرام بخشی در ناراحتی های عصبی است.

در طب سنتی برای درمان بواسیر و بیماری های مربوط به ناحیه مقعد نیز از تخم شوید استفاده می شود.

دم کرده تخم شوید نفخ شیر مادر را گرفته، بنابراین از بروز نفخ و دل درد در نوزادان جلوگیری می کند.

تخم شوید از ترش کردن معده جلوگیری می کند.

عوارض جانبی بالقوه مصرف شوید

شوید به طور کلی برای مصرف گزینه بی خطری است. با این حال، در موارد نادر نشان داده می شود باعث بروز واکنش های آلرژیک، استفراغ، اسهال، خارش دهان، برجستگی های قرمز متورم در زبان و تورم گلو می شود. علاوه بر این، توصیه می شود از مصرف قرص ها و عصاره های شوید در دوران بارداری و شیردهی خودداری کنید زیرا تحقیقات محدودی در مورد ایمنی آنها در این دوران انجام شده است.

موارد کاربرد شوید

افزودن شوید به عنوان یک ماده خوش طعم به غذاها کار راحتی است. در اینجا چند روش برای افزودن شوید تازه به وعده های غذایی آورده شده است:

از شوید به عنوان تزیین روی سوپ یا سبزیجات تفت داده شده استفاده کنید.

شوید را روی سالادهای حاوی خیار با طبع سرد بپاشید.

از شوید در سالاد سیب زمینی یا روی سیب زمینی پخته یا تفت داده شده استفاده کنید.

از ترکیب شوید و ماست استفاده کنید.

شوید را خرد کرده و به سالادها اضافه کنید.

از شوید برای افزودن طعم به غذاهای حاوی ماهی، گوشت بره یا تخم مرغ استفاده کنید.

شوید را به نان های پخته شده اضافه کنید.

شوید را با سس های غذاها، ماریناد یا سس سالاد ترکیب کنید.

از شوید خشک نیز می توان برای افزودن طعم به سالاد، ماریناد و سالاد سیب زمینی، مرغ یا ماهی تن نیز استفاده کرد. تخم شوید نیز به صورت کامل یا خرد شده مورد استفاده قرار می گیرد و به نان، سوپ یا غذاهای حاوی سبزیجات اضافه کرد، همچنین از آنها برای تهیه ترشی نیز استفاده می شود.

نحوه نگهداری شوید

برای نگهداری شوید تازه نخست برگ ها را با آب شیرین کمی اسپری کنید ساقه های آن را به آرامی در یک حوله کاغذی بپیچید سپس آنها را در یک کیسه پلاستیکی فشرده قرار دهید. شوید را تا یک هفته می توان در کشوی سبزیجات یخچال نگهداری کرد. برای نگهداری طولانی تر آن شوید تازه را شسته سپس ساقه های آن داخل کیسه فریزر فشرده داخل فریزر نگهداری کنید. از شوید منجمد می توانید در آشپزی بدون یخ زدایی استفاده کرد. تخم و گیاه شوید خشک باید به مدت 6 ماه تا یک سال در یک ظرف ضدهوا در مکانی تاریک و خنک نگهداری شود.

هشدارهایی پیرامون مصرف تخم شوید

زنان باردار باید از مصرف تخم شوید خودداری کنند زیرا خطر سقط جنین را به همراه دارد.