تجربه ی سفری متفاوت به جاذبه های طبیعی مشهد

شهر مشهد، بدون تردید آبادانی و گسترش خویش را مدیون وجود حرم امام رضا است. از دلایل تمرکز جمعیت در این شهر علاوه بر جاذبه مذهبی، در امان ماندن نسبی این شهر از تهاجم ویرانگر مهاجمین در طول تاریخ می باشد، به طوری که شهر مشهد تا امروز توانسته، این موقعیت را همچنان حفظ کند و در زمینه های مختلف فرهنگی، هنری، اجتماعی و اقتصادی به پیشرفت های قابل توجهی دست یابد. امام رضا (ع) پس از شهادت در باغ مصفایی در قریه سناباد مدفون گردیدند که از همان زمان این خطه به نام مشهد الرضا (ع) معروف شد. جاهای دیدنی مشهد، بزرگترین قطب شهری در مشرق ایران به شمار می روند. جاذبه های گردشگری مشهد، سالانه پذیرایی بالغ بر 30 میلیون زائر و گردشگر داخلی و خارجی است. دیدنی های مشهد معمولا برای گردشگران ناشناخته و کمرنگ است. می توانید با خواندن مطلب جاذبه های طبیعی مشهد در مجله همگردی، این بار سفری متفاوت را تجربه کنید. پس با ما همراه باشید.

موقعیت جغرافیایی جاذبه های طبیعی مشهد

شهرستان مشهد با مرکزیت شهر مشهد در ارتفاع 980 متری از سطح دریا واقع شده است. این شهرستان در شمال شرق ایران قرار دارد. مشهد از شمال به شهرستان کلات، از شرق به شهرستان سرخس و تربت جام، از جنوب به شهرستان تربت حیدریه و از غرب به شهرستان های طرقبه شاندیز، نیشابور و چناران و از شمال شرقی به شهرستان درگز محدود می شود. مهمترین رشته کوه مشهد، هزار مسجد است که در شمال شرقی و شرق این شهر قرار داشته و مهمترین قله آن اژدر کوه در 30 کیلومتری مشهد واقع شده است. رشته کوه بینالود در غرب و جنوب غربی این شهر قرار دارد و آب و هوای مشهد معتدل و متغیر است.

حرم مطهر حضرت رضا (ع)

بدون تردید حرم مطهر رضوی به عنوان یکی از مهمترین مجموعه های معماری ایران و از جاهای دیدنی مشهد به شمار می رود. به مثابه دایره المعارف هنر اسلامی حاصل تجربیات اساتید معماری سبک های مختلف و هنرمندان چیره دست را در بردارد که در هر دوره تاریخی به رغم تحولات سیاسی تکامل بنیادی به همراه داشته، پس از آنکه پیکر مطهر حضرت رضا (ع) در کاخ حمید بن قحطبه طائی در گنبدهای هارونیه یا آرامگاه هارون الرشید به خاک سپرده شد. این مکان مورد توجه شیعیان قرار گرفت. آنچه امروزه این جایگاه معنوی را کامل کرده فضاهای معماری، رواق ها، صحن های متبرکه و تاسیسات عام المنفعه علمی- فرهنگی است که از دوران سامانیان تا عصر حاضر در آن ایجاد شده و به شکوهش افزوده شده است. در این میان جغرافیانویسان و مورخان، بسیاری از قرون مختلف اسلامی ابنیه آن را ستوده اند. حرم مطهر امام هشتم (ع)، به لحاظ معماری و تزیینات یکی از جامع ترین و باشکوه ترین ابنیه جهان اسلام و از دیدنی های مشهد به شمار می رود که علاوه بر وجهه معنوی آراسته به بیشترین شیوه های هنری، از جمله انواع کاشی کاری، گچ بری، شیوه های خط شاه ملک و خوشنویسی، آیینه کاری، معرق چوب، منبت، حجاری، خاتم است که سلسله وار فضاها، طرح ها و رنگ ها را به نقطه کانون آن یعنی بقعه مطهر آن امام همام پیوند می دهد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با احداث و الحاق فضاهای فرهنگی- مذهبی و رفاهی به این مجموعه در بین جاهای دیدنی مشهد، آستان مبارک رضوی توسعه و گسترش چشمگیری داشته است.

مقبره امیر غیاث الدین

این اثر تاریخی در بین جاذبه های گردشگری مشهد از بناهای قرن نهم هجری قمری و مشتمل بر فضای چهار طاقی، گنبد دو پوش، دو مناره و یک ایوان است که امیر غیاث الدین شاه ملک بین سال های 807 تا 817 قمری برای خود بنا کرده و در دوره های بعد به مسجد تبدیل شده است.

کتیبه خان تاشی

کتیبه خان تاشی از هیجان انگیزترین جاهای دیدنی مشهد بوده که در فاصله 54 کیلومتری مشهد مقدس، در دره کارده بر سطح صخره و در نزدیکی روستای آل سنگ نگاشته ای موسوم به خان تاشی قرار دارد که مشتمل بر ده سطر به طول یک متر است. مضمون این کتیبه به عزیمت شیبک خان ازبک در سال 916 ه.ق به حدود توس و عمارت آن شهر با عنوان یادگار خانی اشاره دارد.

مصلی پایین خیابان

از جمله جاذبه های گردشگری مشهد، ساختمان قدیمی مصلی بوده که در ابتدای بلواری به همین نام واقع شده است. این بنا از یادگارهای دوره صفویه و معرف سبک معماری اسلامی این دوره می باشد. مصلی مشهد در بین دیدنی های مشهد به عنوان یکی از آثار ارزشمند فرهنگی، تاریخی، مشتمل بر یک ایوان و رواق های جانبی است و تزئینات آن کاشی و کتیبه می باشد.

چهار طاقی بازه هور

این بنای سنگی متعلق به دوره ساسانی، در فاصله 65 کیلومتری جنوب شهر مشهد مقدس، در مجاورت روستای رباط سفید و در کنار جاده قدیم مشهد به شهرستان تربت حیدریه واقع شده و از برترین جاهای دیدنی مشهد است. بنای سنگی بازه هور عبارت از یک فضای گنبددار بوده که از یک مجموعه بزرگتر بر جای مانده است.

باغ وحش وکیل آباد

همجوار با پارک جنگلی وکیل آباد، تنها باغ وحش استان خراسان رضوی قرار دارد. باغ وحش وکیل آباد جایگاه نگهداری انواع حیوانات بومی و غیر بومی ایران بوده که به عنوان یکی از دیدنی های مشهد مورد توجه قرار می گیرد.

گنبد سبز

بنای تاریخی گنبد سبز در خیابان آخوند خراسانی و در وسط میدانی به همان نام واقع شده است، طرح و نقشه گنبد سبز 8 ضلعی و دارای 4 ایوان در نمای بیرونی بوده و گنبد سبز در بین جاذبه های گردشگری مشهد منسوب به شیخ محمد مومن عارف می باشد که بنابر شواهد معماری در دوره صفویه بنیان گرفت.

رباط طرق

رباط تاریخی موسوم به طرق به لحاظ موقعیت در ناحیه ای به همین نام در بخش تبادکان و بر سر راه قدیمی نیشابور به مشهد مقدس واقع شده است. رباط طرق در بین دیدنی های مشهد، بنایی بوده با دو حیاط که حیاط انتهایی مربوط به دوران صفوی به صورت تابستانی مورد استفاده قرار گرفته و بانی آن محمد تقی کرمانی معرفی گردیده است.

سد کارده

سده کارده از جمله گردشگاه های آبی و جاذبه های گردشگری مشهد، در کیلومتر 20 جاده این شهر به کلات بر روی رودخانه ای به نام کارده واقع شده است. یکی از زیباترین تفریحگاه ها و جاهای دیدنی مشهد به شمار می آید.

میل اخنگان

میل اخنگان در 22 کیلومتری شمال شهر مشهد مقدس، در فاصله 11 کیلومتری شرق شهر تابران توس و در جوار روستایی به همین نام واقع شده است. این بنا، برج مقبره ای است، با بدنه استوانه ای با نیم ستون های الحاقی بر روی شالوده هشت ضلعی و گنبد آن ترک یا مخروطی و رنگارنگ. ارتفاع آن در بین دیدنی های مشهد حدود 17 متر است.

آرامگاه خواجه اباصلت هروی

این آرامگاه در بین جاهای دیدنی مشهد در فاصله 12 کیلومتری جنوب شرقی شهر مشهد مقدس واقع شده و مدفن یکی از خادمین خاص حضرت رضا (ع) و راوی شهادت آن حضرت است. اساس آن مربوط به دوره صفوی بوده و اخیرا بازسازی شده است.

بقعه خواجه مراد

هرثمه بن اعین مشهور به خواجه مراد یکی از اصحاب خاص امام رضا (ع) بوده که بنای مقبره وی در بین دیدنی های مشهد در 14 کیلومتری جنوب شرقی مشهد بر انتهای دره ای دیده می شود. این بقعه از محبوب ترین جاهای دیدنی مشهد برای گردشگران است.

آستان متبرکه امامزاده یحیی (ع)

این بقعه متبرکه در نزدیکی جاده مشهد- سرخس به فاصله 55 کیلومتری از روستای میامی قرار گرفته، منسوب به امامزاده یحیی از فرزندان و نوادگان امام زین العابدین (ع) هست و بنای اولیه آرامگاه او در بین جاذبه های گردشگری مشهد مربوط به زمان صفویه بوده که اخیرا بازسازی شده است.

آستان متبرکه امامزاده سید ناصر و سید یاسر (ع)

این مکان منسوب به فرزندان امام موسی کاظم (ع) می باشد که در روستای گلستان در 5 کیلومتری غرب مشهد مقدس واقع شده و بنای آن در سال های اخیر احداث شده است.

آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی

از دیگر جاهای دیدنی مشهد که در لیست بازدید گردشگران قرار می گیرد، آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی است. بنابر روایات، ابوالقاسم فردوسی در سال 329 قمری در پاژ به دنیا آمد. گویند وی از نجیب زادگان توس و از طبقه دهقانان بود، فردوسی چهل ساله بود که ادامه کار هزار بیت سروده (دقیقی توسی) را دنبال نمود. وی نظم داستان های ملی را آغاز و آن را با شصت هزار بیت به اتمام رسانده، شصت و پنج سالگی زمینه ارتباطش با سلطان محمود فراهم آمد اما این رابطه حسنه چند سال بیشتر دوام نیافت. سرانجام فردوسی سال های پایانی عمر خود را در بینوایی به سر برد تا اینکه در سال 411 و بنا به قولی 416 ق در توس در گذشت. بنای فعلی آرامگاه وی با الهام از شیوه های معماری قبل از اسلام با طراحی طاهرزاده بهزاد پس از یک سلسله تحولات با زیر بنای 945 متر مربع در دو مرحله به پیشنهاد انجمن آثار ملی و اهتمام مهندس جودت ساخته شد. طبقه زیرین آرامگاه در بین دیدنی های مشهد دارای دیوار نگاره هایی از فریدون صدیقی با مضمون هفت خان رستمی می باشد که به شکوه این مکان افزوده است.

پارک ملت

پارک ملت مشهد با وسعت تقریبی 72 هکتار، از بزرگترین و مهمترین مکان تفریحی و جاذبه های گردشگری مشهد می باشد و در ابتدای بلوار وکیل آباد واقع شده است.

ییلاق شاندیز

ییلاقات شاندیز که در 29 کیلومتری جنوب غربی مشهد مقدس واقع است، طبیعتی زیبا و آرامش بخشی را به دوستداران طبیعت هدیه می کند و از زیباترین دیدنی های مشهد برای مسافران این شهر است.

مجموعه فرهنگی نادری

آرامگاه نادر افشار در چهار راه شهدا واقع شده و شامل دو فضای موزه ای و مقبره کلنل پسیان می باشد. همه روزه گردشگران بسیاری از این مکان در بین جاهای دیدنی مشهد بازدید می نمایند. از جمله پدیده های زیبای این مجموعه پیکر نادر و همراهان اوست که از برنز قالب ریزی شده است.

خانه حاج حسین ملک

این بنا در خیابان امام خمینی مشهد واقع شده و یکی از نمونه خانه های زیبای برجا مانده از اواخر عصر قاجار محسوب می شود. بنای مذکور در گذشته وسیع تر بوده که امروز در این مکان خانه جهانگردی و مرکز آفرینش هنرهای سنتی دایر می باشد.

مسجد گوهرشاد

مسجد گوهرشاد، عظیم ترین مسجد چهار ایوانی ایران است که در سال 821 هجری قمری به دستور گوهرشاد، همسر شاهرخ تیموری و با معماری قوم الدین شیرازی در جوار حرم امام رضا (ع) و در بین دیدنی های مشهد بنیان شده است.

آرامگاه خواجه ربیع

آرامگاه خواجه ربیع متعلق به دوره صفویه در شمال شهر مشهد مقدس و در انتهای خیابان خواجه ربیع قرار دارد و منسوب به مقبره ربیع بن خثیم است. در طول زمان و در بین جاذبه های گردشگری مشهد تغییر و تحولاتی در آن رخ داده است.

ییلاق نغندر

روستای نغندر در بین جاهای دیدنی مشهد و در فاصله ده کیلومتری آن واقع شده است. این روستای سرسبز و آباد با چشم اندازهای طبیعی شگرف در دامنه های شمالی قرار گرفته است.

پارک جنگلی وکیل آباد

یکی از تفریحگاه های قدیمی مشهد مقدس منطقه ای است به نام پارک جنگلی وکیل آباد که در گذشته از املاک حاج حسین ملک بوده است. از مهمترین ویژگی های این مکان در بین دیدنی های مشهد وجود درختان سر به آسمان کشیده چنار و کاج می باشد. امروزه با ایجاد معابر و ساماندهی مجموعه فضای مفرح و زیبایی ایجاد شده که همه روزه خیلی گردشگران را به خود جلب می کند و از شگفت انگیزترین جاذبه های طبیعی مشهد به شمار می رود.

ییلاقات طرقبه

ییلاقات طرقبه یکی دیگر از گردشگاه های بزرگ و طبیعی نزدیک مشهد است که از غرب به کوه بینالود و از شمال به کوه تخت رستم محدود می شود. وجود چشمه سارها و درختان فراوان آن را به مکانی بسیار خوش آب و هوا و تفریحی تبدیل نموده است. این منطقه ییلاقی دارای تابستان هایی با آب و هوای معتدل هست.

ییلاقات جاغرق

ییلاقات جاغرق که در 26 کیلومتری جنوب مشهد مقدس واقع می باشد، محل مناسبی در بین جاهای دیدنی مشهد برای تفریح و استفاده از طبیعت و گذراندن اوقات فراغت هست.

مجموعه فرهنگی تفریحی کوه سنگی

پارک کوه سنگی نام خود را از کوه صخره ها گرفته و مشتمل بر یک بوستان زیبا، موزه بزرگ خراسان و آرامگاه شهدای گمنام می باشد که به همین مناسبت به کوه جبل النور در بین جاهای دیدنی مشهد معروف شده است.

روستای هدف گردشگری کنگ

کنگ در دامنه شمالی کوه های بینالود به فاصله 22 کیلومتری شمال غربی طرقبه قرار دارد. معماری روستای کنگ شباهت زیادی به بافت معماری شهر ماسوله دارد و ساختار چوبی برخی جاذبه ها به آن وجهه منحصر به فرد بخشیده است.

رباط ویرانی

رباط ویرانی در 5 کیلومتری جاده مشهد شاندیز قرار دارد. این بنای سرپوشیده در بین جاهای دیدنی مشهد در دوره تیموری با مصالح سنگ بنیان گرفته و در دوره صفویه مرمت شده است. این بنا را اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی به موزه مردم شناسی و مشاغل سنتی تغییر کاربری داده است.

بنای هارونیه

بنای هارونیه، به فاصله یک کیلومتری از آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی قرار گرفته و منحصرا خانقاه و یا مقبره ای است که در قرن هشتم هجری بر روی بناهای کهن شهر تابران بنا شده است، این بنا که در طول زمان نیمه ویران شده، در دهه های اخیر به همت انجمن آثار ملی و اداره کل میراث فرهنگی خراسان مرمت شده است. در کتاب ها و سفرنامه ها از این بنا با عناوین مسجد توس، نقاره خانه و قبر غزالی نام برده اند.