خانه بروجردی های کاشان | خانه ای باشکوه به سبک ایرانی

کلمه "خانه" که در "خانه بروجردی ها" یا "عمارت بروجردی ها"، نامی که این قصر باشکوه با آن خوانده می شود وجود دارد، نمی تواند گویای عظمت و شکوه این عمارت  بی نظیر از عمارت های ایران باشد. ساخت این بنا که شاهکار معماری سنتی ایرانی و از آثار تاریخی شهر کاشان محسوب می شود و در سال 1857 میلادی (1292 هجری قمری) ساخته شده است، نزدیک به 18 سال به طول انجامیده است. ویژگی مهم این بنا تنها زیبا و مستحکم بودن آن نیست، بلکه انگیزه ساخت آن نیز از نظر رمانتیک بودن، بسیار مورد توجه بازدید کنندگان قرار می گیرد. این خانه توسط استاد علی مریم کاشانی برای همسر حاج مهدی بروجردی، عروسی از خانواده طباطبایی ساخته شده است. حاج مهدی نطنزی به خاطر سفر های زیادی که به شهر بروجرد داشته به بروجردی معروف شده بود. وی عاشق دختر سید جعفر طباطبایی یکی از بزرگ ترین تاجران فرش آن زمان می شود و طباطبایی نیز که در خانه بسیار زیبایی که اکنون از زیباترین عمارت های ایران،  با نام "خانه طباطبایی ها" شناخته می شود زندگی می کرده برای رضایت دادن نسبت به ازدواجشان شرط می گذارد و به سید مهدی می گوید که باید خانه ای همچون خانه من بسازی تا دخترم را به همسریت در بیاورم. سید مهدی نیز قبول می کند و از همان معماری که خانه طباطبائی را ساخته است، دعوت می کند که یک خانه شبیه به "خانه طباطبایی ها" یا حتی بهتر و خیره کننده تر از آن بسازد که نتیجه اش می شود "خانه بروجردی های کاشان".

بادگیر ها و نشانه های معماری ایرانی

عمارت بروجردی ها، علاوه بر بخش مسکونی خود، دارای سه بادگیر قرینه هلالی شکل زیبا بر بام تالار با ارتفاع 40 متر و یک حیاط مستطیلی شکل با تزئینات بی نظیر و یک استخر مرکزی (که تصویر این خانه باشکوه و درخشنده را در آب انعکاس می دهد) می باشد. در دو طرف این استخر کم عمق، باغچه هایی پر از درختان سبز و گل های رنگارنگ قرار گرفته اند. المان ها و نشانه های معماری کلاسیک عمارت های ایرانی در گوشه گوشه این عمارت زیبا و ارزشمند به چشم می خورند.

جزئیات بی نظیر گچ کاری ها و نقاشی ها

خانه بروجردی های کاشان سه ورودی دارد که ورودی اصلی آن یک سرسرای هشت ضلعی می باشد و با طاق های گچ بری شده و نورگیر های هلالی شکل زیبا تزئین شده است. این نقاشی های ارزنده، زیر نظر دو هنرمند بزرگ و نامدار نقاشی ایران دوران قاجار “مرحوم میرزا ابوالحسن غفاری کاشان” (بنیانگذار اولین مدرسه نقاشی در ایران) و برادرزاده اش “مرحوم میرزا محمدخان غفاری کاشانی” ملقب به “کمال الملک” طراحی و ترسیم شده اند و گچ بری های بی نظیر این بنا نیز با نظارت این دو استاد به انجام رسیده است. درب های چوبی دست ساز و نور گیر های هلالی شکل، بخاطر رد شدن آفتاب و نور پردازی طبیعی ، فضایی خارق العاده ایجاد می کنند. عمارت بروجردی ها به خاطر دارا بودن جزئیات ظریف و هنرمندانه، خلاقیت معماری و اندازه بزرگ آن، آنچنان تاثیر منحصر به فرد و فوق العاده ای بر احساسات بازدید کنندگان می گذارد که تماشای آن، بدون صرف کردن چندین ساعت، غیر ممکن به نظر می رسد. تنها تصور کنید زندگی در این مجموعه بی نظیر و قدم زدن در گوشه و کنار این محیط خارق العاده که تمامی دیوار ها، سقف ها و درب های آن به وسیله بهترین هنرمندان و معماران ایرانی خلق شده است چگونه می تواند باشد. 

اندرونی و بیرونی، تابستان نشین و زمستان نشین

خانه بروجردی های کاشان شامل دو حیاط اندرونی و بیرونی و مشتمل بر دو ورودی اصلی و فرعی، هشتی، راهرو، حیاط، تابستان نشین، زمستان نشین، آشپزخانه، حیاط های سرپوشیده در اطراف و زیرزمینی وسیع می باشد. این بنا متناسب با خصوصیات اقلیمی و شرایط آب و هوایی منطقه کویری کاشان طراحی و ساخته شده است، به گونه ای که در گرمای شدید تابستان هوای خنک و بسیار مطبوعی از طریق بادگیرهای واقع در بالای پشت بام به صورت طبیعی و دائمی در آن جریان می یابد؛ این بادگیر ها که خانه بروجردی ها را به طرز جالب توجهی خنک نگاه می دارند، اغلب در مرکز توجه معماران و دانشمندان قرار می گیرند و مطالعه و بازدید از نزدیک برای کشف طراحی منحصر به فرد آن صورت می گیرد. این برج های بلند از سنگ، آجر و ترکیبی از حصیر، گل و ساروج ساخته شده اند. البته عمارت بروجردی ها، فقط یک خانه تابستانی نیست. بلکه قسمت جنوبی خانه بروجردی ها  نیز طوری ساخته شده است که آفتاب گیر باشد و در فصل های سرد مورد استفاده قرار گیرد. 

زیبا ترین خانه تاریخی قاره آسیا از نظر یونسکو

همه بخش های خانه باشکوه بروجردی ها خیره کننده و بی نظیر هستند و همین امر باعث شده که به یکی از بهترین و چشم نوازترین عمارت های ایران تبدیل شده است. در طول سال های متمادی، این بنا توجه افراد بی شماری از مردم محلی و معمارها، مهندسین، هنرمندان و تکنسین های بین المللی را به خود جلب کرده است. همه به تماشای این بنا می آیند تا از جزیات تزئینی بسیار دقیق، ویژگی های منحصر به فرد و طراحی چیره دستانه آن، نکته های جدید بیاموزند. به ویژه به تازگی که دبیرکل یونسکو از این شاهکار معماری بازدید کرد و آن را "زیباترین خانه تاریخی قاره کهن آسیا" نامید. این یک حقیقت غیر قابل انکار است که درک کردن عظمت و شگفتی این منزلگاه نیاز به ساعت ها و ساعت ها گم شدن در ویژگی های هنری برجسته آن دارد.