گنجینه قنات و محور گردشگری زیرزمینی قنات بهاء الدین آباد اردکان

فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره ی اول قبل از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش پیدا کرد و به کشاورزان این مناطق اجازه داد تا بتوانند در دوره های طولانی خشکی که آب سطحی پیدا نمی شود به کشاورزی بپردازند. این قنات ها به تدریج در مناطق دیگر دنیا رایج شدند و اکنون قنات های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره آمریکا وجود دارند. ایرانیان باستان در چندین هزار قبل دست به این ابتکار جدید زده و آن را کاریز یا کهریز نام نهادند. نخستین قنات ها و طولانی ترین قنات دنیا در ایران واقع شده است. با این اختراع که در نوع خود در جهان بی نظیر بوده است، می توان مقدار قابل توجهی از آب های زیرزمینی را جمع آوری کرد و به سطح زمین رساند که همانند چشمه های طبیعی، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ ابزار کمکی از درون زمین به سطح زمین جاری می گردد. کاریز که به دست مقنی های ایرانی ساخته شد. این حرفه به همراه خود ساعت آبی و آسیاب آبی را نیز به همراه آورده است. با وجود اینکه چندین هزارسال از اختراع آن می گذرد هنوز هم این روش استفاده از آب در برخی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی رکن اصلی کشت و زرع در نواحی خشک است. قنات بهاء الدین آباد در اردکان یکی از آن هاست. پس با ما در مجله همگردی همراه باشید برای بازدید و اطلاعات بیشتر از قنات بهاء الدین آباد اردکان...

قنات بهاء الدین آباد اردکان

قنات یا کاریز یا کهریز راه آب یا کانالی است که در زیر زمین کنده شده، تا آب در آن برای رسیدن به سطح زمین جریان یابد. این جوی یا کانال در عمق زمین برای ارتباط دادن رشته چاه هایی است که از مادر چاه سرچشمه می گیرد. مادر چاه ها معمولا یک چشمه زیرزمینی هستند. قنات ها به منظور هدایت آب و مدیریت آن برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته می شوند. این کانال قنات ممکن است تا رسیدن به سطح زمین چندین کیلومتر طول داشته باشد و به محل خروجی آب دهانه کاریز یا سر قنات می گویند. قنوات یکی از عمده ترین منابع تامین آب به شمار می رفته و همین قنوات بود که ظرفیت آبدهی به مزارع بیش از 60 هزار روستایی کشور را داشت. با ورود تکنولوژی جدید، چاه های عمیق جانشین قنات گردید و استفاده از موتور پمپ به تدریج رایج شد و تمامی مناطق ایران را در بر گرفت. احداث چاه های عمیق بدون برنامه ریزی خود باعث خشک شدن 90 درصد از قنوات گردیده است.

ویژگی طرح قنات بهاء الدین آباد در اردکان

طرح مذکور در طول تقریبی به متراژ 695 متر در ابنیه تاریخی محله تیران اردکان از جمله خانه تقدریان، خانه تقدیری، خانه طباطبایی، آب انبار آخوند، آب انبار حاجی نوت، خانه مظلوم و... با لایروبی مسیر قنات، مرمت، بازسازی و ساماندهی آماده سازی شده است، که شامل بخش های زیر است: مسیر قنات، گنجینه قنات، ایستگاه های استراحت، پایاب ها و پاکنه های دسترسی، سردخانه های زیرزمینی و آب انبارها.
در این طرح تمهیداتی جهت ارائه فرهنگ انتقال و استفاده از آب با علم گذشتگان در نظر گرفته شده که سبب جذب مهمانان و گردشگران شده است. این پروژه با ایجاد محیطی علمی و هنری برای حفظ و اشاعه ی فنون گذشتگان و در کنار آن محلی امن و جذاب جهت گذراندن اوقات فراغت فراهم است.

مزایای طرح

حفظ علوم و فنون گذشتگان در انتقال و استفاده از منابع آب
ایجاد فرصت های سرمایه گذاری جدید در مجاورت این طرح
افزایش درآمد زایی و سود آوری برای منطقه اجرای طرح
ایجاد محیطی امن و جذاب جهت گذراندن اوقات فراغت