مسجد جامع تبریز؛ عمارتی قدیمی در شهری کهن

تبریز با قدمت بسیار و تاریخ کهن، دارای یک مسجد جامع تاریخی هست. این بنای کهنسال که سازنده و سال ساختش نامعلوم است، در کتابهای تاریخی به نام مسجد جامع کبیری شناخته می شود. عده ای زمان ساختش را صدر اسلام و عده دیگری از مورخان زمان احداثش را دوره سلجوقیان بیان می کنند. جالب هست بدانید که بازار تبریز گرداگرد مسجد جامع شهر شکل گرفته و گسترش یافته است. در حال حاضر، معماری مسجد جامع تبریز در انتهای بازار تبریز واقع شده و ضلع جنوبی آن نیز به صحن مدرسه طالبیه می رسد. با ما در این مقاله جذاب و خواندنی همراه شوید تا شما را قدری بیشتر با تاریخچه و پلان مسجد جامع تبریز آشنا کنیم.

قسمتهای مختلف بنایی دیدنی

با توجه به پلان مسجد جامع تبریز می توان به قدمت این بنای جادویی پی برد. محراب بلندش و شبستان وسیعش که ستونهای هشت گوش آجری، طاق و گنبدهای بر فرازش زیبا بوده، هنر دست هنرمندانی گمنام هستند. این بنای قدیمی در دوره ایلخانان مغول گسترش یافت و مورد تعمیر و مرمت قرار گرفت. زمانیکه آق قویونلوها حکومت را به دست گرفتند، گنبد بلندی به مسجد اضافه کردند و کاشیکاری و معرق روی گنبد را به سلجوق شاه بیگم، همسر اوزون حسن سپردند. این گنبد شگفت انگیز و زیبا در بخش شمالی مسجد جامع برپا شد که هنوز هم می توان پایه و گوشه هایی از این کاشیکاری را دید.

مسجدی که اکنون در تبریز برپا است، در حقیقت در اوایل دوره قاجار و توسط حاکم وقت تبریز، حسینقلی خان دنبلی مجدد بنا شد چون، متاسفانه مسجد جامع در زمین لرزه وحشتناک 1193 هجری شمسی دچار آسیب و خرابی فراوان شد. بنای فعلی علاوه بر اینکه از یک ایوانه به دو ایوانه تغییر یافته، دارای ستون و پایه های بسیار محکم و پوشش طاق جدید است و به روش ساخت کاخ فیروزآباد بنا گردید. به همین دلیل، در حال حاضر مسجد را یک بنای مهم دوره قاجار می شمارند.

اما، بهتر است این مکان مذهبی و مورد احترام را که معماریش مختص مساجد ایرانی است، یک بنای شناور در تاریخ بدانیم که هر قسمتش در دوره ای بازسازی شده و از خود نشانه ای به جا گذاشته است. مسجد که اکنون میعادگاه نمازگزاران و عشاق ابنیه باستانی است، در خیابان شهید مطهری شهر تبریز قرار دارد. این بنای باشکوه و حیرت انگیز در مورخه 15 دی سال 1310 بعنوان یکی از آثار ملی ایران به شماره 171 به ثبت رسید.