غار جذاب کتله خور | غاری زیبا در خدابنده زنجان

اعضای باشگاه نیرو راستی برای اولین بار توانستند در بهار1331 غار کتله خور در خدابنده زنجان را کشف کنند و از این غار دیدن نمایند . در جنوب قیدار و در 80 کیلومتری آن در شهرستان خدابنده استان زنجان واقع شده است. اگر از استان همدان به سمت شمال حرکت کنی با طی مسیری در حدود 173 کیلومتر به این غار خواهی رسید. کتله به کوه های کم ارتفاع در نواحی غرب گفته می شود و احتمال خیلی زیادی وجود دارد که اسم این غار نیز به همین دلیل انتخاب شده است چون که غار کتله خور زنجان نیز در یکی از این کوه ها وجود دارد.

ورودی غار

ورودی این غار دیدنی سقفی کوتاه دارد و داری چند دهلیز و بدون غار سنگ می باشد در واقع ورودی غار کتله خور تقریبا یک دهلیز 4000 متری می باشد. در دالان اصلی که بعد از دهلیز فرعی وجود دارد و در حدود 950 متر می باشد گودال های خشک و سر بالایی هایی  که در حدود 2 متر ارتفاع دارند قرار گرفته است. گودال های خشک با دوشاخه که 50متر می باشند ادامه پیدا می کنند و در نهایت به یک تالار وسیعی خواهند رسیدکه از ستون و چکیده و چکنده تشکیل شده است. چاهی که در واقع محل خروج آب های فرورو سازنده غار می باشد و عمقی در حدود 8 متر دارد در داخل تالار کوچک بلورین واقع شده است. خاک هایی که دارای اکسید آهن و همچنین گل رس می باشند در غار آهکی کتله خور قابل رویت می باشد شواهد و بررسی هایی که در مورد این غار صورت گرفته این موضوع را اثبات می کند که این غار درامتداد خود نهایتا به غار علیصدر وصل می گردد. تنها مسیری که می توان به داخل غار دسترسی داشت دهانه ورودی غار می باشد که 70 سانتی متر قطر دارد و یک طاق مثلثی شکل است غار کتله خور زنجان توسط یکی از اعضای کاشف این غار یعنی جناب آقای سید اسد الله جمالی که اهل زنجان نیز می باشد در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. علاقه مندان به غار نوردی  برای بازدید از این غار که پدیده ای جالب توجه می باشد به این مکان مسافرت می کنند.

 قدمت غار کتله

غار کتله خور زنجان غاری هفت طبقه می باشد که آثار و نشانه هایی در این غار وجود دارد که نشان می دهد در زمان های قدیم انسان های اولیه در این غار ساکن بوده اند. درطبقات این غار آبشار وجود دارد و تاحالا سه طبقه از این غارمورد شناسایی قرار گرفته است. این غار دیدنی که غاری آبی خشکی می باشد که عمر آن به 30 میلیون سال پیش بر می گردد البته عده ای هم هستند که عقیده آن ها بر این است که این غار عمری 120 میلیون ساله دارد  و  در دل کوه ساقیزلو  قرار گرفته است و اگر خوب نقشه های زمین شناسی را بررسی کنیم و نظریه های علمی مختلف را مطالعه کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که این غار در آهک های الیگومیوسنی که به دوران سوم زمین شناسی تعلق دارد بوجود آمده است. امروزه که این غار بازدید کنندگان زیادی دارد سوییت های زیادی در سمت راست ورود غار برای رفاه حال سمافران و غار نوردان تدارک دیده شده است و همچنین اگر برای دیدن این غار آهکی و دیدنی در زنجان رفتید می توانید در خانه های شهر گرماب سکونت گزینید. غار علیصدر همدان و این غارتقریبا هم سن می باشند . اما تفاوت هایی هم با هم دارند برای مثال اولین تفاوت این که آهک های کتله خور و خالص تر از آهک های غار علیصدر می باشد. دوم این که غار علیصدر غاری است کاملا آبی اما غار کتله خور زنجان غاری است تقریبا خشکی. خالص تر بودن آهک های غار کتله سبب شده است که غار کتله خور زنجان از غار علیصدر زیبا تر به نظر برسد. علتش هم این می باشد که نور به راحتی می تواند به دلیل شفاف تر بودن قندیل های آهکی خیلی راحت تر از آن ها عبور کرده و منظره ی زیبایی را به وجود بیاورد. تغییرات طبیعی مثل شکستگی های حاصل از لرزش زمین ریزش های و گسل خوردگی ها و لغزش ها  و  تغییرات مصنوعی زیادی در این غار صورت گرفته است.

تندیس های غار کتله خور

تندیس های این غار خیلی زیاد می باشند ولی از معروف ترین تندیس های غار کتله خور اگر بخواهیم نامی ببریم باید به تندیس شیر خوابیده ، پنجه شیر ، عروس و داماد، پای فیل و  سفره عقد اشاره نماییم که واقعا زیبا  و دوست داشتنی هستند. همان طور که در ابتدای متن هم خدمت شما عزیران عرض کردیم این غار در سال 1330 هجری شمسی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سل  1365 مورد کاوش و جستجو قرار گرفته است. و به غار علیصدر در همدان متصل می شود. علاوه بر قندیل های شفاف و زیبای غار کتله خور استالاکتیت های که به شکا گل کام می باشند نیز از دیگر ویژگی های بارز این غار آهکی در زنجان می باشد. غار کتله خور در یک محدوده ای به ابعاد 2000 در 1500 متر تشکیل شده است. تجمع های مختلف آهکی را می توان در سرتاسر غار کتله خور به وضوح مشاهده کرد که بسیار شبیه وسایل و اشیا پیرامونی ما می باشند به همین دلیل بر روی ان ها اسم گذاشته شده است برای نمونه برخی شبیه سفره عقد و عروس داماد می باشند و ... از پایین دست دهانه غار آهکی کتله خور رودی که از قزل اوزن سرچشمه می گیرد به نام رود شور جریان دارد. غار کتله در خدابنده موقعی که کشف شد غارنوردان برای عبور ازورودی آن به صورت سینه خیز عبور کردند و مسیر عبور خود را نشانه گذاری می کردند  چون که قطر ورودی آن که تقریبا 700 متر طول دارد در حدود 70 سانتی متر می باشد.

 این غار شامل سه بخش ورزشی فرهنگی و تفریحی به شرح زیر می باشد:

بخش دیگر غار بخش تفریحی می باشد که تقریبا در یک مسیر 2 کیلومتری است. عموم مردم می توانند از آن استفاده می کنند.تقریبا طول بخش ورزشی در حدود 4 کیلومتر می باشد که در واقع می توان گفت در حدود یک سوم غار می باشد و  توسط صخره نوردان و علاقه مندان به غارنوردی مورد استفاده قرار می گیرد جالب این که هنوز تا الان انتهای این بخش را نتوانسته اند کشف کنند. همچنین بخش جنوبی غار بخش فرهنگی غار کتله را شامل می شود از جمله غارهایی که بخش خصوصی در آن سرمایه گذاری کرده است غار کتله زنجان می باشد این غار را مهندس عالی در طی 5 سال توانسته است به  بهره برداری برساند. غار کتله به دلیل تعداد طبقات و کیفیت قندیل ها و بلورهایش جزو اولین غار های آهکی در دنیا به حساب می آید. در دالان اصلی این غار مراسمات مختلف برگزار می شود . از دیگر ویژگی های این غار وجود حفره های متعدد طبیعی در آن می باشد همچنین چشمه هایی با آب زلال و گوار پیرامون این غار وجود دارند که منحصر به فرد و خاص هستند. استالاکتیت ها و استالاگمیت ها ی آهکی با یکدیگر ترکیب شده اند و تشکیل ستون های آهکی غول پیکر را در غار کتله خور زنجان داده اند که باعث نگهداری و استحکام بنای این غار شده اند. و همچنین از نظر زیبایی شناسی نیز غار را فوق العاده شگفت انگیز نموده اند کافی است که یک بار از نزدیک ببینیدشان مطمئنا برایتان جالب توجه خواهد بود.

غار آبی

اگر بخواهیم نوع این غار را بیان کنیم باید عرض کنیم که غار کتله از اول غار آبی بوده است و اینکه به ان غار خشکی گفته می شود به دلیل آن است که توده های بزرگ سنگ های آهکی به دلیل انحلال آبی از سقف ها و دیوار ها جدا شده است و تشکیل 7 طبقه داده است که باز نفوذ آب به طبقات زیرین سبب شده کتله به غاری از نوع خشکی تبدیل گردد. اسکلت حدود 80 انسان که در 100 متر ابتدای غار پیدا شده است نشان می دهد که انسان های اولیه در صد متر ابتدای غار کتله زندگی می کرده اند.  ارتفاع دهانه غار نسبت به سطح دریا حدود 1700 متر می باشد و چشمه ای در پایین دست دهانه غار کتله در 50 متر پایین تر از آن قرار گرفته که پذیرای فرو ریز حاصل از ریزش جوی از غار می باشد که این آب ها پس از تجمع در این چشمه به داخل رود شور سرازیر می شود. از بخش های دیگر این غار می توان میدان بیستون ، میدان شیر خوابیده ، سه راهی کوهی ، تالار عروس ، میدان چهل ستون ، اتاق عقد ، تونل قندیلی ، پای فیل ، میدان شمع ، نخل سوخته و میدان مریم مقدس می باشد.

 امکانات تفریحی و رفاهی در غار کتله خور

در محوطه این غار خوشبختانه سرویس بهداشتی مناسبی وجود دارد و همینطور فروش صنایع دستی وسفال نیز در این محدوده رونق خوبی دارد رستوران و کافی شاپ هم از جمله امکانات رفاهی این غار به حساب می آید. محوطه این غار دارای دو پارکینگ می باشد پارکینگ شماره 1 و شماره 2  اگر بخواهید در این منطقه چادر برپاکنید بهترین مکان در نزدیکی پارکینگ شماره 2 است .

مسیر دسترسی

اولین مسیر از سمت کردستان می باشد کافی است به شهر بیجار بروید و 30 کیلومتر به سمت زنجان رانندگی کرده و بعد از رفتن به مسیر فرعی در سمت راست جاده و طی مسیر 45 کیلومتری به شهر گرماب خواهید رسید. مسیر دوم از جاده ساوه یا همدان می باشد که کافی است به کبودر آهنگ در همدان رفته از کبودر آهنگ به زرین رود  و حدود 75 کیلومتر رانندگی کنید  و بعد از وارد شدن به راه فرعی گرماب می توانید از گرماب با طی مسیر 5 کیلومتری خود را به غار کتله خور برسانید. مسیر سوم از زنجان می گذرد کافی است از قزوین و سپس زنجان به شهر قیدار سفر کرده و با حرکت به زرین رود و سپس وارد شدن به راه فرعی گرماب بعد از 5 کیلومتر طی مسیر به غار کتله خور خواهید رسید.