مسجد سلیمانیه استانبول | مسجدی که ایرانیان در ساخت آن شریک بودند!!

مسجد سلیمانیه بر بالای تپه ای در استانبول مشرف بر خلیج طلایی و بوسقور واقع است و بنا به سفارش سلطان سلیمان قانونی بزرگ ترین سلطان عثمانی در قرن 16 توسط معمار معروف این دوره یعنی "سنان" ساخته شده است و یکی از نمونه های اصیل و مهم معماری ترکیه به شمار می رود. این مجموعه ساختمانی قابلیت سازندگان و معماران، هنرمندان مسلمان را در مقابل عظمت معماری عیسویت روشن می شازد و برتری ایشان را در القا عظمت و استوراری بنا نشان می دهد. اسلوب ساخت بنای این مسجد عظیم و به ویژه بناهای الحاقی گوناگون اطرافش چون کتابخانه، دارالشفا، میهمان سرا، حمام و... آن را به سان یک مجموعه فرهنگی اسلامی در آورده و در تاریخ تمدن اسلام از اعتبار جهانی برخوردار است. ساختن مسجد سلیمانیه استانبول، 7 سال به طول انجامید به طوری که بین سال های 1557- 1550 میلادی هزاران کارگر در ساخت بنا شرکت داشته به طوری که لزوما شهرکی برای رفاه حال کارگران در جنب محوطه ساختمان ساخته شده بود. صنعتگران و معماران و بنایان و هنرمندان از اقصی نقاط جهان اسلام فرا خوانده شدند. در ساختن پایه های اصلی بنا وقت و مراقبت بسیار مبذول شده بود به طوری که در شرح آن در مدارک تاریخی ذکر شده است به خاطر استحکام در پی ریزی پایه های نباتی از سفیده تخم مرغ نیز استفاده کرده اند. برای شنیدن ادامه داستان مسجد سلیمانیه ترکیه با همگردی همراه باشید....

                               پلان یا نقشه مسجد مسجد سلیمانیه استانبول

صحن مسجد سلیمانیه استانبول

بنا دارای دو محوطه باز است. یکی بیرونی که وسیع و دارای یازده آستان ورودی است و دیگری صحن داخلی که دارای دو آستان ورودی می باشد. طاق نمای سردر ورودی میانی دارای تزیینات بسیار ظریف و دقیق به سبک ایرانی دوران سلجوقی ساخته شده است و بر کتیبه طلاکاری روی آن لا اله الا الله و محمدا رسول الله به خط ثلث تحریر شده است. صحن حیاط مستطیل شکل است و اطراف ان را رواق هایی با 28 گنبد که به روی 24 ستون استوار گشته فرا گرفته می شود. طاق ها و و نیم گنبدها و ستون ها سراسر از سنگ های قیمتی مرمر سفید و گرانیت صورتی ساخته شده است. همه ی ستون های مرمرین یک پارچه توسط مقرنس کاری های ظریف تزیین شده است. بر روی دیوار رواق ها یک ردیف پنجره نورگیر قرار دارد و سطح زمین را نیز سنگ های مرمرین الوان مفروش ساخته است. در وسط صحن، یک حوض مرمرین قرار دارد که شش ضلعی است و نرده فلزین که به شکل زیبایی با نقوش هندسی و نباتی تزیین شده دور ان را محصور نموده است.

منارها مسجد سلیمانیه استانبول

چهار مناره در چهار گوشه صحن حیاط واقع است. دو مناره که به بدنه شبستان نزدیک ترند، بلندتر و با ارتفاع 74 متر و دارای سه پاگرد است و دو مناره دیگر، کوتاه تر و دارای دو پاگرد می باشند. چهار مناره نشانه آن است که سلطان سلیمان، چهارمین سلطان عثمانی پس از فتح مهم قسطنطنیه می باشد و 10 پاگرد روی بدنه مناره ها، نشانه آنست که او در مجموع دهمین سلطان عثمانی است.

شبستان گنبددار مسجد سلیمانیه استانبول

شبستان مسجد سلیمانیه ترکیه به طول 66 متر و عرض 63 متر است که ابعاد آن نظیر مسجد سلطان احمد (مسجد کبود) است که ساختمان آن در جلوی مسجد ایاصوفیه واقع شده است. گنبد عظیم آن بر روی چهار ستون عظیم "پافیلی" استوار گشته که ارتفاع آن 53 متر و قطر آن 5/27 متر می باشد. پنجره گرداگرد پایه بلند گنبد را فراگرفته است. گنبد بر روی دو نیم گنبد در جانبین و سپس 6 نیم گنبد کوچک تر تقویتی در زیر آن قرار گرفته است که سطح مدور را بر روی پایه بنا استوار می کند، واقع است. هر ستون 60 تن وزن دارد که سنگ مرمر از اسکندریه مصر با کشتی به ترکیه حمل شده است. 138 پنجره روشن این تالار وسیع را تامین می کند. شیشه گری رنگین و مرصع آن را هنرمندی به نام ابراهیم سرخوش ساخته است. عظمت بنا را سادگی تزیینات داخلی بیشتر نمودار ساخته است. کاشی کاری آن با کاشی های ساخت شهر کوتاهیه که از مراکز عمده سفال گری این دوره است بسیار چشم گیر تزیین گشته است. درها و پنجره ها با چوب گردو و آبنوس به طرز زیبایی منبت کاری شده است. منبر و محراب هر دو از سنگ مرمر حجاری شده است ولی محل وعظ، یک منبر چوبی منبت کاری شده است. کتیبه قرآنی روی گنبد که یکی از خوش ترین نمونه های تحریر خط ثلث در عهد عثمانی است بدست هنرمند خوش نویسی به نام "احمد شمس الدین افندی" تحریر گشته که متاسفانه حین عمل کور شده و کار او را حسن چلبی به پایان رسانده است. اِکوستیک و طنین صوت در این شبستان وسیع بسیار عالی تنظیم گشته و صوت بدون نوسان به اطراف تالار پخش می گردد که توسط معمار سنان تنظیم شده است. توسط نورِ 22 هزار چراغ روغنی که از روغن زیتون تهیه می شده این تالار روشن می شده است و برای آن که دود چراغ ساختمان را ضایع نکند معمار سنان دور اندیشانه چند منافذ  برای هواکش در گنبد تعبیه می کند و بعدا دود جمع شده در کنار منافذ را برای ساخت مرکب به دوات سازان تحویل می داده اند.

ساخت مسجد سلیمانیه ترکیه

در موقع احداث مسجد سلیمانیه ترکیه معاهده ی صلحی بین ایران و عثمانی بسته می شود و شاه طهماسب صفوی به نشانه مودت و دوستی بین مسلمانان جعبه ای پر از جواهر همراه سرمایه ای برای تامین هزینه مخارج ساخت این مسجد توسط سفیر خود، برای سلطان سلیمان می فرستد و بدین نحو، ایرانیان را نیز در این عمل خیر شریک و سهیم می گرداند. این مسجد بعد از مسجد فاتح بزرگ ترین مسجد ترکیه از نظر وسعت بنا می باشد. الحاقات آن عبارتنداز: مدرسه علمیه، مدرسه طب، شفاخانه، کتابخانه، مسافرخانه، کاروانسرا، حمام و محل بازار، مقبره سلطان سلیمان، در کنار بنای مسجد و مقبره معمار سنان، چون امضایی کوچک در جنب بنایی که خود ساخته بود قرار دارد. این بنا که نمونه کامل معماری دوره کلاسیک عثمانی است با تمام عظمت و هم آهنگی کامل در اجزا بنا دارد. معذلک معمار سنان را که در پی برپایی یک گنبد عظیم کامل بوده است هنوز کاملا راضی و قانع نساخته و این بنا را که از کارهای دوره استادیاری خود نمی خواند تا عاقبت، با احداث مسجد رفیع سلیمیه به آرزوی همیشگی خود نائل می گردد. آسیای صغیر از قرن 19-8 شاهد تحولات عظیمی توسط عثمانیان بوده است. سلطان محمد دوم (فاتح) پا را از قونیه فراتر نهاده و به قسطنطنیه پایتخت روم شرقی لشگر کشید. او با تصرف شهر مذکور باعث انقراض امپراطور روم شرقی شد. او بعد از تصرف شهر قسطنطنیه از تخریب شهر جلوگیری نموده و نام جدید آن شهر را استانبول انتخاب می کند. به این شهر، به شهر 7 تپه معروف بوده است.