علل شایع بروز بیماری نقرس چیست؟

باشگاه خبرنگاران پویا/ دکتر مجید حسن قمی درباره بیماری نقرس اظهار داشت: نقرس یکی از بیماری هایی است که در آن سطح اسید اوریک خون به مقادیر بیش از حد طبیعی افزایش می یابد؛ در چنین حالتی علایم افزایش اسید اوریک خون مانند التهاب مفاصل (در اثر انباشته شدن کریستال هایی در درون و بیرون مفاصل)، باعث قرمزی، تورم و گرم شدن و دردناک شدن آنها، به ویژه در ناحیه شست، پاشنه و قوزک پا، زانو و آرنج و حتی رسوب کریستال های "اورات سدیم" و سنگ های کلیوی اسید اوریکی بروز می کند؛ اسید اوریک در واقع ماده نهایی حاصل از سوخت و ساز پروتئین ها در بدن به شمار می آید و افزایش آن بر اثر تولید زیاد این ماده در بدن یا ناتوانی کلیه در دفع آن است.

وی افزود: رسوب اسید اوریک به صورت ماده گچ مانند در اطراف مفاصل درگیر، توفوس (tophus) نام دارد؛ توفوس ها، به صورت توده های سفت در زیر پوست نواحی مفصلی و گاهی در لاله گوش بوجود می آیند. اسید اوریک می تواند در کلیه ها رسوب و سنگ کلیه ایجاد کند.

حسن قمی ادامه داد: رسوب بلورهای اسید اوریک در بدن سبب تحریک سلول های ایمنی می شود که به دنبال آن، این سلول ها مواد شیمیایی ویژه ای به نام "پروستاگلاندین ها" و "لوکوترین"ها را از خود ترشح می کنند که این مواد مسبب ایجاد علائم التهاب در مفصل، درد و تورم هستند.

مردان بیش از زنان در خطر ابتلا به نقرس

وی با بیان اینکه شیوع نقرس در بین مردان بسیار بیشتر از بانوان است، افزود: از نظر آماری از هر 1000 مرد، حدود هفت نفر و از هر هزاران زن حدود یک نفر به این بیماری مبتلا می شوند.

چرا حملات نقرسی شب ها اتفاق می افتند؟

وی با بیان اینکه حملات دردآلود و تورمی مفصل در نواحی مذکور و به ویژه در شست پا معمولاً شبانه بروز می کند، تشریح کرد: علت بروز درد شبانه نیز این است که در طول روز، فرد معمولاً تحرک داشته و در حالت وضعیت ایستاده، مقادیر زیادی از مایع میان بافتی در پاها و بخصوص پایین ترین قسمتهای آن یعنی مچ پا تجمع می یابد و در هنگام شب وقتی بیمار به حالت دراز کش و افقی درمی آید مایع میان بافتی نسبت به اسید اوریک با سرعت بیشتری به جریان خون بازمی گردد که در نتیجه آن غلظت اسید اوریک در پاها افزایش می یابد و روند رسوب و التهاب پیش رونده می شود.

داروهایی که ممکن است باعث بروز نقرس شوند

حسن قمی با بیان اینکه 10 درصد موارد ابتلا بر اثر تولید بیش از حد اسید اوریک و 90 درصد آن بر اثر کاهش دفع اسید اوریک است، خاطرنشان کرد: مصرف بعضی از داروها هم می تواند سبب افزایش غلظت سرمی اسید اوریک شود؛ مصرف بلندمدت داروهای مُدِر، «لوودوپا»، «اسید نیکوتینیک»، «پیرازینامید» می تواند باعث در بروز نقرس نقش داشته باشد همچنین مصرف مشروبات الکلی نیز از عوامل افزایش اسید اوریک خون به شمار می رود.

ارتباط برخی بیماری ها با ابتلا به نقرس

وی افزود: در برخی از بیماری ها مانند سرطان خون، لنفوم، نارسایی کلیه، گرسنگی های طولانی و مفرط، چاقی و مسمومیت با سرب نیز افزایش مقادیر اسید اوریک دیده می شود.

علل شایع بروز نقرس

وی درباره علل شایع بروز نقرس اضافه کرد: چاقی و اضافه وزن بیش از حد در سنین نوجوانی و جوانی، مصرف مشروبات الکل، بیماری هایی مانند فشار خون بالای درمان نشده، دیابت، چربی یا کلسترول بالای خون و گرفتگی عروق، مصرف بعضی از داروهای ادرارآور در درمان فشار خون، آسپرین و داروهایی که برای پیوند اعضا استفاده می شوند و سابقه خانوادگی ابتلا به نقرس از عوامل شایع زمینه ساز ابتلا به این بیماری هستند.

راه تشخیص نقرس

حسن قمی درباره راه تشخیص بیماری نقرس بیان داشت: آزمایش خون، آزمون مایع مفصل و رادیوگرافی ساده از راهکارهای تشخیص بیماری نقرس هستند.

اهمیت رژیم درمانی در بیماری نقرس

وی با بیان اینکه اسید اوریک در اثر تجزیه موادی موسوم به "پورین" در بدن تولید می شود، گفت: مقادیری از پورین ها به صورت طبیعی در خون وجود دارد و در بعضی غذاها نیز یافت می شود. اسید اوریک به عنوان یک ماده دفعی از طریق کلیه و مجاری ادرار از بدن دفع می شود بنابراین، رژیم درمانی در نقرس و رعایت توصیه های تغذیه ای جزء لاینفک درمان در این بیماران به شمار می آید و در کنار درمان های دارویی می تواند به کاهش خطر تکرار حملات نقرس و التهاب مفصلی دردناک و سنگ های کلیوی اسیداوریکی کمک کند.

نائب رئیس انجمن تغذیه ایران یادآور شد: از میزان 600 میلی گرم اسید اوریک دفعی روزانه حدود یک سوم آن از طریق رژیم غذایی(پورین موجود در مواد غذایی مصرفی) و دو سوم از منابع داخلی بدن حاصل می شود که نشان دهنده اهمیت توجه به تغذیه و رژیم درمانی در این بیماران است.

چه غذاهایی نخوریم؟

این متخصص تغذیه درباره تأثیر رژیم غذایی افراد بر بروز بیماری نقرس تصریح کرد: مصرف بیش از حد غذاهای حاوی پورین مانند گوشت قرمز، سیرابی، ماهی کولی، شاه ماهی، مارچوبه و قارچ می تواند باعث افزایش اسید اوریک و در نتیجه بروز نقرس شود.

وی ادامه داد: رژیم غذایی در این بیماری شامل سه جزء است؛ اول غذاهایی که مجاز به مصرف هستند، دوم غذاهایی که سبب دفع اسید اوریک می شوند و سوم محدویت های غذایی است.

حسن قمی ادامه داد: مصرف گوشت قرمز، جگر، دل و قلوه و غذاهای دریایی، حبوباتی مانند لوبیا و نخود، زردچوبه، قارچ خوراکی، گل کلم و اسفناج که مقادیر زیادی پورین دارند، در طی حمله حاد نقرس مجاز نیست و در صورت گذر از مرحله حاد، فرد با نظر متخصص تغذیه تا حدی مجاز به مصرف برخ یاز این مواد غذایی خواهد بود.

سبک زندگی سالم شاه کلید رهایی از حملات نقرس

این متخصص تغذیه گفت: مصرف آب فراوان برای افزایش دفع اسیداوریک از کلیه، کاهش وزن متناسب و بر اساس رژیم اصولی و تغییر شیوه زندگی و ترغیب به ورزش و فعالیت بدنی از جمله عوامل بسیار مؤثر بر درمان بیماری نقرس است.