کوهنوردان، مسیرهای امن کوه های شمال تهران را بشناسید!

 کوهپیمایی در جاده های کوهستانی همیشه یکی از مفرح ترین و پر طرفدار ترین ورزش ها در تمام دنیا بوده و علاقه مندان حتی چندین روز از هفته خود به این ورزش اختصاص میدهند. این ورزش در اکثر کوهستان ها در چهار فصل قابل دسترسی بوده و میزبان کوهپیمایان منطقه میباشد. اما این ورزش هم مانند تمامی ورزش های دیگر خطرات و سوانحی را در بر دارد که نشات گرفته از عدم دانایی است. کوه های تهران، با وجود خیابان های پر ترافیک و هوای پر دود و آلوده،یکی از پر تردد ترین جاده های کوهستانی دنیا بوده و لقب پر رفت و آمدترین جاده های کوهپیمایی ایران را یدک میکشد. به همین دلیل است که در جاده های این منطقه حوادث وحشتناک  زیادی رخ میدهد. در ابتدای جاده های کوه های شمال تهران، مناظر زیبا و و امکانات شکم پر کن و تفریحی بی شماری وجود دارد که باعث میشود افراد زیادی جذب این مناطق شوند. این افراد به قصد تفریح ولی بدون وسایل و تجربه و شناخت کافی از جاده های امن و غیر امن و خطرات آن ، وارد پروسه ی کوهپیمایی شده و اتفاقات ناخواسته و تلخی را برای خود و دیگران رقم میزنند.این اقدام به کوهپیمایی تکی و گروهی ولی بدون افراد کاردان، به ویژه در فصل زمستان که به دلیل وجود بادگیر ها، یخ زدن جاده ها  و پر شدن حفره ها از برف، بسیار پر خطر و پر حادثه است. اما این ورزش با شناخت کافی میتواند بسیار مسرت بخش باشد. با همگردی همراه باشید تا با مسیرهای کوهنوردی تهران در کوه های شمال تهران آشنا شویم.

جاده کلکچال

کوهپیمایی در این جاده که آغازش از پارک جمشیدیه است، در حالت عادی خطری را برای کوهپیمایان به همراه ندارد، اما در فصل سرما و یخبندان به دلیل ازدیاد رفت و آمد بسیار لیز و لغزنده خواهد بود.به همین دلیل تنها در صورتی از این مکان برای کوهپیمایی در زمستان استفاده کنید که حتی با نداشتن کفش و تجهیزات مخصوص و امن، دو وسیله همراهتان باشد: کفشی که به کفش یخ شکن بسته باشید و باتوم مورد استفاده در کوهپیمایی. همانطور که گفتیم بعداز حدود دو ساعت کوهپیمایی و پیاده در این جاده ی کم شیب و پهن و زیگزاگی، کوهپیمایان به مجتمعی به نام کلکچال میرسند.این مجتمع یکی از جذابیت ها و دلایل عبور کوهنوردان از این جاده است.در محوطه این مجتمع، برج  بلندو زیبای کلکچال با ارتفاع 2600 متر  در بعضی از فصل ها به عنوان نمادی برای شناختن جاده توسط کوهپیمایان مود استفاده قرار میگیرد و از مسیرهای کوهنوردی تهران میباشد. بعد از گذر از این منطقه راهی به سمت گردنه ای وسیع به نام گرز دره در شمال غربی وجود دارد.از آنجا امتداد جاده به ملجا(پناهگاه) شیرپلا در غرب منتهی شده و در ادامه ی آن یال شمال شرقی به طرف قله کلکچال با ارتفاع 3340 متر میرسد. قابل ذکر است که جاده کوهستانی کلکچال به طرف  شیرپلا در فصل برف و سرما انباشته از برف است و همین علت جان باختن بسیاری از کوهپیمایان در اثر ریزش بهمن حادثه ساز است.

جاده کوهستانی دارآباد

در ادامه ی این جاده بیشترین امکان ریزش بهمن، و به طبع بیشترین حوادث در زمستان اتفاق می افتد. منطقه شمیران در شرق شمال، نقطه شروع این جاده میباشد . پس از آن جاده ای کوهستانی با مناظر تابلوهای راهنمای مناطق طبیعی آن قسمت، و سپس منطقه ای با نام پارکینگ وجود دارد.بعد از این منطقه پلی کوچم و پس از آن جاده ای واضح در امتداد رودخانه ای به سمت شمال. بعد از تمام این مسیر ها کوهپیمایان  به رستورانی در ارتفاع کمی از پل در کوهستان میرسند. در اینجا پس از دره ای کوچک دو جاده وجود دارد ، یکی به سمت شمال شرقی با شیبی تدریجی و تند، معروف به یال ماسه تاریک، و دیگری راهی در امتداد دره به آبشارهای بالا و تفریحگاه های کناره. راه اول پس از دو ساعت بر لبه یال جنوب قله و از آنجا به شمال و روی یال با شیب کم به قله دارآباد با ارتفاع 3191 متر منتهی می شود. این همان راهی است که برای کوهپیمایان در زمستان در کوه های تهران امن بوده و امکان ریزش بهمن بسیار کم بوده و راهی متناسب است و از مسیرهای کوهنوردی تهران میباشد. البته در تابستان از راه های دیگری نیز می توان استفاده کرد ولی در زمستان حتما باید از این جاده ی زیبا استفاده کرد. زیرا ریزش بهمن در بقیه راه ها بسیار ممکن تر بوده و تا کنون جان چند نفر را به کام خود کشیده است. احتمال ریزش بهمن حتی از بالای چشمه  پس از ریزش جدید برف نیز بسیار زیاد و قابل توجه است.

 جاده کوهپیمایی ولنجک

 همین طور که از نام این جاده پیداست ابتدای آن از ولنجک است و از معروف ترین مسیرهای کوهنوردی تهران می باشد. از ابتدای این جاده تا قله توچال، چهار ایستگاه، ایستگاه یک و دو و پنج و هفت، وجود دارد. ایستگاه یک و دو نوعی ملجا حساب می شنود و خدمات مبنی بر کوهپیمایی را ارائه می دهند اما دو ایستگاه بعد اکثرا پذیرشگر گردشگران عمومی هستند. بعد از پارکینگ در ابتدای جاده تا ایستگاه یک تله کابین، جاده ی آسفالت جهت عبور تعبیه شده است . بعد از آن تا رسیدن یستگاه دوم تله کابین، یک ساعت پیاده روی جاده ای مارپیچ و کم شیب  نیاز است. بعد از ایستگاه دوم خطر ناک ترین قسمت این جاده به خصوص در زمستان است. در این قسمت از جاده پیاده روی در شرایط معمولی تا ایستگاه 5 ،حدود 3 ساعت طول میکشد . همچنین در طول آن هیچ ایستگاه و رستوران و یا کافه ای وجود ندارد. مهم تر از آن خطر سقوط، بهمن، گم شدن و تحلیل انرژی وخستگی میباشد که بسیار خطر ساز است. بعد از ایستگاه 5، که همانطور که گفته شد تنها یه مجتمع رفاهی غیر کوهپیمایی دارد، تا ایستگاه هفت و صعود به قله توچال به 4 ساعت حرکت نیاز دارید. این جاده که از مسیرهای کوهنوردی تهران است، نیز خطرات خاص خود را دارد و به طور کلی حرکت از این جاده نیازمند برنامه ریزی و حرکت گروهی همراه تجهیزات لازم است. در خصوص تله کابین ها نیز مسافرانی که از این سرویس استفاده می کنند باید مراقب تفاوت دمای ناگهانی بین ابتدا و قله و فشار هوای ناشی از اختلاف ارتفاع در کوه های تهران باشند. به خصوص در کودکان، وجود لباس های مناسب و تطبیق تدریجی فشار بدن و جو (هم هوایی) برای ورود به مناطق بالا تر لازم بوده و اهمیت ویژه ای دارد.

جاده  سربند- شیرپلا

 جاده سربند -شیرپلا- توچال  کوتاه ترین جاده کوهستانی از کوه های شمال تهران است و در عین خطرات بیشماری که در آن در کمین کوهپیمایان است، صاحب بیشترین تردد در بین کوه های تهران میباشد. شروع این جاده میدان سر بند با مجسمه کوهنورد با ارتفاع 1800 متر است. با عبور از آن و طی کردن آبادی بعداز قلعه، به ملجا شیرپلا و جان پناه امیریبه قله توچال میرسیم. این جاده یکی از خطرناک ترین راه های کوهپیمایی به خصوص در زمستان در کوه های تهران است. شیب قسمت های سنگی آن به قدری زیاد است که در حالت معمول از پله های فلزی و طناب کشی استفاده شده و در زمستان به شدت لغزنده میشوند.این قسمت ها به دلیل تردد روزانه کاملا یخ میزند . از دیگر خطرات این جاده ، پر شدن حفره ها و دره های ریز و درشت روی آن از برف و بادگیر بودن یال منتهی به قله است. خطر دیگری که اکثر کوهپیمایان بی اطلاع را تهدید میکند دو راهی های متعدد درون این جاده کوهستانی در کوه های شمال تهران است.این راه ها به نقاط مختلفی همچون بند یخچال (محل تمرین سنگنوردی) دره اوسون، مجتمع کلکچال، قله اسپیلت، ایستگاه پنج تله کابین و سایر جادهها فرعی ختم می شوند.در تمامی فصل ها بدون برنامه ریزی، آگاهی ، تجهیزات و راهنمایی قدم در این راه های فرعی گذاشتنن میتواند بسیار خطرناک بوده و در فصل زمستان این خطرات حتی تلخ تر هم میشود. همچنین جبهه شمالی توچال بسیار وسیع بوده و با قدم گذاشتن در این راه در زمستان خطراتی مانند بهمن و گم شدگی و خستگی و... شمارا تهدید میکند. اگه در هوا و شرایط نا مساعد به خط الراس نزدیک شدید از منحرف شدن به سمتش به شدت دوری کنید. نکته ی دیگر آنکه تله کابین در شرایط نامساعد جوی می ایستدو توقف میکند. این برای کوهپیمایانی که به امید تله کابین و به قصد رسیدن به قله بدون توجه به این شرایط شروع به صعود از جاده می کنند خطرناک است. ممکن است کوهپیمایی آنها به قدری طولانی شود که وقتی به تله کابین رسیدند از کار افتاده باشد. همچنین در زمستان تله کابین تنها تا ساعت 15 باز بوده و اولیت آن ارائه خدمات مربوط به فعالیت های اسکی میشود. نکات دیگر در مورد مجتمع ها این است که که در شیرپلا در میانه راه، یه مجتمع کوهستانی کوهنوردی کامل با انواع خدمات سرویس غذا و حتی  محل خواب وجود دارد. مجتمع دیگر جان پناه امیری است که در ارتفاع 3480 متری در میانه راه به سمت توچال واقع شده. این مجتمع فاقد هر گونه امکانات و خدمات رفاهی و کوهپیمایی است و گاهی محل استقرار نیروهای اطلاع رسانی در روز های تعطیل می باشد. جان پناهی ـه دیگری روی قله توچال وجود دارد که در زمستان بسیار سرد و گاهی گم شده در برف است. به آن امیدی نداشته باشید.

جاده کوهپیمایی درکه ( پلنگچال)

یکی از زیباترین مسیرهای کوهنوردی تهران در ارتفاعات کوه های تهران، دره درکه یا جاده پلنگچال است. این جاده در زمستان تا منطقه اذغالچال برای کوهپیمایان بسیار امن و مناسب بوده و ارزش یکبار کوهنوردی را دارد.در این منطقه با گذشتن از دره زیبایی به همراه یک رودخانه، به ملجا پلنگچال در 2550 متری میرسید. همچنین در ارتفاعات بالاتر در ادامه جاده در زمستان، طبیعتا احتمال ریزش بهمن کم نیست که حتی چندین کشته و مصدوم نیز جا گذاشته است. جنگل کارا در فاصله حدود نیم ساعتی از جاده درکه - پلنگچال ،  برای کوهپیمایی در زمستان بسیار امن است . این جنگل در دره ای پر درخت در ارتفاعات مشرف به رودخانه و در نیمه راه درکه- پلنگچال قرار دارد.با ادامه آن جاده، با پاکوب هایی برای دسترسی به قله های دوشاخ و چین کلاغ مواجه میشوید که رفته رفته به شیب راه افزوده میشود. اما این جاده کم تردد بوده و بدون راهنما پیش رفتن در آن اشتباه و خطرناک است.جاده اصلی درکه- پلنگچال در نهایت به مجتمع کوهستانی پلنگچال ختم می شود. در امتداد شرقی این مجتمع جاده ای برای رسیدن به ایستگاه 5 تله کابین توچال وجود دارد که صعود و پیشروی در این ارتفاعات کوه های شمال تهران، شما را به خطر ریزش بهمن مهمان میکند.